Polityka pisarstwa historycznego. Refleksja teoretyczna Haydena White'a

Refleksja teoretyczna nad historią oferowana przez Haydena White’a na ogół pojawia się w dyskusjach o statusie poznawczym rezultatów pracy historyka, relacji między sztuką a historiografią i moralnych zobowiązaniach badaczy dziejów. Prezentowana książka skupia się za zaproponowanym przez amerykańskiego historyka opisie związków łączących pisarstwo historyczne i politykę. Podstawą myślenia White’a jest założenie o istnieniu ścisłej korelacji między poetyką a polityką pisarstwa historycznego. To, jak wypowiadamy się o przeszłości, określa nasz stosunek do teraźniejszości i nasze oczekiwania wobec przyszłości. Kształtuje bowiem sposoby postrzegania rzeczywistości, zmieniając lub zachowując ramy myślenia i działania. Ważnymi punktami dyskursy historycznego definiującymi te ramy są między innymi pojęcia: sprawczość, struktura, ideologia, realizm, modernizm, utopia, antycypacja i spełnienie. Ich użycie pozwoliło na wyeksponowanie i analizę teoretycznych działań White’a performujących przemianę pisarstwa historycznego w instrument emancypacji. 

Podziękowania / 7
Wstęp / 9
Jak czytać White’a?  / 9
Wykładnie White’a  / 17
Struktura pracy / 27

Rozdział 1. Człowiek strukturalny / 31
Poetyka historii / 35
Nauka strukturalna i historiozofia / 44
Struktura i sprawczość  / 48

Rozdział 2. Pisarstwo historyczne jako ideologia / 63
Treść  formy / 63
Marksizmy / 70
Pisarstwo historyczne jako towar / 77
Tekstualizm jako korekta w marksistowskiej teorii towaru  / 82
Pisarstwo historyczne jako towar i tekst / 88
Ideologia jako przedmiot badań historii intelektualnej  / 91
„We wczesnych latach White oczekiwał, że historyczni aktorzy będą wierni swoim przekonaniom” / 96
Styl historiograficzny jako ideologia / 99
„Podmioty maszerują całkiem same” / 103
Polityczne nieświadome narracji historycznej / 108
Dwie lektury historyzmu  / 113
Ideologia a narracja / 120
Przedstawienie kontr ideologiczne  / 123
Wypracowywanie pozycji / 127 

Rozdział 3. Realizm, czyli system bezpieczeństwa  pisarstwa historycznego / 131
Realizm wychodzi z użycia / 136
Powrót realizmu? / 146
Zdarzenie modernistyczne jako rzeczywistość historyczna / 156
Społeczna funkcja pisarstwa historycznego w erze globalnego kapitalizmu / 164 

Rozdział 4. Figura – konstytutywne zaburzenie / 169
Erich Auerbach, czyli genealogia figury / 170
Historia jako figura-wypełnienie / 174
Modernistyczny realizm figuralny / 187
Autokorekta projektu modernistycznego figuralnego realizmu  / 192
Praktyczna przeszłość  / 200

Zakończenie / 205
Bibliografia  / 209
Summary / 227
Indeks osobowy / 229
Indeks rzeczowy / 235

Jakub Muchowski