"Nikt za nas tego nie zrobi". Praktyki językowe i kulturowe młodych aktywistów mniejszości językowych Europy

Książka przedstawia portret młodych ludzi angażujących się na rzecz mniejszości językowych Europy: Kaszubów (w Polsce), Górnołużyczan (w Niemczech), Bretończyków (we Francji) i Walijczyków. Odgrywają oni rolę przewodników po swoich kulturach, wskazują na problemy, trudności i wyzwania, z jakimi się spotykają w codziennym życiu i działaniu. Ich słowa ukazują sytuację socjolingwistyczną mniejszości, panujące ideologie językowe, rolę edukacji mniejszościowej oraz typy młodych użytkowników języków mniejszościowych. Analizie zostały poddane także praktyki kulturowe i tożsamościowe młodych w kontekście różnych form życia wspólnotowego oraz ich drogi do działania na rzecz mniejszości, wiodące od aktywnego uczestnictwa w kulturze, przez stopniowe angażowanie się w działania, a ż po aktywizm językowy.

Podziękowania / 7
Wstęp. Badanie zaangażowanej młodzieży w kontekście rewitalizacji języków mniejszościowych europy / 11
Metodologia badań / 14
Inspiracje teoretyczne / 23
Struktura książki / 29

Rozdział 1. Sytuacja socjolingwistyczna i praktyki językowe młodych / 31
Sytuacja socjolingwistyczna badanych mniejszości / 31
Ideologie językowe, przemoc symboliczna i dyskryminacja / 57
Ochrona państwa i polityka językowa / 82

Rozdział 2. Zinstytucjonalizowany przekaz języków mniejszościowych / 101
Typy edukacji mniejszościowej / 101
Czy szkoła może ocalić język mniejszościowy? / 108
Rola nauczycieli… / 116
...i rodziców / 120

Rozdział 3. Młodzi użytkownicy języków mniejszościowych / 125
Problemy modernizacji i standaryzacji języków mniejszościowych / 125
Typy idealne młodych użytkowników języków mniejszościowych / 137

Rozdział 4. Konstruowanie tożsamości językowej przez młodych / 185
Język a tożsamość / 185
Język jako granica etniczna / 195
Język a przynależność do mniejszości / 200

Rozdział 5. Wspólnotowość oczami młodych / 211
Kultura mniejszościowa jako wspólnota – raj utracony? / 213
Tożsamość mniejszościowa jako wybór / 224
Identyfikacja z mniejszością jako ciągła walka o tożsamość / 237
W stronę relacji nowego typu / 245

Rozdział 6. Praktyki wspólnotowe i tożsamościowe młodych / 259
Tworzenie i rola grup zainteresowań wokół spraw mniejszości / 261 
Od grup zainteresowania do wspólnot nastawionych na działanie / 269
Eisteddfod – umacnianie poczucia wspólnotowości przez praktyki kulturowe / 279
Mniejszościowe wspólnoty praktyki: język, edukacja, tożsamość / 295
Internet: między realnymi a wirtualnymi wspólnotami / 312

Rozdział 7. W stronę aktywizmu / 327
Uczestnictwo w kulturze mniejszościowej / 328
Początki zaangażowania / 336
Zaangażowanie / 361
Aktywizm / 368
Rodzaje aktywizmu / 376
Stosunek młodych do aktywizmu / 384
Profil aktywisty / 388
Subiektywne odczucie korzyści płynących z aktywizmu / 394
Świat działaczy oczami młodych / 399

Rozdział 8. Między tradycją, folklorem a nowoczesnością / 403
Kultura górnołużycka – obrzędowość i folklor / 406
Kaszuby – od folkloryzacji do nowoczesności / 423
Bretania – od zwyczajów wspólnotowych do tradycji wynalezionych / 439
Kultura walijska – między codziennymi praktykami a świętem / 454
W poszukiwaniu granic etnicznych w transkulturowym świecie / 466

Zakończenie. Dyskursy zagrożenia i odpowiedzialności / 479
Dyskurs zagrożenia / 481
Dyskurs korzyści płynących z wielojęzyczności / 486
Dyskurs quasi-polityczny / 491
Dyskurs odpowiedzialności / 499
Epilog / 503
Bibliografia / 505
Summary / 535
Indeks rzeczowy / 541
Indeks osobowy / 553

Aneta Zawadzka

Aneta Zawadzka

Nicole Dołowy-Rybińska