Kategoria: Nauki humanistyczne / Historia / Historia najnowsza

Między Sowietami a Niemcami. Koncepcje polskiej polityki zagranicznej konserwatystów wileńskich zgrupowanych wokół "Słowa" (1922-1939)

autorzy: Jacek Gzella

68,00 zł Najniższa cena z 30 dni: 68,00 zł

Druk na żądanie (min 1 szt.) Wysyłamy w przeciągu 20 dni roboczych

szt

od 4,92

Przekierowanie do ibuk.pl

Rok wydania:2011 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:478 ISBN:978-83-231-2627-0

OPIS

Każdy z czterech znaczących ośrodków konserwatywnych działających w okresie Drugiej Rzeczypospolitej powołał do życia swój organ prasowy, upowszechniając tą drogą poglądy charakterystyczne dla tego ruchu politycznego. Konserwatyści wileńscy dopiero w 1922 r. założyli dziennik pt. „Słowo", którego redaktorem naczelnym, a z czasem także właścicielem był Stanisław Mackiewicz, używający na łamach swego periodyku pseudonimu Cat. Redagowany przez niego dziennik, w którym teksty zamieszczali znani ówcześnie publicyści, politycy i przedstawiciele wileńskiego środowiska naukowego bardzo różnił się od pozostałych pism konserwatywnych oryginalnością koncepcji dotyczących polskiej polityki zagranicznej. Zagrożenia płynące zza wschodniej granicy, szczególnie silnie odczuwane w Wilnie, oraz polityka rządu Republiki Litewskiej zabiegającego o zmianę granicy z Rzeczpospolitą, skłaniały konserwatystów zgrupowanych wokół „Słowa" do poszukiwania rozwiązań mających przyczynić się do stworzenia bloku państw europejskich mogących nie tylko przeciwdziałać owym zagrożeniom, ale także umożliwić ekspansję Polski na Wschód. Swe nadzieje pokładali w pierwszych latach po zakończeniu Wielkiej Wojny w polityce Francji na terenie Europy, a po układach lokarneńskich, coraz częściej w ich koncepcjach uwzględniany był sojusz i współpraca z państwem niemieckim. Ewolucji poglądów konserwatystów wileńskich w odniesieniu do polskiej polityki zagranicznej w latach 1922-1939 poświęcone zostało niniejsze opracowanie, uwzględniające poglądy wszystkich osób drukujących w „Słowie" artykuły dotyczące wspomnianej tematyki.

SPIS TREŚCI

Wstęp / 7
Część I. Zasady i kierunki polskiej polityki wschodniej / 29
Rozdział 1. W poszukiwaniu zasad polityki wschodniej (1922-1926) / 31
Rozdział 2. O stabilizację relacji ze wschodnimi sąsiadami (1927-1932) / 97
Rozdział 3. W dobie normalizacji stosunków z ZSRR i państwami nadbałtyckimi
(1932-1939) / 136
Część II. O podmiotowość polskiej polityki zachodniej / 207
Rozdział 1. W okresie ścisłego aliansu z Francją (1922-1926) / 209
Rozdział 2. W poszukiwaniu nowych gwarancji bezpieczeństwa Polski (1927-1934) / 250
Rozdział 3. O urzeczywistnienie postulowanego modelu bezpieczeństwa Polski i Europy (1934-1939) / 346
Zakończenie / 450
Bibliografia / 456
Zwischen Sowjets und Deutschen. Konzeptionen der polnischen Außenpolitik im Diskurs der Wilnaer Konservativen im Lichte der Zeitung „Słowo" (1922-1939) (Zusammenfassung) / 465
Indeks osobowy / 469

Recenzje

2024-03-13 10:33:38

Bogdan Bernat

Koncepcje polskiej polityki zagranicznej prezentowane przez „Słowo” wynikały z geopolitycznego położenia Polski pomiędzy Rosją Sowiecką a Niemcami. Uznawano, że Polska może ostać się jedynie jako państwo o dużym terytorium i znaczącej sile militarnej. Publicyści za głównego wroga Polski uważali Związek Radziecki. Pomimo traktatu ryskiego postulowano, by Rzeczpospolita objęła pewnym rodzajem kurateli niewielkie państwa bałtyckie, ale też weszła w sojusze z Finlandią, Rumunią i Węgrami. Wszystkie sojusze miały mieć antyradzieckie podłoże. Paradoksalnie za naturalnego sprzymierzeńca uważano Niemcy, nawet po dojściu Hitlera do władzy. Fragment tekstu opublikowanego w miesięczniku "Forum Adademickie" (10/2011)

