Kategoria: Nauki humanistyczne / Filologia polska / Literaturoznawstwo

Kruche jest piękne. Męskości w polskiej prozie emancypacyjnej po 1989 roku

seria:Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej autorzy: Przemysław Górecki

54,00 zł Najniższa cena z 30 dni: 54,00 zł

Wysyłamy w przeciągu 5 dni roboczych

szt

Rok wydania:2024 Nr wydania:Wydanie pierwsze Liczba stron:462 ISBN:978-83-231-5338-2 eISBN:978-83-231-5339-9 Format:210 x 148 DOI:10.12775/978-83-231-5339-9

OPIS Męskość nie istnieje. Zrozum to lub ugrzęźnij w zapamiętałej machinie wytwarzania fałszywych sensów, reprodukowania klisz i bezrefleksyjnego wystawiania recept na źle zdiagnozowane choroby.
Męskość to fikcja – również literacka. I jak każda fikcja przekształca elementy świata rzeczywistego, choć tworzy z nich symulakrum, a nawet formuje własną, wyjątkowo opresyjną rzeczywistość.
Jeśli pomnożyć coś, co nie istnieje, nasza rzeczywistość zapełni się mnogością męskości. Czy będą one jeszcze cokolwiek znaczyć?

Opowieść o tym, jak wszystko-i-nic nieznaczącym pojęciem jest męskość, pluralizowana jak niemal wszystko w świecie, który poradził już sobie z wygodną iluzją wspólnoty i uniwersalizmu, można prowadzić na podstawie rozmaitych tekstów kultury. W tej książce językiem opowieści jest literaturoznawstwo, a bohaterami pokaźne grono tekstów literackich i pojawiających się na ich stronach postaci.

Kruche jest piękne. Męskości w polskiej prozie emancypacyjnej po 1989 roku to opowieść o tym, jak w ostatnich trzech dekadach rodzima literatura posługiwała się pojęciem męskości oraz jakich pozaliterackich procesów zachodzących w Polsce i świecie było to pokłosiem. Dynamiczny okres najnowszej historii Polski zapoczątkowany przez transformację ustrojową otworzył krajowej literaturze okno, za którym zarysował się całkiem nowy pejzaż przemian kulturowych i granic tego, co męskie i kobiece. Panorama dostępnych nam emocji i doświadczeń rozciąga się po horyzont, jednak z jakichś powodów to nie niebo, a powszechnie przyjęte normy ekspresji przypisanej płciom są limitem. W jaki sposób polska proza najnowsza próbuje odpowiadać na opresyjny charakter norm i konwencji, w które męskość wtłacza jej bohaterów? Niezbędne staje się takie podejście do problemu, w którym refleksji poddawana jest nie jedna męskość, a rozmaite jej formy i dynamiczne relacje zachodzące między nimi. Książka stanowi propozycję takiego właśnie odczytania kilkunastu narracji literackich – projekt lektury, której punktem wyjścia jest odrzucenie przezroczystości rodzajowej towarzyszącej męskości.

SPIS TREŚCI Podziękowania / 9

Początek / 11

Męskości. Pluralizm i projekty / 12

Polska proza emancypacyjna. Literatura i polityka / 25

Po 1989 roku. Cezury i przemiany / 40

Metodologia i układ monografii / 43

Część pierwsza

HEGEMON I SPRZYMIERZEŃCY

Rozdział 1. Polityczność. Manifestacje męskiej władzy / 59

Demaskacja męskości autorytarnej (Izabela Filipiak, Absolutna
amnezja) / 68

Maskulinistyczny Bildungsroman epoki PRL (Inga Iwasiów,
Bambino) / 77

Władza i prestiż w przestrzeniach domowych i publicznych / 88

Absolutna amnezja i Bambino jako rozrachunek pisarek
z opresją męskości / 100

Rozdział 2. Przemoc. Historie ojcowskiej i partnerskiej
agresji / 109

Anatomia ojcowskiej przemocy (Wojciech Kuczok, Gnój) / 114

Domestykacja przemocy w małżeństwie (Grażyna Jagielska,
Fastryga) / 125

Praktyki narracyjne wobec prawa silniejszego / 133

Część druga

MĘSKOŚCI PODPORZĄDKOWANE

Rozdział 3. Przesilenie. Formy męskości w kryzysie / 143

Literaturoznawstwo i próby diagnozowania kryzysu / 151

De profundis… mężczyzny po przejściach (Jerzy Pilch, Monolog
z lisiej jamy) / 155

