Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej

Biblia z kanoniczną tradycją katolicką oraz symbolika wierzeń niechrześcijańskich związanych z etosem rolniczym stanowią dwa źródła, w niektórych aspektach sobie bliskie, częściej jednak przeciwstawne, które ukształtowały biblię ludową. Celem tej pracy jest rekonstrukcja modelu biblii ludowej, to znaczy zasad, którymi kierowali czy kierują się jej twórcy. Zasady te zostały przedstawione jako symboliczne relacje postaci i zdarzeń. Kompetentni rozmówcy bywają świadomi tych relacji. Ponieważ odnoszą się one do symboli, wyrażaj się w obrazach (stąd istotną rolę w ich prezentacji odgrywa ikonografia sztuki ludowej, a także opisy snów i wizji) oraz mogą mieć odbicie w rytuałach. Te zaś najtrudniej zrekonstruować, bo obrzędowość ludowa niekiedy ściśle nawiązywała do szczegółów dawnego rytuału kościelnego, którego znajomość umożliwia interpretację wciąż jeszcze funkcjonujących wierzeń. 

Wstęp do drugiego wydania / 9
 
Część 1. Interpretacja wątków biblijnych w kulturze wsi / 19
Biblia ludowa a apokryfy / 24
Dawna literatura, czyli przypisy i marginalia / 28
Religia dzisiaj / 41
Współczesne źródła z pogranicza Polski, Litwy i Białorusi / 54
 
Część 2. Bóg i „światy”. Osoby, czas, przestrzeń / 63
Bóg syn i Bóg ojciec / 63
Pechowy demiurg / 70
Bóg, diabeł, Matka Boska / 79
Kłopoty z jabłkiem / 95
Przemiana światów / 103
Kataklizmy. Potop i kłosy / 109
Metamorfozy. Klątwa i kara boża / 124
Wędrówka dusz / 144
 
Część 3. Rodowody odmieńców i czarowników / 155
Kain i Cham / 155
Ciekawa baba / 166
„Faraony” / 172
Żydzi. Mit ofiary / 175
Salomon i wieża Babel / 200
Sybilla i drzewo krzyża / 223
 
Część 4. Rodowód własny / 243
Symbole communitas / 243
Kwitnąca różdżka / 246
Hołd stworzenia / 256
Rytuały godów. Krąg. Woda i wino / 268
Ucieczka do Egiptu / 280
Gesty kreacji / 301
Odnalezienie w świątyni / 306
Chrzest Jezusa / 309
Jezus i Mojżesz / 313
Woda i krew / 316
Wędrówki Boga po ziemi / 324
Towarzysz pana boga / 343
Dziwne sądy boże / 353
Symbole communitas, cd. / 360
Towarzysze Jezusa / 360
Od czystego czwartku po wielki piątek / 377
Pasja Marii / 415
Chrystus i szatan / 437
Sobota, niedziela: otwarte niebo / 448
Modlitwa jako żywe słowa / 475
Czy istnieje teologia „ludowa”? / 500
 
Bibliografia / 511
Spis ilustracji / 541
Summary / 545
Indeks nazwisk i postaci / 547

Magdalena Zowczak