Tegumentologia polska dzisiaj. Polish bookbinding studies today

Niniejszy tom zawiera pierwszy w polskiej literaturze naukowej zbiór osiemnastu wyselekcjonowanych tekstów powstałych na podstawie referatów, które wygłoszono podczas I Ogólnopolskiej Konferencji Oprawoznawczej „Tegumentologia polska dzisiaj” (Instytut Informacji Naukowej i Bibliologii UMK, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, 26–27 czerwca 2014 roku). Poruszone jest w nich bogate spektrum zagadnień związanych z dziejami introligatorstwa, zbiorami opraw książkowych w Polsce oraz konserwacją tego rodzaju obiektów. Znalazło się w nim także miejsce na refleksję nad stanem badań tegumentologicznych w Polsce, jak również perspektywami, jakie rysują się przed tą dziedziną nauk humanistycznych z pogranicza historii sztuki i bibliologii. Książka kierowana jest nie tylko do naukowców, bibliotekarzy, archiwistów, muzealników czy też konserwatorów zabytków, ale również do szerokiego grona miłośników sztuki introligatorskiej w środowisku antykwarycznym i kolekcjonerskim.    

This volume contains the first in Polish scientific literature collection of eighteen selected texts, written on the basis of papers which were delivered during the First National Bookbinding Studies Conference “Polish Bookbinding Studies Today” (The Institute of Science Information and Book Studies of Nicolaus Copernicus University in Toruń, The University Library in Toruń, 26^th–27^th of June 2014). The articles bring up the issue of a wide range of problems connected with the history of bookbinding, collections of book bindings in Poland and the restoration of such objects. The volume also allots space for reflection upon the state of tegumentology research in Poland as well as the perspectives open in this field of humanities from the border of history of art and book studies. The volume is addressed not only to scientists, librarians, archivists and workers of museums or restorers but also to wide circle of bookbinding art admirers in the antiquarians’ and collectors’ environment.

Wstęp – Arkadiusz Wagner / 11

Introduction – Arkadiusz Wagner / 17

ZAGADNIENIA TEORETYCZNE • THEORETICAL ISSUES

Janusz Tondel
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Tegumentologia polska dzisiaj / 25
Polish bookbinding studies today / 47

Elżbieta Pokorzyńska
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
O potrzebie słownika oprawoznawczego / 57
About the need of dictionary of bookbinding studies / 74

UJĘCIA PROBLEMOWE • PROBLEM APPROACHES

Arkadiusz Wagner
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Włoskie wpływy w polskim introligatorstwie XV–XVI wieku / 81
Italian influences on Polish bookbinding in 15ᵗ^h–16ᵗ^h century / 103

ks. Tomasz Garwoliński
Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie
Oprawa klocka inkunabułów z księgozbioru biskupa Łukasza Watzenrodego w zbiorach Biblioteki „Hosianum” w Olsztynie. Z badań nad dorobkiem introligatora toruńskiego Macieja Hadebera / 107
The binding of block of incunabula from the book collection of bishop Łukasz Watzenrode in „Hosianum” Library in Olsztyn. From the research on the work of Toruń bookbinder – Maciej Hadeber / 130

Marianna Czapnik
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
Oprawy poznańskiego Monogramisty MC / 133
Bindings of Poznań Monogramist MC / 164

Katarzyna Płaszczyńska-Herman
Biblioteka Kolegium Filozoficzno-Teologicznego Polskiej Prowincji Dominikanów
Ślady bibliofilskiej działalności braci kaznodziejów – superekslibrisy dominikańskie z biblioteki oo. dominikanów w Krakowie / 167
The traces of bibliofi le activity of brothers preachers – Dominican supralibros from the library of the Dominicans in Cracow / 188

Michał Muraszko
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie
Oprawy ksiąg kanonika gnieźnieńskiego Tomasza Josickiego / 191
Book bindings of Gniezno’s canon Tomasz Josicki / 207

INSTYTUCJONALNE ZBIORY OPRAW • INSTITUTIONAL COLLECTIONS OF BINDINGS

Elżbieta Knapek
Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie Krakowskie późnogotyckie oprawy inkunabułów Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie / 211
Cracow late-gothic bindings of incunabula in Scientifi c Library of Polish Academy of Arts and Sciences & Polish Academy of Sciences in Cracow / 226

Monika Paś
Muzeum Narodowe w Krakowie
Zespół XVI-wiecznych opraw ksiąg rachunkowych w zbiorach Działu Rzemiosła Artystycznego i Kultury Materialnej Muzeum Narodowego w Krakowie / 233
The set of 16ᵗ^h century bindings of account books in the collection of Department of Decorative Art and Material Culture in the National Museum in Cracow / 250

Jacek Partyka
Biblioteka Jagiellońska w Krakowie
Pergamin, skóra, papier. Oprawy ksiąg z biblioteki kamedułów z krakowskich Bielan / 261
Parchment, leather, paper. Book bindings from library of Camaldolese monks from Cracow’s Bielany / 274

Szymon Sułecki
Archiwum i Biblioteka Starodruków OO. Karmelitów na Piasku w Krakowie
Oprawy książkowe w zbiorach klasztoru oo. karmelitów na Piasku w Krakowie / 277
Book bindings in the collection of monastery of the Carmelites on the Sand in Cracow / 296

Dorota Sidorowicz-Mulak
Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu
Z królewskich księgozbiorów XVII–XVIII wieku. Oprawy z superekslibrisami polskich królów i królowych ze zbiorów Ossolineum / 299
From the royal book collections of the 17ᵗ^h–18ᵗ^h century. Armorial book bindings of Polish kings and queens from the collection of Ossolineum / 322

PERSPEKTYWA KONSERWATORSKA • RESTORER’S PERSPECTIVE

Weronika Karlak, Katarzyna Łabuz
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu
Identyfikacja opraw – dwugłos bibliotekarza i konserwatora / 327
The identifi cation of bindings – double opinion of librarian and restorer / 342

Małgorzata Pronobis-Gajdzis
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Niewidoczne dla oczu. Przyczynek konserwatora-restauratora książki do badań tegumentologicznych / 345
Invisible for eyes. Contribution of restorer-renovator of books for bookbinding studies / 363

Ewa Chlebus
Biblioteka Elbląska im. C. Norwida
Technika wykonania opraw jako przedmiot badań tegumentologicznych / 365
The binding technique as a subject of bookbinding studies / 388

Jolanta Czuczko, Dorota Jutrzenka-Supryn
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Od rekonstrukcji do artystycznej kreacji. Problem przywrócenia oprawy jako ochrony bloku książki na przykładzie projektów konserwacji-restauracji wybranych starodruków z Kościoła Pokoju w Świdnicy / 391
From the reconstruction to artistic creation. The problem of restoring of binding as a protection of a block of a book on the example of projects of conservation-restoration of chosen old prints from the Peace Church in Świdnica / 412

PREZENTACJE NAUKOWE I KONSERWATORSKIE OBIEKTÓW ZE ZBIORÓW BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W TORUNIU • SCIENTIFIC AND CONSERVATIONAL PRESENTATIONS OF OBJECTS FROM THE COLLECTION OF THE UNIVERSITY LIBRARY IN TORUŃ

Marta Czyżak
Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
Cymelia introligatorstwa średniowiecznego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu / 419
Cimelia of medieval bookbinding in University Library in Toruń / 431

Maria Strutyńska †
Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu
Wystawa opraw ze zbioru starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu / 435
The exhibition of bindings from the collection of old prints in University Library in Toruń / 444

Tablice • Tables / 447
Indeks nazwisk • Index of names / 463

Arkadiusz Wagner