Profil decydenta wobec ryzyka i niepewności

Badania operacyjne proponują metodologię umożliwiającą wyznaczenie takiego wariantu decyzyjnego, który jednocześnie spełnia wszystkie ograniczenia zadania i realizuje najlepiej postawiony cel. Współcześnie formułowane zadania decyzyjne są wzbogacone o warunki ryzyka czy niepewności. Stają się one istotnym elementem rozwiązywania problemów ekonomii i zarządzania. W bardzo bogatej literaturze można znaleźć wiele szczegółowych rozwiązań. Bardzo często używa się sformułowania „wspieranie decydenta w procesie znajdowania optymalnego rozwiązania”. Oczywiście rozwiązanie takie jest w istotny sposób zależne od sformułowania modelu, a ten zależy w dużym stopniu od postawy decydenta, jego predyspozycji psychicznych oraz okoliczności towarzyszących temu procesowi. Okoliczności te są rozpoznawane na każdym etapie podejmowania decyzji. W pracy przedstawiono tylko niektóre dylematy związane z postawionym problemem. Poznanie postawy decydenta staje się podstawą wsparcia przez analityka odpowiednimi narzędziami analizy decyzyjnej.

Przedmowa / 7
Wstęp / 9

Rozdział 1. Prawdopodobieństwo w analizie ryzyka i niepewności / 13
Wprowadzenie / 13
1. Myślenie o niepewności i ryzyku / 15
2. Sposób rozumienia prawdopodobieństwa / 17

Rozdział 2. Planowanie scenariuszowe i optymalizacja w warunkach niepewności / 21
Wprowadzenie / 21
1. Scenariusz a stan natury / 23
2. Prawdopodobieństwo w planowaniu scenariuszowym / 24
3. Agregacja scenariuszy i kryteriów w optymalizacji wielocelowej w warunkach niepewności / 26
4. Poprawność w uwzględnianiu preferencji i nastawienia decydenta do ryzyka / 29
5. Ocena jakości istniejących klasycznych reguł decyzyjnych / 30
6. Nadmierne upraszczanie rzeczywistości / 36
7. Wartość informacyjna wskaźników / 38
8. Dylematy decydenta w praktyce / 40
Podsumowanie / 41

Rozdział 3. Wpływ profilu decyzyjnego na występowanie błędów poznawczych oraz dokonywane przez decydentów wybory w wielokryterialnych problemach decyzyjnych / 43
Wprowadzenie / 43
1. Profil decyzyjny – test GDMS / 46
2. Opis eksperymentu / 47
2.1. Ankieta elektroniczna / 48
2.2. Ankieta papierowa / 51
3. Wyniki / 53
3.1. Profil decyzyjny / 53
3.2. Profil decyzyjny vs. trudność analizy problemu decyzyjnego oraz zasadność wykorzystania metod wielokryterialnych / 56
3.3. Profil decyzyjny vs. wspólne podejmowanie decyzji / 58
3.4. Profil decyzyjny vs. błędy poznawcze / 60
Wnioski końcowe / 64

Rozdział 4. Postawy decyzyjne – deklaratywność i rzeczywistość wyborów / 67
Wprowadzenie / 67
1. Miary ryzyka rzeczywistych wyborów / 69
2. Eksperymenty i wyniki / 71

Zakończenie / 81
Literatura / 83
Informacje o autorach / 97

Józef Stawicki

Helena Gaspars-Wieloch

Marzena Filipowicz-Chomko

Ewa Roszkowska

Tomasz Wachowicz