Temat sumienia należy do fundamentalnych zagadnień teologii moralnej. Ma on ze swej istoty charakter nie tylko teoretyczny, ale także bardzo praktyczny. Dotyczy przecież codziennych decyzji, odróżniania prawdziwego od pozornego dobra i wybierania go, a odrzucania zła, moralnej oceny wydarzeń i zjawisk. Wydarzenia, które działy się w XX wieku, wielokrotnie prowokowały pytania o moralną kondycję człowieka, o jego sumienie. Z jednej strony objawiły one wielkość człowieka, a nawet jego heroizm, a z drugiej strony, jego słabość lub wręcz nikczemność i podłość, aż po zezwierzęcenie. Na rodzimym polskim gruncie nietrudno wskazać na przykłady, jak diametralnie różne ludzkie postawy ujawniły się w konkretnych, niekiedy bardzo dramatycznych sytuacjach, potwierdzając podstawowe znaczenie sumienia dla zachowania i autentycznego rozwoju człowieczeństwa. Bolesne refleksje budziły i nadal budzą dwie wojny światowe i niezliczone konflikty zbrojne, holokaust i totalitaryzmy, które przyniosły bezmiar cierpienia i pochłonęły dziesiątki milionów ofiar. Pytania o sumienie człowieka rodzą także terroryzm przekraczający kolejne granice bezwzględności, przemoc w rodzinie i w środowisku pracy oraz korupcja w polityce, a nawet w sporcie. Wśród wielu zjawisk wymienić trzeba także te kontrastujące z sobą, takie jak: niepohamowana konsumpcja społeczeństw bogatych i umieranie z głodu w społeczeństwach biednych, imponujące osiągnięcia nauki i techniki i towarzyszący im lęk przed możliwościami ich złego, niszczącego wykorzystania, czy też troska o poprawę jakości i przedłużanie życia, a jednocześnie odbieranie go bezbronnym czy słabym ludziom poprzez aborcję i eutanazję. Te i inne zjawiska mające wymiar zarówno indywidualny, jak i społeczny, potwierdzają głęboki kryzys sumienia, który dotknął człowieka w minionym wieku.