Zróżnicowanie i zmienność wybranych elementów reżimu termicznego wody w jeziorach na niżu polskim

Rozprawa habilitacyjna dr. Rajmunda Skowrona przedstawia najciekawsze wyniki jego badań. Nie było dotychczas w polskiej literaturze limnologicznej i geograficznej publikacji, która tak kompleksowo, na podstawie bardzo obszernego materiału dokumentacyjnego, opisywałaby przebieg zjawisk i procesów termicznych w jeziorach. Analiza temperatury wody powierzchniowej, struktury termicznej i zjawisk lodowych potwierdziła słuszność stawianej tezy, że zmiany tych trzech głównych elementów reżimu termicznego jezior należy traktować łącznie jako odpowiedź systemu jeziornego na zmiany warunków klimatycznych i wpływ antropogeniczny. Jest to bardzo ciekawa, ważna publikacja dla geografów, przyrodników, a zwłaszcza imnologów różnej specjalności." 

W prezentowanej pracy Autor zebrał najciekawsze, ważne wyniki swoich badań i analiz. Mam dla Niego duże uznanie i uważam, że jest w tej dziedzinie wybitnym specjalistą. [...] Nie było dotychczas w polskiej literaturze limnologicznej i geograficznej pracy, która tak kompleksowo i na podstawie tak bogatego materiału dokumentacyjnego, opisywałaby przebieg zjawisk i procesów termicznych w jeziorach [...]. Jestem przekonany, że stanie się ona bestsellerem wśród geografów, przyrodników, a zwłaszcza limnologów różnej specjalności.

Wprowadzenie /9
1. Cel pracy i główne problemy badawcze /11
2. Obszar badań i położenie jezior /14
3. Materiały, źródła danych i metody opracowania /20
4. Historia badań temperatury wody jeziornej /24
5. Historia badań zlodzenia jezior w Polsce /30
6. Główne elementy kształtujące reżim termiczny wody w jeziorach na Niżu Polskim /34
6.1. Położenie geograficzne /34
6.2. Uwarunkowania klimatyczne /38
6.2.1. Temperatura powietrza na obszarze Niżu Polskiego, jej zróżnicowanie i zmienność /38
6.2.2. Przestrzenne zróżnicowanie pozostałych elementów klimatu /48
6.3. Relacje między temperaturą powietrza i temperaturą wody w jeziorach /50
6.4. Morfometria badanych jezior i jej wpływ na stosunki termiczne wody /56
6.5. Przezroczystość wody w jeziorach i właściwości optyczne /64
7. Temperatura wody w jeziorach /77
7.1. Temperatura powierzchniowa wody /78
7.1.1. Cykl roczny temperatury wody powierzchniowej i jej zmienność /79
7.1.2. Dobowy przebieg temperatury /96
7.1.3. Ekstremalne wartości temperatury wody /109
7.1.4. Termiczne sezony wody powierzchniowej w jeziorach /113
7.1.5. Przestrzenne zróżnicowanie powierzchniowej temperatury wody w jeziorach położonych na Niżu Polskim /118
7.2. Pionowa struktura termiczna wody w jeziorach /122
7.2.1. Roczna zmienność pionowych układów termicznych wody /125
7.2.1.1.Przebieg stratyfikacji termicznej zimą /133
7.2.1.2. Przebieg stratyfikacji termicznej latem /141
7.2.2. Typy stratyfikacji termicznej wody w jeziorach /155
7.3. Rozkład zasobów ciepła w jeziorach /157
7.3.1. Roczna zmienność zasobów ciepła w jeziorach /158
7.3.2. dobowa zmienność zasobów ciepła w jeziorach /169
7.4. Typologie termiczne jezior /174
8. Zjawiska lodowe /180
8.1. Przebieg i zróżnicowanie występowania pokrywy lodowej na jeziorach Niżu Polskiego / 181
8.1.1. Początek występowania pokrywy lodowej / 182
8.1.2. Koniec występowania pokrywy lodowej / 183
8.1.3. Długość występowania pokrywy lodowej / 184
8.1.4. Maksymalna miąższość pokrywy lodowej / 185
8.2. Przestrzenna i czasowa zmienność występowania pokrywy lodowej / 185
9. Długookresowe zmiany wybranych elementów reżimu termicznego w świetle zmian Klimatycznych / 194
9.1. Zmiany temperatury powierzchniowej / 201
9.2. Zmiany wybranych elementów struktury termicznej wody / 207
9.3. Zmiany w występowaniu pokrywy lodowej / 220
10. Podsumowanie i wnioski / 233
Załączniki / 253
Literatura / 293
Spis użytych terminów / 311
Spis tabel, rycin, załączników i fotografii / 313
List of tables, figures, appendices and photographs / 327
The differentiation and the changeability of chosen elements of the thermal regime of water in lakes on Polish Lowland. Summary / 340

Rajmund Skowron