Abacus – od źródeł rachunkowości po współczesność

seria:Abacus autorzy:

Sławomir Sojak

redaktorzy: Sławomir Sojak

Rok wydania:2014 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:536 ISBN:978-83-231-3261-5 Format:158 x 228 mm

zobacz fragment

OPIS

Niniejsza monografia jest próbą spojrzenia na rozwój rachunkowości od wieków dawnych po współczesność. Jest próbą wskazania źródeł rachunkowości – pyta o „ojcostwo” rachunkowości Benedetta Cotrugliego (1458 r.) Luki Paciolego (1494 r.).

Wydobywa na światło dzienne spuściznę rozwiązań praktycznych stosowanych w Polsce pod zaborami i po odzyskaniu niepodległości. Upowszechnia dorobek myśli teoretycznej okresu międzywojennego (Marceli Scheffs) i II połowy XX wieku (Eufemiusz Terebucha, Włodzimierz Brzezin, Maria Gmytrasiewicz).

SPIS TREŚCI

Wstęp / 9

Część I – U źródeł rachunkowości

Sławomir Sojak
Księgowość analfabetów – wycinanie karbów / 13

Katarzyna Kobiela-Pionnier
W poszukiwaniu źródeł podwójnego zapisu – zapomniany wkład nauki islamu / 35

Iwona Kumor, Ewa Maćkowiak
Od znaków na kamieniach do sprawozdania z sytuacji finansowej / 63

Marcin Jędrzejczyk
Starożytny problem wymiany a rozwój koncepcji jednostki pieniężnej / 81

Anita Mrówka
Znamiona abstrakcyjnej kategorii kapitału w historycznych zapisach gospodarczych / 93

Artur Jastrzębowski
Realizacja funkcji informacyjnej rachunkowości w okresie średniowiecza na przykładzie Malborskiej księgi kasowej / 115

Joanna Koczar
Rachunkowość dawnej Rosji / 125

Część II – Pierwsze polskie podręczniki i czasopiśmiennictwo z zakresu rachunkowości

Sławomir Sojak, Monika Kowalska

Pierwsze polskie podręczniki z rachunkowości kupieckiej z XIX wieku / 139

Anna Szychta
Polskie podręczniki z zakresu rachunkowości fabrycznej wydane w XIX wieku / 161

Ryszard Orliński
Rachunkowość gospodarstw rolnych w literaturze XIX i początkach XX wieku / 181

Tomasz Kondraszuk
Rachunkowość rolnicza do czasów PRL-u / 195

Edyta Winnicka
Rachunkowość na łamach pierwszego polskiego fachowego czasopisma księgowego / 211

Sławomir Sojak, Sandra Krause
„Miesięcznik dla Buchalteryi” i jego kontynuacje. 115 lat czasopiśmiennictwa polskiego z zakresu rachunkowości / 227

Część III – Metarefleksje o rachunkowości

Elżbieta Pogodzińska-Mizdrak
Ogólny przegląd rozwoju myśli teoretycznej rachunkowości w XX wieku / 253

Melania Bąk
Kapitał ludzki jako czynnik rozwoju rachunkowości / 271

Anna Karmańska
Powrót do przeszłości: rok 1929. Marceli Scheffs i księgowość naukowo pojęta / 287

Stanisław Hońko
Istota rachunkowości według Eufemiusza Terebuchy / 305

Katarzyna Klimczak
Teoretyczny model ewidencyjny Marii Gmytrasiewicz / 321

Renata Biadacz
Poglądy Włodzimierza Brzezina na rozwój i modernizację rachunkowości / 337

Anna Kuzior, Małgorzata Rówińska
Wkład katowickiej szkoły rachunkowości w rozwój rachunku kosztów (w okresie 1950–1975) / 359

Ewa Śnieżek, Michał Wiatr
Wpływ niemieckich teorii bilansowych na strukturę ujawnień informacji o wyniku finansowym na przykładzie teorii bilansowej Wilhelma Osbahra / 373

Część IV – Varia

Marta Mazurowska
Uwarunkowania rozwoju rachunkowości / 389

Magdalena Głębocka
Bilans i jego znaczenie poznawcze / 401

Małgorzata Paszula
Co wiemy o rachunku strat i zysków w czasach II Rzeczpospolitej / 415

Alicja Mazur
Historyczne uwarunkowania wyceny bilansowej według wartości rynkowych / 429

Grażyna Voss
Formy techniki księgowości w Polsce w XX wieku / 445

Aleksandra Banaszkiewicz
Ewidencja księgowa rozliczeń międzyokresowych w polskiej rachunkowości w wybranych okresach XX wieku / 459

Lucyna Poniatowska
Historia odroczonego podatku dochodowego w polskiej rachunkowości / 475

Iryna Szczyrba
Zarys historii rozwoju audytu na świecie / 487

Maria Jankowska
Audyt finansowy w Polsce / 499

Krzysztof Kruszewski, Joanna Wielgórska-Leszczyńska
Zarys historii rachunkowości banku centralnego w Polsce / 521

Recenzje

Autorzy

Sławomir Sojak

Absolwent Liceum Ekonomicznego nr 2 w Olsztynie i Instytutu Ekonomicznego (obecnie Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania) Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wykładowca akademicki, założyciel i wieloletni kierownik Katedry Rachunkowości macierzystej uczelni. Członek Rady Naukowej Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Przewodniczący Komisji Historii, Teorii i Praktyki Rachunkowości przy Radzie Naukowej tego stowarzyszenia, członek Komisji Programowej miesięcznika „Rachunkowość”. Autor, współautor i redaktor naukowy wielu książek z zakresu rachunkowości, m.in.: Rachunkowość w warunkach inflacji, Toruń 1996; Ceny transferowe. Teoria i praktyka, Warszawa 2001; Słownik biograficzny rachunkowości w Polsce (red.), Warszawa 2007; Słownik biograficzny rachunkowości w Polsce – kontynuacja (red.), Warszawa 2022; Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, t. I–III, Toruń 2015 (współautorzy: B. Jaskólska, A. Zawadzki, T. Zimnicki); Historia katedr rachunkowości w uczelniach polskich (red.), Warszawa 2011; współautor i redaktor serii książek poświęconych historii rachunkowości w Polsce pod wspólnym tytułem Abacus, Toruń 2014, 2016, 2018, 2020; inicjator i redaktor naukowy Złotej Serii Rachunkowości Polskiej wydawanej przez ZG SKwP, w której ukazały się reprinty szczególnie ważnych dla rachunkowości książek: Pawła Ciompy (1910, 2017), Juliusza Aua (1889, 2019), Teofila Seiferta (1930, 2019), Tomasza Lulka (1921, 2020) i Andrzeja Bieńka (1937, 2022).

Książki autora:

- Abacus – od Kasy Generalnej Wilanowskiej z 1819 roku do rachunkowości Lasów Państwowych
- Abacus – od Richarda fitz Nigela do Jana Falewicza
- Z abakusem przez wieki
- Abacus – od instruktarzy gospodarczych po współczesne podręczniki rachunkowości
- Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 1968–2018: wizerunek naukowy i dydaktyczny
- Abacus – od źródeł rachunkowości po współczesność