Tożsamość w dialogu. Polacy i Żydzi w szkołach Fundacji Ronalda Laudera
Książka stanowi ciekawe studium teoretyczno-empiryczne, podejmujące niezwykle aktualne - nie tylko w Polsce - problemy. W sytuacji rozmywania się granic współczesnego świata, poczucie niepewności i niestałości, naturalne jest dążenie człowieka do rozumienia otaczającego go świata z perspektywy młodych ludzi, ich spojrzenie poprzez przeszłość na przyszłość oraz własne funkcjonowanie w przestrzeni relacji międzykulturowych. Jest to bardzo interesujący dokument ilustrujący życie młodych ludzi mających szanse na doświadczenie życiodajnego efektu pogranicza. Rozdziały są bogate merytorycznie, okraszone cytatami z prowadzonych narracji. zawartych jest w nich wiele informacji o dużej wartości dla oceny i projektowania procesu dydaktycznego w szkole etnicznej […]. Autorka uzyskała bardzo ciekawe wyniki, które mogą posłużyć organizatorom procesu kształcenia etnicznego w refleksji nad funkcjonowaniem placówek kształcenia mniejszości oraz tworzeniem planów ich rozwoju w kontekście dostosowywania ich do potrzeb społecznych wszystkich uczestników edukacji.
Wprowadzenie / 11
I. Szkoła dla mniejszości jako miejsce kształtowania tożsamości kulturowej / 15
1. Tożsamość indywidualna i społeczna (kulturowa) – rozstrzygnięcia definicyjne / 15
2. Tożsamość kulturowa a sytuacja mniejszościowa / 24
3. Polityka multikulturalizmu wyzwaniem dla współczesnych społeczeństw / 31
4. Szkoła miejscem kształtowania tożsamości międzykulturowej / 38
5. Relacja mniejszość – większość a edukacja międzykulturowa / 42
6. Edukacja etniczna i multikulturalizm – akcenty polskie / 47
II. Tożsamość żydowska wobec (po)nowoczesności / 61
1. Nowe formy żydowskiej tożsamości / 63
2. Żydzi polscy / 70
3. Żydowskie opcje tożsamościowe w świetle współczesnych badań socjologicznych / 76
4. Żydowska młodzież / 78
III. Podstawy metodologiczne pracy / 86
1. Strategie badawcze / 86
2. Przedmiot badań i podstawowe problemy badawcze monografii / 88
3. Przebieg badań biograficznych i zagadnienia do wywiadów / 91
IV. Szkoły żydowskie w Polsce po 1989 roku / 97
1. Edukacja nieformalna dla dzieci i młodzieży żydowskiej w Polsce / 97
2. Zespoł szkół Lauder-Morasha w Warszawie / 104
2.1. Zasady naboru / 111
2.2. Misja warszawskich szkół Laudera / 114
2.3. Funkcjonowanie zespołu szkół Lauder-Morasha w Warszawie / 118
2.4. Programy nauczania przedmiotów żydowskich w zespole szkół Lauder-Morasha w Warszawie / 123
2.5. Edukacja międzykulturowa w programie szkoły / 133
2.6. Metodyka / 136
2.7. Efektywność nauczania / 138
3. Szkoła Podstawowa Lauder-Etz Chaim we Wrocławiu / 140
3.1. Zasady naboru / 144
3.2. Misja szkoły / 145
3.3. Funkcjonowanie Szkoły Podstawowej Lauder-Etz Chaim / 149
3.4. Programy nauczania przedmiotów żydowskich w zespole szkół Lauder-Etz Chaim / 151
3.5. Metodyka / 160
3.6. Efektywność nauczania / 162
4. Etniczność a wielokulturowość – próba łączenia funkcji etnicznych z założeniami pedagogiki międzykulturowej w polskich szkołach Laudera / 166
5. Szkoły Laudera jako placówki niepubliczne / 171
V. Szkoła żydowska jako stymulator tożsamość kulturowej 174
1. Opinie absolwentów na temat funkcjonowania warszawskiej szkoły Laudera / 174
1.1. Absolwenci nieżydowscy w warszawskim zespole szkół Laudera / 174
1.2. Opinie absolwentów dotyczące nauki „przedmiotów żydowskich” w szkole Lauder-Morasha / 176
1.3. Ocena organizacji szkoły Lauder-Morasha / 181
1.4. Dalsze losy absolwentów Lauder-Morasha / 184
1.5. Postawy absolwentów nieżydowskich wobec wspólnej edukacji i edukacji w szkołach etnicznych / 188
2. Absolwenci żydowscy o warszawskiej szkole Laudera / 190
2.1. Opinie na temat nauki „przedmiotów żydowskich” w szkole Lauder-Morasha / 192
2.2. Funkcjonowanie szkoły w opinii absolwentów żydowskich / 197
2.3. Dalsze losy żydowskich absolwentów warszawskiej szkoły Laudera / 202
2.4. Możliwości edukacyjne dla dzieci i młodzieży żydowskiej w opinii żydowskich absolwentów Lauder-Morasha / 205
3. Podstawowe komponenty tożsamości kulturowej młodych polskich Żydów – absolwentów warszawskiej szkoły Laudera / 211
4. Miejsce szkoły w kształtowaniu tożsamości kulturowej jej absolwentów / 228
VI. Wnioski / 234
Zakończenie / 249
Aneks / 251
Bibliografia / 261
Identity and Dialogue. Poles and Jews at Schools Run by the Ronald S. Lauder Foundation (Summary) / 275
Joanna Cukras-Stelągowska
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXX (2014)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXI (2015)
- Pamiętanie i zapominanie. Wspólnoty - wartości - wychowanie
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXII (2016)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXIV (2/2017)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXV (1/2018): New Trends in Multicultural and Regional Education in Poland
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXVI (2/2018)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXVII (1/2019): The most important religious books as a source of inspiration for the pedagogical sciences
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXVIII (2/2019)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXIX (1/2020)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XL (2/2020)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XLI (1/2021)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XLII (2/2021)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XLIII (1/2022): Edukacja i tożsamość regionalna – stan, perspektywy, implementacja szkolna
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XLV (1/2023)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XLIV (2/2022): Pedagogika wobec wyzwań współczesnego świata