Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych

Zjawisko cenzury stanowi przedmiot nieustannego zainteresowania uczonych różnych specjalności. Jednym z efektów tej aktywności jest niniejszy wybór dwudziestu czterech studiów pod wspólnym tytułem Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych. W tomie zastosowano układ chronologiczny z niewielkimi odstępstwami od tej reguły na rzecz układu przedmiotowego.

Różnorodność zagadnień podejmowanych przez autorów tekstów włączonych do niniejszego tomu odzwierciedla skalę złożoności zjawiska, jakim jest cenzura. Przedstawiony wybór studiów to tylko jedna z licznych propozycji realizacji ciągle aktualnego badawczo tematu cenzury i zachęta do podejmowania dalszych wysiłków w tym zakresie.

Wstęp/ 9

Ilona Zaleska
Polskie partie polityczne w Królestwie Polskim wobec ograniczeń wolności słowa (do 1914 roku) / 13

Antoni Krawczyk
Książki bezwzględnie i całkowicie zakazane oraz dozwolone przez cenzurę zagraniczną Cesarstwa Rosyjskiego w latach 1852–1855 / 29

Rafał Machniak
System cenzury represyjnej w pruskiej prowincji poznańskiej na przykładzie prasy polskiej / 53

Katarzyna Wodniak
O czym nie przeczytamy w prasie kobiecej i z czego to wynika? Krótki przegląd tematów „zakazanych” i „niewygodnych” / 65

Waldemar Rezmer
Służba cenzury pocztowej Wojska Polskiego w 1939 roku / 81

Marek Tobera
Władza i księgarze prywatni 1945–1950/ 99

Grzegorz Nieć
Książki zakazane i źle widziane w obiegu antykwarycznym w okresie Polski Ludowej / 129

Wanda A. Ciszewska
Prasa narzędziem partyjnego kierowania masami. Socjalistyczna wizja redakcji prasowej / 155

Evelina Kristanova
Problematyka stosunków Kościół katolicki – państwo komunistyczne w publicystyce „Tygodnika Powszechnego” (1945–1953) / 179

Wanda Matras-Mastalerz
„Przekrój” Mariana Eilego w opinii i ocenie krakowskich cenzorów (1948–1953) / 197

Bernardeta Iwańska-Cieślik
Cenzura prewencyjna na przykładzie czasopisma katolickiego „Ład Boży” w 1949 roku / 215

Marcin Lutomierski
Emigranci wobec krajowych badań nad romantyzmem (na podstawie wypowiedzi w londyńskich „Wiadomościach” z lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku) / 233

Agnieszka Łuszpak
Katalogi rzeczowe w służbie ideologii (na przykładzie Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu w latach pięćdziesiątych XX wieku) / 249

Teresa Górniak, Barbara Saletra
Cenzura w polskich bibliotekach naukowych w latach 1945–1989 na przykładzie Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego / 263

Krzysztof Okoński
Pisarze oraz instytucje życia literackiego RFN wobec ograniczeń wolności słowa w PRL/ 281

Przemysław Kaniecki
„Otrzebione” powieści Tadeusza Konwickiego (o cięciach cenzorskich we Wniebowstąpieniu, Zwierzoczłowiekoupiorze i Nic albo nic) / 295

Zbigniew Osiński
Zabiegi cenzorskie w szkolnej edukacji historycznej w Polsce w latach 1944–1989 / 313

Andrzej Kaleta
Myśl wolna od cenzury. Rekolekcje watykańskie kard. Karola Wojtyły 5–12 III 1976 / 331

Jacek Wojsław
Działalność Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk na przykładzie wybranych dokumentów w okresie „karnawału Solidarności” (1980–1981) / 345

Jolanta Chwastyk-Kowalczyk
Cenzurowanie korespondencji w okresie stanu wojennego w Polsce / 365

Katarzyna Tałuć

Ograniczanie wolności słowa w województwie katowickim w latach osiemdziesiątych XX wieku. Służba Bezpieczeństwa wobec niezależnego ruchu wydawniczego / 385

Tomasz Mielczarek
Wygodni dla władzy. Dziennikarze polscy po 1989 roku / 401

Magdalena Mateja
O zmarłych tylko dobrze? Pośmiertny wizerunek Lecha Kaczyńskiego a problem wolności prasy / 421

Adam Jachimczyk
Cenzura w wersji online / 441

Dorota Degen

Marcin Żynda