Muzyczne narracje o kochankach z Werony. Wprowadzenie do narratologii muzycznej

Książka opowiada o jednym z podstawowych mitównowożytnej Europy i jego funkcjonowaniu w muzyce, w szerokim kontekście kultury. Podejmuje zarazem problematykę narracyjności dzieła muzycznego. Jest wynikiem poszukiwania odpowiedzi na dwa pytania: po pierwsze – jak topos Romea i Julii kształtuje się w historii muzyki, po drugie – czy kategoria narracji może być przydatna w badaniu muzyki? Ekspansja tej „megakategorii”, jaką jest narracja, z teorii literatury do wielu różnych dziedzin, w tym muzykologii, zachęcała do podjęcia próby zgłębienia jej zakresu znaczeniowego i konsekwencji metodologicznych. Monografia stanowi zarazem rekonesans narratologii muzycznej, wraz z  przeglądem teorii i słownikiem terminów. Rozważania na temat narracji muzycznej oraz semantyki miłości, zarys dziejów tematu Romea i Julii w kulturze i muzyce oraz interpretacje dziewięciu reprezentatywnych dzieł muzycznych różnych gatunków – od genezy do rezonansu, przez pryzmat tytułowej kategorii narracji – zakorzenione zostały w obszernej literaturze narratologicznej, filozoficznej i muzykologicznej.

Wprowadzenie / 9

Część I. Wokół narracji
Rozdział 1. Zakres pojęciowy i ontologiczny narracji / 17
Czym jest narracja? / 17
Narracja a mit / 27
Rozdział 2. Narratologia jako perspektywa badawcza / 37
Narratologia ogólna / 39
Narratologia klasyczna: teoretycznoliteracka / 40
Narratologia postklasyczna: transdyscyplinarna / 54
Narratologia muzyczna / 61
Dyskusja o narracji muzycznej / 63
Narratologia w analizie dzieła muzycznego / 75
Narracje muzyczne versus narracje literackie / 109

Część II. Mit Romea i Julii w kulturze
Rozdział 1. Narracja archetypiczna mitu Romea i Julii / 123
Narracja archetypiczna mitu romea i Julii in statu nascendi: przed Szekspirem / 124
Narracja archetypiczna mitu romea i julii in statu praesenti: Szekspir / 133
Romeo i Julia w twórczości Szekspira / 133
Analiza i interpretacja. Ujęcie narratologiczne / 137
Rozdział 2. Semantyka miłości i nienawiści / 153
Rozdział 3. Konkretyzacje medialne mitu Romea i Julii / 169
W teatrze. Dramat Szekspira: recepcja i adaptacje sceniczne / 169
W literaturze / 174
W filmie / 175
W sztukach plastycznych / 177
W muzyce / 178

Część III. Narracje mitu Romea i Julii w muzyce. Interpretacje
Uwagi na temat stosowanej perspektywy narratologicznej / 185
ROZDZIAŁ 1. NARRACJA W SINGSPIELU: GEORG BENDA – ROMEO UND JULIE / 187
ROZDZIAŁ 2. NARRACJA W OPERZE BEL CANTO: VINCENZO BELLINI – I CAPULETI E I MONTECCHI / 215
ROZDZIAŁ 3. NARRACJA W SYMFONII DRAMATYCZNEJ: HECTOR BERLIOZ – ROMÉO ET JULIETTE / 237
ROZDZIAŁ 4. NARRACJA W OPERZE LIRYCZNEJ: CHARLES GOUNOD – ROMÉO ET JULIETTE / 267
ROZDZIAŁ 5. NARRACJA W POEMACIE SYMFONICZNYM: PIOTR CZAJKOWSKI – ROMEO I JULIA / 291
ROZDZIAŁ 6. NARRACJA W BALECIE: SERGIUSZ PROKOFIEW – ROMEO I JULIA / 313
ROZDZIAŁ 7. NARRACJA W MUSICALU: LEONARD BERNSTEIN – WEST SIDE STORY / 359
ROZDZIAŁ 8. NARRACJA W MUZYCE FILMOWEJ: NINO ROTA – MUZYKA DO FILMU FRANCA ZEFIRELLEGO ROMEO AND JULIET 387
ROZDZIAŁ 9. NARRACJA W OPERZE WSPÓŁCZESNEJ: PASCAL DUSAPIN – ROMÉO & JULIETTE / 397

Część IV. Kilka aspektów porównawczych. Refleksje końcowe
Narracje mitu Romea i Julii w muzyce / 447
Perspektywa narratologiczna w interpretacji muzyki / 461
Aneks
Katalog utworów muzycznych inspirowanych mitem Romea i Julii (wybór) / 471
Słownik wybranych terminów narratologicznych / 473
Bibliografia / 497
Summary / 515
Indeks osobowy / 519

Małgorzata Pawłowska