Szkice zawarte w niniejszej książce powstały w ciągu ostatnich kilku lat przede wszystkim jako wystąpienia prezentowane na historyczno- czy teoretycznoliterackich konferencjach. Łączy je jednak pewien element wspólny. Intencją autora było, zapożyczę się u Marii Jakitowicz, ,,dopełnianie obrazu" literatury polskiej lat pięćdziesiątych. Chronologiczne granice zjawisk literackich omówionych w tej książce wykraczają bowiem nieco poza cezury wskazane w jej tytule. Z jednej strony mowa w otwierającym książkę szkicu "Ciągłość czy kataklizm?" o polskiej prozie presocrealistycznej, z drugiej w studium "Kostium historyczny w popaździernikowej prozie rozrachunkowej" o epice przynoszącej rozrachunek ze stalinizmem. Inne artykuły dotyczą czy to pewnych aspektów teoretycznych literatury lat pięćdziesiątych ("Literatura polskiego socrealizmu. Wybrane problemy genologiczne", "Wariantywność socrealistycznego te
kstu literackiego jako problem badawczy", "O socrealistycznej krytyce (i samokrytyce) literackiej)", czy to konkretnych wątków ("Obraz kobiety w prozie polskiej pierwszej polowy lat pięćdziesiątych", "Wróg klasowy jako ,,obcy" w polskiej prozie socrealistycznej", "Immanentne zło komunizmu jako temat literatury i publicystyki ,,odwilżowej""). Pozostałe zostały poświęcone wybranym dziełom ("Bieg do Fragala" Juliana Stryjkowskiego, socrealistyczna proza Włodzimierza Odojewskiego, "Nim będzie zapomniany" Kazimierza Brandysa, "Pojedynek" Jana Józefa Szczepańskiego), które do tej pory spotkały się z niewielkim zainteresowaniem badaczy, a z historycznoliterackiego punktu widzenia wydają się nad wyraz ciekawe.
Absolwent UMK (1979), także doktoryzowany (1987) i habilitowany (1995); od 1997 zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Instytucie Filologii Polskiej (obecnie: Instytucie Literatury Polskiej) UMK; w 2003 roku uzyskał tytuł profesora. Zajmuje się historią literatury polskiej XX wieku i teorią literatury; z tego zakresu opublikował cztery monografie i zbiory studiów: Twórczość narracyjna Stefana Otwinowskiego (Toruń 1993), Pękanie lodów. Krótkie formy narracyjne w literaturze polskiej lat 1954–1955 (Toruń 1995), Od Szczecina do… Października. Studia o literaturze polskiej lat pięćdziesiątych (Toruń 2002), „Przewietrzyć zatęchłą atmosferę uniwersytetów”. Wokół literaturoznawczej polonistyki doby stalinizmu (Toruń 2009) oraz liczne artykuły w czasopismach polonistycznych („Pamiętnik Literacki”, „Ruch Literacki”, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, „Teksty Drugie”, „Polonistyka”) oraz pracach zbiorowych; współredaktor naukowy dwóch tomów zbiorowych: Oniryczne tematy i konwencje w literaturze polskiej XX wieku (Toruń 1999), Mickiewicz – Słowacki – Krasiński. Romantyczne uwarunkowania i współczesne konteksty (Łowicz 2001). Od 2003 członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN (od 2007 – członek prezydium Komitetu).
