Kierunek Zachód, przystanek emigracja. Adaptacja polskich emigrantów w Austrii, Szwecji i we Włoszech od lat 80. XX w. do współczesności

W ostatniej dekadzie PRL z Polski wyjechało na stałe ok. 1,3 mln Polek i Polaków. Wśród migrujących byli azylanci stanu wojennego, uchodźcy solidarnościowi, migranci zawodowi o bardzo różnych stopniach wykształcenia i kwalifikacji. Książka opisuje perypetie, jakie napotykali, usiłując wyjechać z PRL i osiedlić się za granicą. Relacjonuje trudne doświadczenia związane z pierwszymi miesiącami i latami pobytu w obcym kraju oraz ze zdobywaniem pozycji zawodowej i stabilności materialnej. Czytelnik towarzyszy bohaterom od lat 80. do współczesności. Publikacja jest uzupełnieniem dotychczasowych badań nad emigracją ostatniej dekady PRL. Analizuje wpływ wydarzeń historycznych, takich jak upadek żelaznej kurtyny czy akcesja Polski do UE, na biografie i tożsamości emigrantów. Autorka poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące strategii integracyjnych polskich imigrantów i ich poczucia przynależności do kultury polskiej i obcej. Główne źródło stanowią ustne relacje emigrantów, zebrane metodą wywiadu biograficznego i pogłębionego. Książka jest próbą zastosowania podejścia interdyscyplinarnego, ponieważ łączy antropologiczne badania terenowe i pytania badawcze z elementami warsztatu historyka – krytyczną analizą źródeł zastanych.

Rozmowa o książce: https://www.youtube.com/watch?v=KJpL4SCTxCQ

Wstęp / 7
Podstawowe pojęcia i narzędzia teoretyczne / 18
Metoda badawcza / 47

Rozdział 1. Wyjazd / 55
1.1. Emigracja jako wybór „lepszego życia” / 56
1.2. Solidarnościowcy / 88
1.3. Skala i specyfika wyjazdów do Austrii, Szwecji i Włoch / 94

Rozdział 2. Przejście / 103
2.1. Przekraczanie granicy / 104
2.2. Polityka imigracyjna Austrii, Szwecji i Włoch / 110
2.3. Obóz dla uchodźców jako pierwszy etap migracji / 113
2.4. Pierwsze miesiące w nowym miejscu / 140
2.5. Solidarni z solidarnością jako szczególna strategia adaptacji / 160

Rozdział 3. Adaptacja / 177
3.1. Gromadzenie kapitału / 178
3.2. Przełom 1989 r. I jego konsekwencje / 272

Rozdział 4. Stabilizacja / 297
4.1. Styl życia. O wymiarze ekonomicznym i społecznym integracji / 298
4.2. Emigrant jako obywatel. O zaangażowaniu w sprawy publiczne / 314
4.3. Polak na emigracji. Modele identyfikacji kulturowej i etnicznej / 327

Rozdział 5. Integralność / 357
5.1. Patrioci na odległość / 358
5.2. Emigrant lat 80. We wspólnej Europie / 381
Uwagi końcowe / 397

Aneks / 405
Bibliografia / 413
Spis tabel / 435
Summary / 437
Indeks osobowy / 443a

Magdalena Wnuk