Okładki książek oraz czasopism w okresie Młodej Polski i międzywojnia
Publikacja prezentuje trzysta okładek wydawniczych książek ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, wydanych w latach Młodej Polski oraz epoce międzywojennej. Z tego stosunkowo bogatego wydawniczo okresu zostały wybrane okładki zawierające kompozycje i części barwne , oprawy odznaczające się walorami estetycznymi. Zadbali o nie projektanci, którymi byli artyści tej klasy, co Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Tadeusz Gronowski, Stefan Norblin, Edward Okuń, Ferdynand Ruszczyc, Tymon Niesiołowski, Władysław Strzemiński. Znaczące miejsce w kolekcji zajmują okładki graficzne, głównie drzeworytowe. Znajdują się w niej także okładki litograficzne oraz odbite z klocka linorytowego. Dominują okładki miękkie, wykonane z kartonu, tektury, pergaminu. Kilkanaście z nich pokrytych jest płótnem. Zaprezentowane w niniejszym tomie oprawy dokumentują osiągnięcia polskiej kultury w zakresie sztuki wizualnej Młodej Polski, jednej z najciekawszych epok w dziejach polskiej kultury, oraz z lat międzywojnia mającego duże znaczenie dla rozwijającego się designu i projektowania graficznego. Te trzy setki okładek – osłaniających przede wszystkim tomiki poetyckie, znacznie rzadziej utwory prozatorskie oraz publikacje z innych dziedzin piśmiennictwa, takich jak: historia, filozofia, sztuka, publicystyka – stanowią jeden z najciekawszych zespołów zabytkowej książki w księgozbiorze Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu.
Wyróżnienie w Konkursie „Gaudeamus – Nagroda Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych” (2019)
Uwagi wstępne / 7
Wprowadzenie do tematu / 7
Wyspiansciana / 21
Ogólna charakterystyka kolekcji / 21
Jan Bukowski, artysta książki / 23
Inni artyści Młodej Polski / 26
Młodopolskie motywy – roślinność (kwiaty) kobieta, orient / 28
Pejzaże tatrzańskie i inne / 31
Historia i inne dziedziny wiedzy / 32
Czasopisma Młodej Polski / 35
Wielka Wojna / 37
Czasopisma nowej sztuki / 37
Futuryzm i inne nurty awangardy / 38
„Zdrój”, „Skamander” i inne periodyki literacko-artystyczne / 42
Instytut Literacki „Lektor” / 45
Tadeusz Gronowski, grafik Towarzystwa Wydawniczego „Ignis” / 46
Okładki graficzne druków z Wadowic i innych miejscowości 47
Rozmaite style, konwencje i poetyki / 50
Książka i czasopismo wileńskie / 54
Fotomontaż na okładkach książek i czasopism / 56
Winiety okładkowe Stanisława Ostoi-Chrostowskiego / 58
Pod znakiem Klio / 59
Okładki. Zdjęcia / 63
Nota edytorska / 65
Skróty / 67
Wyspiansciana / 69
Jan Bukowski, artysta książki / 83
Inni artyści Młodej Polski / 101
Młodopolskie motywy – rośliny (kwiaty), kobieta, orient / 123
Pejzaże tatrzańskie i inne / 143
Historia i inne dziedziny wiedzy / 155
Czasopisma Młodej Polski / 175
Wielka Wojna / 185
Czasopisma nowej sztuki / 197
Futururyzm i inne nurty awangardy / 207
„Zdrój”, „Skamander” i inne periodyki literacko-artystyczne / 239
Instytut Literacki „Lektor” / 259
Tadeusz Gronowski. Grafik Towarzystwa Wydawniczego „Ignis” / 275
Okładki graficzne druków z Wadowic i innych miejscowości / 289
Rozmaite style, konwencje i poetyki / 311
Książka i czasopismo wileńskie / 353
Fotomontaż na okładkach książek i czasopism / 367
Winiety okładkowe Stanisława Ostoi-Chrostowskiego / 383
Pod znakiem Klio / 393
Indeksy / 407
Projektanci / 409
Wydawnictwa, księgarnie, nakładcy / 412
Drukarnie, zakłady litograficzne / 417
Podpisy pod okładkami / 421
Winiety na kartach rozdziałowych z okładek książek / 440
Bibliografia / 441
Halina Cichocka
Szanowni Państwo, publikację dokładnie przeglądałam w księgarni Uniwersytetu Warszawskiego na Krakowskim Przedmieściu. W tych trzystu okładkach widzimy nie tylko historię literatury i polskie dzieje, ale również kierunki estetyczne właściwe dla okresu Młodej Polski i międzywojnia, a ich twórcy nie zawsze są kojarzeni z działalnością wydawniczą. To książka monumentalna pod każdym względem, wymagająca od Autora tytanicznej pracy. Gratuluję. Polecam wszystkim bibliofilom, zainteresowanym historią sztuki, wrażliwym na piękno. Jedyny mankament, to cena i dlatego mogłam pozwolić sobie jedynie na przeglądanie w księgarni i z żalem odłożenie na półkę.
Janusz Tondel
Profesor w Zakładzie Książki Dawnej i Współczesnej w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliologii na UMK w Toruniu. Zajmuje się historią książki, dziejami typografii, bibliotek oraz bibliofilstwa. Cały jego życiorys zawodowy związany jest z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika. Zanim zaangażowany został na etacie nauczyciela akademickiego, od 1971 do 1977 r. zatrudniony był w Bibliotece Uniwersyteckiej jako bibliotekarz. Przepracował w niej 6 lat. Były to lata ważne dla biblioteki, która zmieniła adres – z Bydgoskiego Przedmieścia przeniesiona została na Bielany, ale także dla autora, wtedy młodego adepta sztuki bibliotekarskiej. Te lata zbliżyły go do problematyki bibliologicznej i określiły tematykę jego naukowych zainteresowań. W pamięci zaś pozostawiły wspomnienia o codziennym dniu biblioteki i dziejących się w niej wydarzeniach, a przede wszystkim o ludziach – bibliotekarzach oraz pracownikach różnych szczebli służbowej drabiny. I właśnie tymi reminiscencjami, z okresu swojej inicjacji w sprawy bibliotekarstwa i księgoznawstwa, raz wyraźnymi, innym razem trochę rozmytymi, tak jak przechowała je jego pamięć, dzieli się w niniejszej publikacji.
- Między książką a sztuką. Eugeniusza Przybyła, toruńskiego bibliofila i malarza, pasje i rozczarowania
- Okładki książek oraz czasopism w okresie Młodej Polski i międzywojnia
- Bibliologia II-III. Pamięci Profesora Andrzeja Kłossowskiego
- Bibliologia IV. Studia ofiarowane twórcom toruńskiego bibliotekoznawstwa - Zofii Mołodcównie i Witoldowi Armonowi
- Bibliologia V. Studia o książce dawnej i współczesnej