2024-03-13 10:33:39

Tomasz Sikorski

Podstawę źródłową monografii stanowią głównie artykuły zamieszczone w "Słowie", w okresie ukazywania się gazety, czyli od 1922 do 1939 r. I tutaj, trzeba przyznać, Gzella dokonał kwerendy kompleksowej, skrupulatnej, w przypadku zaś kwestii litewskiej, niemieckiej i rosyjskiej niemalże drobiazgowej. (...) Podstawowym celem omawianej książki jest, pierwsze w polskich badaniach, syntetyczne i kompleksowe przedstawienie koncepcji polityki zagranicznej konserwatystów wileńskich skupionych wokół "Słowa". Nie sposób jednak nie zauważyć, że Autor próbuje również odpowiedzieć na pytania, jaka powinna być polska polityka, zważywszy na nasz dziejowy fatalizm - geopolityczne usytuowanie między Niemcami a Rosją. (...) świadomość dylematu, przed jakim stanęli pisarze polityczni na kresach, wpłynęła na wybór chronologiczno-problemowego układu treści pracy. Przyjęta przez Autora struktura nie budzi wątpliwości, a powtarzających się wątków w różnych fragmentach monografii w żaden sposób nie dało się uniknąć. Takie ujęcie w moim przekonaniu sprawia, że narracja jest płynna, a poruszana problematyka nie jest wyjęta z szerszego "geopolitycznego" czy też międzynarodowego tła. (...) Generalna konkluzja po przeczytaniu książki Między Sowietami a Niemcami może być tylko jedna. Udało się Autorowi napisać dzieło w sposób całościowy omawiające koncepcje polityki zagranicznej obecne na łamach wileńskiego "Słowa" (1922-1939). Zasługą Gzelli jest to, że dokonuje bardzo skrupulatnej analizy, wylicza fakty i omawia je w sposób wyważony, na chłodno, bez emocji. Zachowując proporcje, stara się zwrócić uwagę również na wydarzenia wydawałoby się mało istotne, które w książce uzupełniają narrację, powodując, że kontekst omawianych wydarzeń nie zostaje zagubiony. Gzella interpretuje fakty, ale nie narzuca swoich ocen. Nie sympatyzuje ze swoimi "bohaterami", choć próbuje w sposób bardzo wyważony "bronić" programu polityki zagranicznej "wileńskich żubrów".

Autorzy

Jacek Gzella

historyk, prasoznawca, profesor w Zakładzie Wiedzy o Prasie Instytutu Informacji Naukowej i Bibliologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na historii myśli politycznej XIX i XX w. i historii prasy polskiej. Spośród licznych publikacji najważniejsze w jego dorobku naukowym są monografie prezentujące myśl społeczno-polityczną Władysława Studnickiego oraz przybliżające poglądy przedstawicieli ruchu konserwatywnego na temat polskiej polityki zagranicznej, a także polityki wewnętrznej w okresie międzywojennym. Autor przygotował również do druku materiały źródłowe związane z osobą Władysława Studnickiego. Jest współredaktorem kilku wydawnictw zbiorowych dotyczących historii prasy polskiej, w tym zagadnienia tak istotnego dla jej funkcjonowania jak cenzura.

Książki autora:

- Między Sowietami a Niemcami. Koncepcje polskiej polityki zagranicznej konserwatystów wileńskich zgrupowanych wokół "Słowa" (1922-1939)
- "Nie należy dopuszczać do publikacji". Cenzura w PRL
- Niewygodne dla władzy. Ograniczanie wolności słowa na ziemiach polskich w XIX i XX wieku
- Zakazane i niewygodne. Ograniczanie wolności słowa od XIX do XX wieku
- Zaborcy i sąsiedzi Polski w myśli społeczno-politycznej Władysława Studnickiego (do 1939 roku)