Następstwo prawne spadkobierców w prawie podatkowym

Praca przedstawia panoramiczny obraz instytucji następstwa prawnego spadkobierców w polskim prawie podatkowym. Analizie zostały poddane rozwiązania materialnoprawne i proceduralne. Przedmiotem rozważań są zarówno zagadnienia teoretyczne, jak i praktyczne. Przedstawiono ewolucję rozwiązań normatywnych dotyczących wielu kontrowersyjnych obszarów. Problemy omawiane w pracy są ilustrowane przykładami zaczerpniętymi z orzecznictwa sądów. Czytelnik znajdzie też odniesienia do projektowanych zmian Ordynacji podatkowej.

WYKAZ SKRÓTÓW / 11
WSTĘP / 13

ROZDZIAŁ I. NASTĘPSTWO PRAWNE SPADKOBIERCÓW W PRAWIE PODATKOWYM A CYWILNOPRAWNY WZORZEC SUKCESJI / 25
1. Uwagi wprowadzające / 25
2. Zakres przedmiotowy następstwa prawnego spadkobierców w prawie cywilnym / 29
3. Zakres przedmiotowy następstwa prawnego spadkobierców w prawie podatkowym – uwagi na tle rozwiązań cywilnoprawnych / 36
4. Uwagi co do techniki kształtowania zakresu przedmiotowego następstwa prawnego spadkobierców w prawie podatkowym / 51
5. Zagadnienie ciągłości sytuacji prawnej zmarłego jako punkt odniesienia przy rozważaniu zakresu sukcesji w prawie podatkowym / 60
6. Problem przejmowania przez spadkobierców obowiązku podatkowego spadkodawcy / 71
7. Zakres podmiotowy następstwa prawnego spadkobierców wprawie podatkowym / 77
8. Uwagi końcowe / 78

ROZDZIAŁ II. ZAKRES PRZEDMIOTOWY SUKCESJI SPADKOBIERCÓW PODATNIKA W PRAWIE PODATKOWYM / 81
1. Wprowadzenie / 81
2. Kryteria decydujące o przejściu prawi obowiązków na spadkobierców zmarłego podatnika / 84
3. Geneza ustawowych kryteriów decydujących o przejściu praw i obowiązków na spadkobierców / 85
4. Rozróżnienie praw majątkowych i niemajątkowych na gruncie prawa podatkowego / 90
5. Orzecznictwo sądów administracyjnych w zakresie rozróżnienia majątkowych i niemajątkowych praw i obowiązków przewidzianych w przepisach prawa podatkowego / 93
5.1. Uwagi ogólne / 93
5.2. Prawo do zwrotu nadpłaty / 96
5.3. Prawo do odliczenia straty od dochodu / 100
5.4. Zwolnienie z podatku dochodowego przychodu ze sprzedaży odziedziczonych akcji / 101
5.5. Zagadnienie zwolnienia z opodatkowania dochodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości / 103
5.6. Wybór zryczałtowanej formy opodatkowania jako prawo majątkowe / 106
5.7. Zagadnienie kosztów uzyskania przychodów w wypadku odpłatnego zbycia odziedziczonych jednostek uczestnictwa / 107
5.8. Uprawnienia procesowe / 111
5.9. Prawo do ubiegania się o umorzenie zaległości podatkowej / 113
5.10. Stopień konkretyzacji jako kryterium decydujące o istnieniu prawa lub obowiązku w rozumieniu art. 97 O.p. / 114
5.11. Obowiązki niemajątkowe – wybrane zagadnienia / 116
5.12. Próba polemicznej reasumpcji poglądów / 118
6. Podsumowanie / 121

ROZDZIAŁ III. GOSPODARCZE ASPEKTY SPADKOBRANIA W PRAWIE PODATKOWYM. KWESTIA ALOKACJI KOSZTÓW UZYSKANIA PRZYCHODÓW / 123
1. Wprowadzenie / 123
2. Sukcesja jako źródło kontrowersji w zakresie amortyzacji / 126
3. Amortyzacja odziedziczonych składników majątku – w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań / 126
4. Możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych od składników majątku nabytych w drodze zapisu windykacyjnego / 134
5. Inne problemy z zakresu amortyzacji składników majątku nabytych przez spadkobiercę / 144
6. Możliwość uwzględnienia przez spadkobiercę kosztów uzyskania przychodów poniesionych przez spadkodawcę / 148
7. Zagadnienie korzystania przez spadkobierców praw autorskich z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów przysługujących twórcom / 171
8. Inne zagadnienia dotyczące wstępowania spadkobiercy w sytuację spadkodawcy / 172

ROZDZIAŁ IV. ZAGADNIENIA PROCEDURALNE ZWIĄZANE Z NASTĘPSTWEM PRAWNYM SPADKOBIERCÓW / 179
1. Uwagi wprowadzające / 179
2. Kontynuacja postępowania wszczętego za życia spadkodawcy / 196
3. Zarząd sukcesyjny a kontynuacja postępowania wszczętego wobec spadkodawcy / 202
4. Skutki śmierci podatnika wtoku procedur kontrolnych / 207
5. Decyzja o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców / 215
5.1. Zasada rozstrzygania w decyzji o zakresie odpowiedzialności i uprawnień spadkobierców / 215
5.2. Jedna czy wiele decyzji – przykład ewolucji stanowiska ustawodawcy / 219
5.3. Adresaci decyzji wydanej na podstawie art. 100 O.p. / 220
5.4. Treść i charakter prawny decyzji przewidzianej wart. 100 O.p. / 223
5.5. Zagadnienie dopuszczalności orzekania o odpowiedzialności spadkobierców przed przyjęciem spadku lub egzekwowania odpowiedzialności na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego w stosunku do zmarłego podatnika / 237
5.6. Właściwość organów podatkowych do wydania decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców / 242
6. Wstąpienie spadkobierców do postępowania w miejsce zmarłej strony / 248
7. Zagadnienie relacji między art. 100 i art. 102 § 2 Ordynacji podatkowej / 252
8. Ustalenie spadkobierców zmarłego / 258
9. Stwierdzenie zakresu uprawnień spadkobierców do nadpłaty – aspekty proceduralne / 270
10. Orzekanie o zakresie uprawnień innych niż prawo do zwrotu nadpłaty i prawo do uzyskania zwrotu podatku / 274

PODSUMOWANIE / 279
BIBLIOGRAFIA / 297
WYKAZ ORZECZEŃ / 307
LEGAL SUCCESSION OF HEIRS ACCORDING TO THE TAX LAW. ABSTRACT / 313

Agnieszka Olesińska