iPad na szkolnych lekcjach religii

Nauczyciele religii muszą liczyć się z wymogami szkolnymi. Takim wymogiem w naszych czasach jest bez wątpienia cyfryzacja polskich szkół. Jest ona procesem, z jej dobrodziejstw korzystają zarówno uczniowie, jak i nauczyciele. Stosowanie w edukacji cyfrowych technologii zwiększa efektywność procesów edukacyjnych, w których biorą udział uczniowie, rozwijają się ich umiejętności społeczne i kompetencje niezbędne w przyszłości, indywidualna kreatywność, zdolność współpracy w grupie, odpowiedzialność i twórcze podejście do własnego rozwoju. Nowe narzędzia technologiczne pomagają nauczycielom aktywnie wspierać wychowanków w „procesach poszukiwania i kreacji”, pomagają – co chcemy mocno podkreślić – ale nigdy nie zastępują nauczyciela. Poza tym należy wymienić jeszcze inne zalety: wyrównywanie edukacyjnych dysproporcji społecznych, zwiększenie szans rozwojowych uczniów niepełnosprawnych, przekraczanie przez nauczycieli barier geograficznych i materialnych, „oswajanie” uczniów z technologią, która będzie im niezbędna w przyszłej pracy zawodowej3. „Mądre wykorzystanie technologii pozwala na świadome wprowadzanie uczniów w przyszłość, wspomaga motywacje dzieci i młodzieży, zapewnia dostęp do współczesnych osiągnięć naukowych oraz dzieł sztuki”. […]

Nasza publikacja zawiera założenia teoretyczne. Nie są nam znane badania empiryczne dotyczące zastosowania iPadów na lekcjach religii w systemie 1 : 1, czyli iPad dla każdego ucznia. Chcemy zainicjować w polskim środowisku katechetycznym dyskusję na temat możliwości wykorzystania na lekcjach religii rozwiązań edukacyjnych firmy Apple. Jesteśmy świadomi potrzeby zweryfikowania naszych założeń w praktyce, na szkolnych lekcjach religii. Korzystamy z dorobku innych nauczycieli, którzy od kilku lat pracują z iPadami, przede wszystkim w szkołach Piwonii w Szczecinie, a także z publikacji na ten temat, zwłaszcza Daniela Makusa, dostępnych w iBooks Store. Pragniemy mocno podkreślić, że jesteśmy zwolennikami edukacji, w której znajdzie zastosowanie zarówno tradycyjny zeszyt i papierowa książka, jak również nowoczesne narzędzie, jakim jest iPad. Dzięki edukacyjnym możliwościom urządzenia firmy Apple nauczyciel i jego uczniowie mogą realizować zadania, które nie są możliwe do wykonania w tradycyjny sposób. To z kolei daje nowe możliwości zaktywizowania uczniów, często znudzonych i zniechęconych do nauki religii w szkole (co nierzadko w przypadku młodzieży skutkuje wypisywaniem się z tych lekcji). Nie oznacza to jednak „stechnicyzowania” szkolnej katechezy, w centrum zawsze pozostaje człowiek, a nie technologia. Nauczyciel religii, który posługuje się w szkole iPadem, nadal pełni role przypisywane przez Kościół szkolnemu katechecie w procesie religijnej edukacji dzieci i młodzieży – jest świadkiem wiary, nauczycielem i wychowawcą. Technologia jest tylko narzędziem i pomocą, a nie celem. Sposób i zakres jej wykorzystania należy do szkolnego katechety; potrzebna jest – naszym zdaniem – w tym względzie edukacja zarówno studentów teologii przygotowujących się do zawodu nauczyciela religii, jak i tych, którzy od lat pracują w tym zawodzie.

Ze Słowa wstępnego

Wykaz skrótów / 5
Słowo wstępne / 7

I. PRACA Z iPADEM W MODELU SAMR NA LEKCJACH RELIGII / 13
1.1. Główne założenia modelu SAMR / 14
1.2. Rola nauczyciela w modelu Rubena Puentedury / 19
1.3. Transformacja procesu dydaktycznego na lekcjach religii z iPadem na przykładzie przygotowania młodzieży do sakramentu bierzmowania / 22

II. ROZWIĄZANIA EDUKACYJNE FIRMY APPLE / 33
2.1. Zalety i wady iPadów / 34
2.2. iPad jako narzędzie pracy nauczyciela religii / 41
2.3. Aplikacje na iPada dla uczniów / 53

III. iPAD NARZĘDZIEM DYDAKTYCZNYM W SZKOLE SPECJALNEJ / 65
3.1. Uczniowie z zaburzeniami koncentracji i z innymi zburzeniami poznawczymi / 67
3.2. Uczniowie niewidomi i niedowidzący / 82
3.3. Uczniowie niesłyszący i niedosłyszący / 92
3.4. Uczniowie niepełnosprawni fizycznie oraz z zaburzeniami motoryki / 100

IV. iPAD INNOWACYJNYM NARZĘDZIEM W EDUKACJI RELIGIJNEJ DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH / 107
4.1. Wykorzystanie iPada w realizacji zadań katechezy / 108
4.2. Nauczanie hybrydowe / 114
4.3. Ułatwienia dostępu i programy iPada / 121
4.4. Rozszerzona rzeczywistość w katechezie specjalnej / 128

Bibliografia / 139
Netografia / 142
Wykaz tabel i rycin / 151
The Use of iPad in the Religious Education Classroom (Summary) / 153

CONTENTS
List of abbreviations / 5
Introduction / 7

I. WORKING WITH iPADS IN THE SAMR MODEL IN THE RE CLASSROOM / 13
1.1. The main principles of the SAMR model / 14
1.2. The role of teacher in Ruben Puentedura’s model / 19
1.3. The transformation of the didactic process of RE classes with an iPad on the example of the preparation to the sacrament of confirmation / 22

II. EDUCATIONAL SOLUTIONS OF APPLE / 33
2.1. Advantages and disadvantages of iPads / 34
2.2. The iPad as a tool for a RE teacher / 41
2.3. The iPad applications for students / 53

III. THE iPAD AS A DIDACTIC TOOL FOR SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS (SEN) / 65
3.1. Students with concentration deficit disorder and other sensory disorders / 67
3.2. Students with visual impairment / 82
3.3. Students with hearing impairment / 92
3.4. Students with physical disabilities and motor skills disorders / 100

IV. THE iPAD AS AN INNOVATIVE TOOL IN SCHOOL CATECHESIS FOR CHILDREN WITH DISABILITIES / 107
4.1. Using the iPad in realizing the tasks of catechesis / 108
4.2. Hybrid teaching / 114
4.3. Easy Access and iPad programs / 121
4.4. Augmented Reality for special needs catechesis in schools / 128

Bibliography / 139
Internet sources / 142
List of tables and figures / 151
The Use of iPad in the Religious Education Classroom (Summary) / 153

Beata Bilicka

Michał Gurzyński