Od armii komputowej do narodowej, t. II: Dzieje militarne Polski i jej wschodnich sąsiadów od XVI do XX wieku

Ze wstępu

Pierwszy dział [publikacji] nosi tytuł "Wojskowość narodów Rzeczypospolitej XVI-XIX wieku" i zawiera głównie materiały poświęcone różnym aspektom dziejów wojskowych okresu Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz epoki napoleońskiej. Jest tam również cenne opracowanie przedstawiające mało znane źródła dotyczące kampanii smoleńskiej z lat 1633-1634.

Dział drugi zatytułowany "Ziemie byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów podczas konfliktów lat 1914-1921" obejmuje cenne studia i przyczynki omawiające trudne dzieje narodów byłej Rzeczypospolitej w okresie prób ustalenia nowego porządku w Europie po upadku imperium carskiego i monarchii habsburskiej. Wśród nich znalazła się analiza problematyki jeńców wojennych narodowości polskiej i ukraińskiej podczas pierwszej wojny światowej.

,,Wojskowość polska okresu międzywojennego i drugiej wojny światowej" to tytuł działu trzeciego. Szczególną wartość mają materiały dotyczące zagadnień już dość dobrze znanych w polskiej historiografii, a obecnie przedstawionych z punktu widzenia źródeł dostępnych badaczom ukraińskim i estońskim.

Czwarty dział zawiera "Varia" - szereg studiów i przyczynków odnoszących się do bardzo różnorodnej i interesującej problematyki związanej zarówno z polską, jak i z europejską historią wojskową, w tym prace dotyczące obyczajowości wojskowej, marynarki wojennej oraz biografistyki.

Spis treści
Wstęp; Wojskowość narodów Rzeczypospolitej. XVI-XIXwiek: Marek Plewczyński (Akademia Podlaska w Siedlcach): Rusko-podolskirejon werbunkowy w czasach panowania Zygmunta Augusta (1548-1572);Mirosław Nagielski (Warszawa): Kampania smoleńska Władysława IV(1633-1634) w świetle diariusza kancelaryjnego w Extraneach szwedzkichw AGAD; Aleksandra Skrzypietz (Uniwersytet śląski w Katowicach):Szlachta wobec zagrożeń militarnych bezkrólewia po Janie III Sobieskim;Marek Wagner (Akademia Podlaska w Siedlcach): Obrona Lwowa w 1704 roku;Dariusz Rolnik (Uniwersytet Śląski w Katowicach): Armia w ocenachobywateli upadającej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Współcześni opostawie polityczno-moralnej kadry oficerskiej w latach 1792-1793;Karol Olejnik (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Specyfikaustrojowa i społeczna Rzeczypospolitej a wojskowe obowiązki szlachty.(Szlachecki "prowincjonalizm" a szlacheckie powinności wojskowe);Dariusz Nawrót (Uniwersytet Śląski w Katowicach): Gwardie narodowe naLitwie w 1812 roku. Ziemie byłej Rzeczypospolitej obojga narodówpodczas konfliktów lat 1914-1921: Jacek Gzella (Uniwersytet MikołajaKopernika w Toruniu): Armia w poglądach Władysława Studnickiego (do1918 roku); Maciej Krotofil (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu):Organizacja sił zbrojnych Państwa Ukraińskiego w 1918 roku - zarysproblemu; Witold Jamo (Uniwersytet Łódzki w Łodzi): 4 Dywizja Strzelcówgenerała Lucjana Żeligowskiego w latach 1918-1919. Organizacja,działania bojowe i zjednoczenie z Wojskiem Polskim; Michał Klimecki(Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Społeczeństwo Lwowa podczaswojny polsko-radzieckiej 1920 roku; Pranas Janauskas (Uniwersytet im.Witolda Wielkiego w Kownie): Polska Organizacja Wojskowa na Litwie:stosunek do państwa litewskiego. Wojskowość polska okresumiędzywojennego i drugiej wojny światowej: Włodzimierz Janowski(Archiwum Akt Nowych w Warszawie): Źródła do dziejów wojskowych DrugiejRzeczypospolitej w zasobie Archiwum Akt Nowych; Waldemar Rezmer(Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Litwini w Wojsku Polskim1920-1939; Urmas Salo (Dowództwo Estońskich Sił Obronnych, Tallin):Polskie siły zbrojne i potencjał militarny w końcu lat trzydziestych winformacjach attache wojskowego Estonii; Lech Wyszczelski (AkademiaPodlaska w Siedlcach): Model armii przyszłościowej w poglądachteoretyków okresu międzywojennego; Piotr Saja (Inowrocław):Przygotowania Armii "Lublin" do obrony nad środkową Wisłą na tlezałożeń planu operacyjnego "Zachód" w 1939 roku; Stanisław Jaczyński(Warszawa): Polska a ZSRR. Stosunki wojskowe w latach 1941-1943;Czesław Grzelak (Akademia Świętokrzyska w Kielcach, Filia w PiotrkowieTrybunalskim): Czy Wojsko Polskie na froncie wschodnim 1943-1945 byłowojskiem narodowym? Varia: Jerzy Przybylski (Pomorska AkademiaPedagogiczna w Słupsku): Polska Marynarka Wojenna: od kaprówkrólewskich do "Zjednoczonej Floty Bałtyckiej" Układu Warszawskiego;Jan Paweł Wiśniewski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Udziałwojsk polskich w walkach z bolszewikami na Syberii w 1919 roku;Jarosław Centek (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Stosunekgenerala Hansa von Seeckta do niepodległego państwa polskiego; JonasVaicenonis (Vytauto Didziojo Karo Muziejus, Kaunas): Udział elitwojskowych Republiki Litewskiej w wydarzeniach związanych z zajęciemprzez Niemców Kłajpedy w 1939 roku; Aleksander Smoliński (UniwersytetMikołaja Kopernika w Toruniu): Szef czy patron - tradycja iwspółczesność w Wojsku Polskim; Henryk Składanowski (Toruń): MarszałekJózef Piłsudski jako wzór osobowy wychowania państwowego sanacji;Henryk Hermann (Akademia Podlaska w Siedlcach): Oddziały specjalneWojska Polskiego po drugiej wojnie światowej. (Stan organizacyjny,koncepcje i wykorzystania); Wykaz skrótów; Indeks osobowy; Indeksgeograficzny; From Komput to National Anny II. Military History ofPoland and Eastern Neighbours from 16th to 20th c. SummariesW tomieznajdują się również prace Igora Sribniaka, Olega Pawliszyna, AndrijaOlegowicza Rukkasa, Ausry Jureviciute, Iwana Patriljaka i SergijaGorewałowa.

Aleksander Smoliński

Maciej Krotofil