„Otwieranie wszechświata”. Polska powojenna awangarda poetycka: Tymoteusz Karpowicz i Krystyna Miłobędzka

Monografia przedstawia interpretacje projektów poetyckich dwojga powojennych awangardystów, Tymoteusza Karpowicza i Krystyny Miłobędzkiej. Ich twórczość poetycka i koncepcje twórcze zostały poddane lekturze relacyjnej – wybrane utwory zanalizowano na tle wspólnych inspiracji literackich i filozoficznych, jak i potwierdzonej w dokumentach osobistych wieloletniej przyjaźni dwojga twórców. Lektura relacyjna pozwala wyeksponować wizje tworzenia poezji oraz strategie autokreacyjne Karpowicza i Miłobędzkiej. Wybrany sposób lektury umożliwia pokazanie, jak te dwa poetyckie idiomy, czytane równolegle, dialogują ze sobą, a jednocześnie manifestują swoją odmienność. Metafora otwarcia to główny motyw całej książki, stanowiący łącznik między tematyką poszczególnych rozdziałów i symbolizujący metodę czytania tej poezji – głównym celem rozprawy jest pokazanie, jak awangardowe dzieła poetyckie, uznawane za hermetyczne, mogą otworzyć się przed czytelnikiem.

Wykaz skrótów / 9

Część I

Powojenna awangarda poetycka. Karpowicz i Miłobędzka – projekty równoległe

Rozdział 1. Wstępne rozpoznania / 13
W stronę otwartości. Założenia i hipotezy / 13
Przedmiot badań i metodologia / 26
W kręgu niestabilnych pojęć: modernizm, awangarda, neoawangarda / 34

Rozdział 2. Wprowadzenie do lektury relacyjnej / 57
Propozycje krytyki anglosaskiej w kontekście polskiej awangardy powojennej / 57
Powojenna awangarda na tle wybranych dyskusji krytycznych. 78
Z inspiracji filozoficznych i literackich / 100

Część II

Wiersz jako spotkanie. Wybrane obszary lektury relacyjnej

Rozdział 1. Niemożliwa całość. Awangardyst(k)a wobec świata / 157
Nieudane „zamachy na Wszystkość” / 157
„Bogactwo nieobecności”. Powojenna awangarda wobec reprezentacji / 174
„Konieczność mówienia nowych”. Poeta jako człowiek pierwotny / 189

Rozdział 2. Strategie wyrażania. Materialność i performatywność poezji / 219
Inwencja genologiczna / 219
Poeta faber w laboratorium języka / 251
Archiwa in statu nascendi. Wstęp do badań nad procesem twórczym / 268
Typografia i kompozycja strony jako czynniki znaczeniowotwórcze / 288

Rozdział 3. Podmiot w projektach powojennej awangardy.
Otwarcie na innego / 319
Między depersonalizacją a autorskim śladem / 319
Strategie autokreacji w poezji powojennej awangardy / 346
„Ciemność mowy”. Awangarda wobec czytelnika / 368

Zakończenie. Od lektury relacyjnej do lektury otwartej
Metafora otwarcia w lekturze relacyjnej / 405
Ku dalszym perspektywom interpretacyjnym / 418

Podziękowania / 435
Bibliografia / 437
Nota bibliograficzna / 475
Summary / 477
Indeks osób /

Dorota Kołodziej

Karolina Górniak-Prasnal