Cyfrowa dekada. Związki sztuki i technologii w latach 1960–1975

Cyfrowa dekada poświęcona jest związkom między sztuką i technologią w XX wieku, jednak przede wszystkim obejmuje lata 1965–1975, kiedy artyści po raz pierwszy zainteresowali się wykorzystaniem komputerów na gruncie sztuki. Opisane zostały tutaj przykłady artystycznego użytkowania komputerów przez inżynierów pracujących w Bell Labs oraz prace wywodzących się ze Stuttgartu artystów skupionych wokół Maxa Bensego.

Tytułowa cyfrowa dekada to czas, w którym z jednej strony następuje swoista instytucjonalizacja sztuki komputerowej, ponieważ jej istnienie zaczynają dostrzegać przedstawiciele świata sztuki, z drugiej zaś stanowi moment utraty niewinności, gdyż pojawiają się artyści, którzy zaczynają otwarcie krytykować zbliżenie się sztuki i technologii. W tym kontekście przeanalizowana została działalność twórców skupionych wokół ruchu Nowe Tendencje z Zagrzebia, Art Workers Coalition, Experiments in Art and Technology oraz artystów takich jak Frieder Nake i Gustav Metzger, którzy indywidualnie wyrażali swój sprzeciw względem komputerów oraz technologii produkowanych przez firmy współpracujące z wojskiem. W książce opisane zostały również prace polskich artystów zainteresowanych rozwojem komputerów, cybernetyką oraz technologią, szczególnie środowiska związanego z Jerzym Ludwińskim.

Choć Cyfrowa dekada skupia się przede wszystkim na analizie praktyk artystycznych, to sztuka komputerowa i technologiczna zostały potraktowane jako zjawiska zaangażowane politycznie, stąd też umiejscowiono je na tle społeczno-politycznym i w kontekście rozwoju technologii komputerowych.

Wstęp / 7

Rozdział 1
Maszyny i matematyczne piękno / 21
Początki grafiki tworzonej za pomocą komputera / 32
Pierwsze wystawy grafiki komputerowej / 48
Projekt estetyki generatywnej Maxa Bensego / 53
Źródła i inspiracje estetyczne grafiki komputerowej / 62
Pozycja sztuki komputerowej względem sztuki tradycyjnej / 77

Rozdział 2
Sztuka komputerowa wkracza na salony / 100
Środowisko ICA / 105
Cybernetic Serendipity / 125
Powstanie Computer Arts Society w Londynie / 139

Rozdział 3
Sztuka i technologia za żelazną kurtyną / 152
Sztuka w epoce lotów kosmicznych / 173
Jerzego Ludwińskiego marzenia o sztuce aktualnej / 189

Rozdział 4
Nowe Tendencje / 199

Rozdział 5
Idea staje się maszyną, maszyna wytwarza sztukę. Sztuka komputerowa i konceptualizm / 234

Rozdział 6
Technologia, komputery i duch kontrkultury / 269
Sztuka i technologia u zbiegu wspólnej drogi / 281
„Nieszczęśliwe przypadki” podczas Cybernetic Serendipity / 289
Technologia na cenzurowanym / 296
Destrukcja jako narracja świadków / 311
Art Workers Coalition / 326

Zakończenie / 347
Podziękowania / 353
Bibliografia / 355
Spis ilustracji / 379
Indeks nazwisk / 381

Joanna Walewska-Choptiany