Ze wstępu
Autorzy podjęli się trudu opisu stanu organizacyjnego, etapów rozwoju i wartości bojowej: kawalerii Ukraińskiej Armii Halickiej, dalej - największej strategicznej formacji jazdy Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej, a mianowicie I Armii Konnej Siemiona Budionnego, następnie kawalerii Republiki Litewskiej, wreszcie konnicy kozackiej i ukraińskiej walczącej po polskiej stronie w decydujących miesiącach wojny polsko-bolszewickiej w roku 1920.

Prezentowane w niniejszym tomie studia są efektem żmudnej kwerendy archiwalnej prowadzonej w latach 1998-2001 w archiwach rosyjskich, ukraińskich, litewskich oraz polskich w ramach realizacji finansowanego przez KBN projektu zatytułowanego "Jazda przeciwników Wojska Polskiego w okresie walk o granice Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1918-1921". Uzyskane w ten sposób informacje uzupełnione zostały o ustalenia obszernej literatury przedmiotu. W rezultacie w wielu przypadkach obraz stanu organizacyjnego kawalerii naszych przeciwników i sojuszników z lat 1918-1921 znacznie różni się od tego, co w tej kwestii pisano do tej pory zarówno w historiografii polskiej, jak i obcej lub też w istotny sposób poszerza i uzupełnia naszą dotychczasową wiedzę na ten temat.

Autorzy mają nadzieję, iż wyniki ich badań przyczynią się do wzbogacenia dorobku polskiej historiografii zajmującej się okresem walk o niepodległość i granice w latach 1918-1921, a także przybliżą moment powstania pełniejszej i rzetelniejszej oceny przebiegu oraz ostatecznych efektów walk toczonych wówczas przez bronie główne Wojska Polskiego z najważniejszymi przeciwnikami Rzeczypospolitej Polskiej. Dodatkowo zaś uściślą wiele opinii oraz uzupełnią w znacznym stopniu naszą wiedzę na temat udziału w tych wydarzeniach ówczesnych sojuszników Wojska Polskiego.