Zarys dziejów katolicyzmu polskiego

Tom IX serii „Homines et historia" zawiera dzieło praktycznie dotąd nieznane, gdyż na skutek działań cenzury wstrzymano jego druk. Dzięki poszukiwaniom heurystycznym dr. Wojciecha Fiaska, adiunkta w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK, w spuściźnie po Profesorze przechowywanej w Bibliotece Głównej UMK udało się odnaleźć maszynopis powstały krótko po II wojnie światowej i uzupełniony przez autora [...]. [...]
Profesor Karol Górski jako osoba głęboko wierząca ściśle wiązał ten zakres badań z przemyśleniami religijnymi i współczesnymi mu trendami filozoficzno-teologicznymi, dlatego tak ważne miejsce zajmują w nich dociekania nad minionymi i bardziej współczesnymi szkołami duchowości i klimatami religijnymi. Silny nacisk kładł Profesor na badanie indywidualnych form przeżyć religijnych. Takie podejście metodologiczne wpływa, w mojej ocenie, na ponadczasowość prac Karola Górskiego w tym zakresie i może zainteresować nie tylko badaczy dziejów Kościoła, ale też szersze grono czytelników. 

Słowo wstępne od Redaktora serii „Homines et historia" /XI
Od Redaktorów wydania /XV
Karola Górskiego studia nad historią Kościoła jako dziejami religijności - stosunku osobistego i społecznego do Boga (Wojciech Piasek) /XXI
Przedmowa /3

Część I. Średniowiecze / 7
Rozdział 1. Pogaństwo i chrześcijaństwo / 9
Pogaństwo polskie / 9
Możliwości rozwoju Polski pogańskiej / 11
Przyjęcie chrześcijaństwa. Rządy Mieszka / 13
Czasy Chrobrego / 18
Rozdział 2. Kościół w ręku świeckich / 27
Walka o reformę Kościoła na Zachodzie / 27
Kazimierz Odnowiciel / 30
Bolesław Śmiały i św. Stanisław / 31
Władysław Herman / 35
Bolesław Krzywousty i nawrócenie Pomorza / 36
Okres dzielnicowy / 40
Rozdział 3. Wyzwolenie Kościoła polskiego / 47
Reforma Kościoła /47
Zakony /49
Misje i sprawa pruska /52
Misje na Litwie i Rusi /56
Zagadnienia społeczne /58
Kościół a odbudowanie królestwa /60
Stosunek do papiestwa /65
Przywileje Kościoła /66
Rozdział 4. Korporacjonizm średniowieczny /70
Zasady /70
Korporacje przemysłowe /82
Organizacja handlu /83
Rolnictwo /84
Inne korporacje /84
Ocena ustroju /86
Rozdział 5. Kościół wbudowany w państwo /87
Polska i Zachód /87
Idea sprawiedliwości międzynarodowej i sprawy niemieckie /89
Kościół na Rusi i Litwie /93
Życie umysłowe, zakony, miłosierdzie /97
Rozdział 6. Nawrócenie Litwy /100
Dzieło nawrócenia /100
Walka z Krzyżakami o nawrócenie Litwy i Żmudzi /103
Rozdział 7. Polska w okresie soborów /108
Sobór w Konstancji /108
Husytyzm /115
Zabiegi o unię Kościołów /118
Sobory bazylejski, florencki, Warna /119
Kazimierza Jagiellończyka spór soborowy /127
Rozdział 8. Przełom średniowiecza /129
Nowe Czasy /129
Próby reformy /131
Wojna pruska /133
Zatargi Kazimierza Jagiellończyka z kurią /136
Upadek obyczajów /140
Humanizm /142
Kapitalizm /142
Mistyka średniowieczna /144
Charakterystyka katolicyzmu średniowiecznego /147

Część II. Czasy nowożytne /149
Rozdział 9. Rewolucja religijna /151
Polska wobec przewrotu /151
Przyczyny rewolucji religijnej w Polsce /156
Rewolucja religijna w Polsce /157
Sekularyzacja Prus /158
Rola Niemców w Polsce /162
Episkopat. Książki. Spory duchowieństwa ze szlachtą /163
Rozdział 10. Czasy Zygmunta Augusta /166
Zygmunt August /166
Stanisław Hozjusz /169
Społeczne i kulturalne oblicze katolicyzmu /181
Rozdział 11. Ostateczna rozgrywka /183
Bezkrólewie /183
Walezjusz i Batory /185
Hipotetyczny obraz Polski protestanckiej /189
Społeczność katolicka /196
Rozdział 12. Czasy Zygmunta III i Władysława IV /206
Zygmunt III /206
Władysław IV /220
Społeczność katolicka do połowy XVII w. /223
Unia brzeska /234
Ocena dzieła unii brzeskiej /246
Misje /251
Zagadnienie społeczne. Sprawa chłopska /255
Charakterystyka okresu /262
Rozdział 13. Druga połowa XVII w. /263
Charakterystyka okresu /263
Dwóch królów Piastów /271
Upadek oświaty a życie katolickie /277
Życie religijne i mistyka /280
Unia i misje /282
Stosunki społeczne /285
Rozdział 14. Kryzys moralny, intelektualny, gospodarczy /289
Rozdział 15. Wiek XVIII /297
Charakterystyka epoki /297
Unia i dyzunia /303
Misje /313
Praca charytatywna /316
Zagadnienia społeczne /317
Prądy antykatolickie /319
Szkoły /320
Mistyka /326

Część III. Epoka porozbiorowa /331
Rozdział 16. Od rozbiorów do roku 1830 /333
Charakterystyka społeczeństwa /333
Rządy pruskie /336
Rządy austriackie /337
Rosja i zabór rosyjski /339
Losy unii /342
Wielkie Księstwo Warszawskie /347
Królestwo Kongresowe i Rzeczpospolita Krakowska /349
Rozdział 17. 1830-1848 /357
Odrodzenie katolickie na emigracji /357
Kościół w zaborze pruskim /371
Kościół w zaborze austriackim /372
Kościół w zaborze rosyjskim /375
Kasata unii /378
Pius IX a Polacy /391
Rozdział 18. 1848-1863 /393
Życie religijne /393
Odrodzenie katolickie w kraju /394
Powstanie styczniowe /401
Zabór pruski /408
Zabór austriacki /410
Rozdział 19. 1863-1890 /411
Charakterystyka ogólna /411
Zabór rosyjski /412
Upadek unii na Chełmszczyźnie i na Podlasiu /415
Kościół polski na Syberii /426
Zabór austriacki /427
Ostatnie lata Piusa IX /430
Kościół unicki /432
Kulturkampf /434
Rozdział 20. Życie kościoła u schyłku XIX w.i w przeddzień wojny światowej (1890-1914) /442
Charakterystyka /442
Zabór rosyjski /442
Zabór austriacki /448
Wielkopolska. Arcybiskup Stablewski /453
Działalność misyjna /456
Postawa kulturalna katolików polskich /459
Życie społeczne i polityczne a katolicyzm /461
Uwagi o literaturze /473

Biblioteka Analiz, 11/2009