Obrazki z męskości (Mariusz Grzebalski, Człowiek, który biegnie przez las; Hubert Klimko-Dobrzaniecki, Raz. Dwa. Trzy) / 159

Anatomia męskiej porażki (Krzysztof Varga, Aleja Niepodległości) / 168

Męskość w narracjach peryferyjnych (Waldemar Bawołek,
Daniel Odija, Konrad Janczura) / 173

„Literatura kobieca” i mężczyzna w kryzysie (Grażyna Plebanek, Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha) / 186

Kryzys jako perspektywa rozwojowa / 195

Rozdział 4. Inność. Relacje męskości i seksualnej odmienności / 201

Genologia i historia polskiej literatury homotekstualnej / 204

Mężczyzna kontra homoseksualista / 214

Problemy z tożsamością / 219

Queer, czyli męskość poza dychotomią / 228

Męskość zagrożona homoseksualizmem (Tadeusz Gorgol, Zakazana miłość; Antoni Romanowicz, Nie znany świat; Marcin Krzeszowiec, Ból istnienia) / 233

Męskość projektowana przez homoseksualność (Michał Witkowski, Lubiewo) / 251

Mężczyźni i duch inności / 262

Rozdział 5. Słabość. Opowieści o cierpieniu i męskościach sfeminizowanych / 265

Męskie cierpienie w układzie partnerskim (Manuela Gretkowska, Kobieta i mężczyźni) / 279

Uzależnienie jako utrata podmiotowości (Juliusz Strachota, Relaks amerykański) / 283

Męska wspólnota wykluczonych (Hubert Klimko-Dobrzaniecki, Kołysanka dla wisielca) / 286

Emancypująca moc słabości / 294

Część trzecia

NA MARGINESIE MĘSKOŚCI

Rozdział 6. Cielesność. Biopolityka męskiej rozkoszy i bólu / 299

Estetyzacje kultury ciała i ewolucje nowych projektów męskości
(Maciek Miller) / 307

Zarządzanie ciałami: gospodarka w skali mikro (Michał Witkowski, Fynf und cfancyś) / 322

Męskość maladyczna (Maciek Miller, antologia Trafieni) / 328

W stronę emancypacji. Dynamika ciała męskiego / 341

Rozdział 7. Starość. Narracje o męskości późnego wieku / 345

Literatura wobec różnicy wieku / 353

Mikrokosmos senioralny (Marian Pankowski) / 360

Antyutopie starości (Mariusz Sieniewicz) / 380

Stary mężczyzna jako Inny kultury / 387

Nowy początek / 389

Bibliografia / 395

Summary / 425

Indeks osób / 429

Recenzje

Autorzy

Przemysław Górecki

Przemysław Górecki – doktor nauk humanistycznych, polonista i anglista. Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obecnie adiunkt na Uniwersytecie Warszawskim. Autor prac publikowanych w pismach i książkach, laureat kilku nagród i stypendiów, członek stowarzyszeń, kół i organizacji, uczestnik różnych projektów badawczych oraz polskich i międzynarodowych konferencji. Zwolennik transdyscyplinarnego podejścia do badań naukowych, zainteresowany związkami między literaturą i innymi przejawami twórczości artystycznej. Sceptyczny wobec idei definiowania się.

Książki autora:

- Kruche jest piękne. Męskości w polskiej prozie emancypacyjnej po 1989 roku