Konflikty wyznaniowe w Wilnie od początku reformacji do końca XVII wieku

Najnowsza książka toruńskiego historyka ukazuje konflikty, do jakich dochodziło z powodów wyznaniowych (lub z wykorzystaniem religii jako pretekstu) w Wilnie w okresie wielkich przemian religijnych, jakie miały miejsce w Rzeczypospolitej w związku z pojawieniem się reformacji i odpowiedzią na to ze strony Kościoła katolickiego. Jest to pierwsza monografia, w której został kompleksowo przedstawiony problem tumultów religijnych w odniesieniu do jednego z największych miast Rzeczypospolitej. Książka uwzględnia całą mozaikę grup wyznaniowych obecnych w stołecznym mieście Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVII wieku, poczynając od wyznań chrześcijańskich: rzymskich katolików, kalwinistów, luteranów, prawosławnych, unitów, a na Żydach (jako wyznawcach judaizmu) i Tatarach (wyznających islam) kończąc. 

Wykaz skrótów / 7
Wstęp / 13

Rozdział I
Wilno w przededniu reformacji / 33

Rozdział II
Początki i rozwój reformacji w stołecznym mieście / 63

Rozdział III
Początki kontrreformacji i działalność jezuitów w Wilnie. Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego oraz pierwsze tumulty / 97

Rozdział IV
Wprowadzenie unii brzeskiej oraz tumulty z lat 1597–1599 / 181

Rozdział V
Rozstrzygnięcie konfliktu między zwolennikami a przeciwnikami unii w Wilnie / 243

Rozdział VI
Dwie trudne dekady wileńskich różnowierców (1610–1632). Tumult z 1611 r. Bractwo św. Ducha jako centrum prawosławia w Wielkim Księstwie Litewskim / 299

Rozdział VII
Bezkrólewie 1632 r. a sytuacja wyznaniowa w Wilnie. Ataki na wileńskich luteranów oraz kalwińska „katastrofa” z lat 1639–1640 / 373

Rozdział VIII
Okupacja moskiewska Wilna w latach 1655–1661 i jej skutki dla relacji międzykonfesyjnych w mieście / 445

Rozdział IX
Unia i prawosławie w Wilnie po okupacji moskiewskiej. Tragedia kalwinistów wileńskich w 1682 r. / 473

Rozdział X
Żydzi wileńscy i Tatarzy łukiscy w XVI–XVII w. Tumulty antyżydowskie / 525

Rozdział XI
Wielokonfesyjne Wilno w drugiej połowie XVII w. na tle innych miast rzeczypospolitej. Testamenty wilnian. Specyfika wileńskich cechów / 579

Zakończenie / 625
Aneks / 667
Bibliografia / 721
Wykaz ilustracji / 767
Indeks nazwisk / 771

Tomasz Kempa