Działania medyków na rzecz małej i wielkiej ojczyzny (XIX–XX wiek)

W przeszłości – ze względu na posiadane wyższe wykształcenie i względnie wysoką pozycję majątkową – medycy wchodzili w skład wąskich lokalnych elit społecznych. Zjawisko to było szczególnie widoczne na prowincji. Sytuacja ta predestynowała ich do odgrywania istotnych ról społecznych. Poza wykonywaniem zawodu byli animatorami lokalnego życia kulturalnego i gospodarczego. Kierowani patriotycznym obowiązkiem stanowili często siłę napędową pracy organicznej, ważnej w czasach zaborów i w niepodległym państwie. Gdy Polski nie było na mapie Europy, włączali się w konspirację. Działania medyków wykraczały więc często poza ich rudymentarne obowiązki zawodowe.

Celem książki jest przedstawienie zarysu powyższego zjawiska. Autorzy skupiają się głównie na XIX i XX wieku – czasie, w którym ukształtowały i upowszechniły się pojęcia współczesnego patriotyzmu i wyrosłej na gruncie oświeceniowym społecznej użyteczności jednostek. Przejawy tytułowej aktywności widoczne były jednak już w epoce nowożytnej. Monografia ta jest przyczynkiem do dalszych badań z zakresu biografistyki oraz prozopografii. Ukazała się dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miasta Bydgoszczy. Stanowi wkład Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w obchody Bydgoskiego Roku Wolności (2019 r.).

Wstęp / 7

Justyna Białowąs
Działalność Bazylego Rudomicza w małej ojczyźnie – Zamościu, na podstawie jego dziennika / 11

Mieczysław C. Paczkowski OFM
Praca misyjna i posługa medyczna na Bliskim Wschodzie. Wątki franciszkańskie i polskie (XVI–XX wiek) / 25

Paweł Wysokiński
Mikołaj i Józef Mianowscy – uczeni i patrioci / 57

Barbara Chojnacka
„W pogoni za pełnią życia”. Stefan Szmaj – lekarz i artysta w międzywojennej Bydgoszczy / 75

Kajetan Giziński
Rajmund Lewandowski – lokalny lekarz i społecznik, grafik i kolekcjoner o międzynarodowym uznaniu / 109

Marcin Synak
Dr Jan Paweł Łukowicz z Chojnic – pomorski lekarz i działacz łowiecki / 129

Magdalena Grabowska, Olga Romanowska-Grabowska
Zbigniew Romanowski (1908–1978): zaangażowanie społeczne i patriotyczne lekarza w kontekście wpływów środowiska rodzinnego i szkolnego / 143

Mateusz Zimny
Pod niebem Podola, Wilna, Krzemieńca i Kluczborka – Maria Skibniewska z domu Pfaffius / 163

Hanna Kurowska
System opieki zdrowotnej na ziemi lubuskiej w latach 1945–1950. Zarys problemu / 185

Radosław Łazarz
Mitologia wrocławskiej ospy / 219

Gabriela Frischke, Wojciech Ślusarczyk
Jerzy Dunin-Borkowski – farmaceuta ratujący historię od zapomnienia / 241

Wojciech Ślusarczyk
Działania łabiszyńskich aptekarzy na rzecz lokalnej społeczności / 251

Alfabetyczny spis autorów / 267

Wojciech Ślusarczyk

Gabriela Frischke

Roksana Wilczyńska