Badanie substancji biologicznie aktywnych w surowcach roślinnych i produktach naturalnych z zastosowaniem łączonych technik chromatograficznych

W książce przedstawiono wyniki badań dotyczących analiz ekstraktów roślinnych oraz produktów naturalnych. Określono zawartość wybranych związków biologicznie aktywnych oraz dokonano oceny ich aktywności przeciwutleniającej. Autorka, opracowując metodyki wyodrębniania i oznaczania karotenoidów, polifenoli, w tym flawonoidów, poszukiwała najbardziej efektywnych sposobów rozdzielenia i identyfikacji oznaczanych związków z uwzględnieniem technik chromatograficznych (TLC, OP TLC, LC/MS).

Na postawie kilkuset odnośników do literatury źródłowej szczegółowo scharakteryzowano związki o udowodnionej aktywności biologicznej. W opracowaniu uwzględniono występowanie, budowę, mechanizmy biosyntezy oraz właściwości biologiczne karotenoidów i polifenoli. Podjęto także próbę wyjaśnienia mechanizmu działania przeciwutleniaczy oraz określenia wpływu wolnych rodników na organizmy roślinne.

Wykaz najważniejszych skrótów i oznaczeń / 9

Wprowadzenie / 11

1. Ogólna charakterystyka wybranych produktów naturalnych i surowców roślinnych / 15
1.1. Miód / 16
1.2. Herbata i czerwonokrzew / 19
1.3. Jarmuż i szpinak / 23

2. Udział związków biologicznie aktywnych w przeciwdziałaniu wolnym rodnikom / 28
2.1. Reaktywne formy tlenu / 29
2.2. Wpływ wolnych rodników na składniki komórki / 31
2.3. Przeciwdziałanie wolnym rodnikom / 34

3. Karotenoidy / 36
3.1. Wiadomości ogólne / 37
3.2. Występowanie karotenoidów / 39
3.3. Biosynteza karotenoidów / 41
3.4. Rola i funkcje karotenoidów / 47
3.5. Przemiany karotenoidów w organizmie człowieka / 51

4. Polifenole / 55
4.1. Wiadomości ogólne / 55
4.2. Występowanie polifenoli / 56
4.3. Biosynteza polifenoli na przykładzie flawonoidów / 57
4.4. Rola i właściwości flawonoidów / 59

5. Metody analityczne w oznaczaniu i badaniu właściwości karotenoidów i polifenoli / 64
5.1. Metody przygotowania próbki / 64
5.2. Techniki analityczne stosowane w analizie jakościowej i ilościowej / 65
5.2.1. Charakterystyka wybranych detektorów do HPLC / 67

6. Metody oceny właściwości przeciwutleniających / 71

7. Cel pracy / 77

8. Materiały i metody / 78
8.1. Badanie właściwości miodu. Wyznaczanie parametrów fizykochemicznych i oznaczanie składników biologicznie aktywnych / 78
8.2. Analiza jakościowa i liściowa ekstraktów z liści herbaty i czerwonokrzewu / 80
8.3. Sposoby wyznaczania aktywności przeciwutleniającej / 82
8.4. Oznaczanie karotenoidów w ekstraktach roślinnych / 83
8.5. Badanie retencji karotenoidów za pomocą HPLC / 85
8.6. Wyznaczanie aktywności silanolowej i hydrofobowości wypełnień kolumn do HPLC / 86

9. Właściwości fizykochemiczne różnych odmian miodu / 87

10. Badanie składu ekstraktów z liści herbaty i czerwonokrzewu / 99

11. Nowe sposoby wyznaczania aktywności przeciwutleniającej z wykorzystaniem technik chromatograficznych / 103

12. Oznaczanie karotenoidów w ekstraktach roślinnych / 112

13. Wpływ fazy stacjonarnej na retencję karotenoidów / 123

14. Podsumowanie / 143

Literatura / 147
Abstract / 165

Magdalena Ligor