Wizualność dzieła sztuki. Ocena potencjału neuroestetyki w badaniach historyczno-artystycznych

„Problem wykorzystania wyników badań neuroestetycznych w interpretacji i analizie obrazów nie został, jak dotąd, poruszony przez żadnego polskiego historyka sztuki. Zastanawiając się nad tym faktem, postanowiłem odpowiedzieć na pytanie, dlaczego właśnie historycy sztuki i kulturoznawcy nie podejmują tak interesującego i aktualnego tematu. Odpowiedź okazała się na tyle złożona, że przekształciłem ją w rozbudowaną argumentację, której celem jest inicjowanie dialogu pomiędzy historykami sztuki a przedstawicielami nauk przyrodniczych; w szczególności neuronaukowcami.” Przygotowana przez Łukasza Kędziorę książka jest pierwszą na polskim rynku publikacją naukową napisaną przez historyka sztuki, która podejmuje zagadnienie wykorzystania badań z dziedziny neuroestetyki do interpretacji dzieł sztuki. [...] Książka zawiera krytyczne i kompetentne omówienia literatury przedmiotu, a także analizy wybranych dzieł sztuki w oparciu o ustalenia neuroestetyki.

dr hab. Ewa Domańska, prof. UAM

Książka Łukasza Kędziory reprezentuje wysoki poziom merytoryczny, ma przemyślaną konstrukcję, a wynik, jaki autor osiągnął, posiada znaczenie dla szeroko rozumianych nauk o sztuce oraz humanistyki. Praca może zostać przyjęta z zaciekawieniem nie tylko przez wąskie grono specjalistów z wyżej wymienionych dziedzin wiedzy.

dr hab. Piotr Przybysz

Wstęp / 9

1. Neuroestetyka – definicja, charakterystyka, przedstawiciele
1.1. Semir Zeki – twórca neuroestetyki jako dyscypliny badań / 18
1.2. Williama Hirsteina i V. S. Ramachandrana neurologiczna teoria doświadczenia estetycznego / 30
1.3. Margaret Livingstone i biologia sztuki / 43
1.4. Piotra Markiewicza i Piotra Przybysza typologia bodźców artystycznych / 51

2. Wspólne pola badawcze neuroestetyki i historii sztuki
2.1. Johna Oniansa neurohistoria sztuki / 68
2.2. David Freedberg i Vittorio Gallese – o znaczeniu empatii w percepcji sztuki / 77
2.3. Alkim Almila Akdağ Salah i Albert Ali Salah o potrzebnej interakcji neuroestetyki i historii sztuki / 87
2.4. Johna Hymana krytyka neuroestetyki / 95

3. Studia przypadku
3.1. Władysław Strzemiński – świadomy neurobiolog? / 104
3.2. Adolf Wölfli – problem artystycznej świadomości / 129
3.3. Stanisław Zagajewski – panteizm i wyolbrzymienie jako super bodziec / 146
3.4. Pozytywy Zbigniewa Libery jako neuroestetyczny bodziec wizualny / 155

Zakończenie / 171
Bibliografia / 174
Spis ilustracji / 180
Indeks nazwisk / 185
Sumary / 188

Łukasz Kędziora