Prekursorzy ekonomii matematycznej w Polsce

Powyższe studia - mające interdyscyplinarny charakter - pozwoliły zweryfikować przyjęte tezy dotyczące początków polskiej ekonomii matematycznej. Ogólna teza brzmi: pogląd o pierwszeństwie Władysława Mariana Zawadzkiego w stosowaniu narzędzi matematycznych do rozważań ekonomicznych jest błędny. Tezę ogólną uzupełniają następujące tezy szczegółowe: pierwszym polskim uczonym, wykorzystującym język matematyki w ekonomii, był przebywający na emigracji we Francji Józef Maria Hoene Wroński. Do budowy swych koncepcji uczony ten jako pierwszy zastosował równania różniczkowe. Pochodzący z Wilna Zygmunt Rewkowski jako pierwszy posiłkował się rachunkiem różniczkowym do wyznaczenia optymalnych wielkości ekonomicznych. Z zakresu teorii statystyki zaproponował nowe sposoby wyliczania średnich oraz szacowania błędów obserwacji. Leon Winiarski, przebywający w Lozannie i Genewie w okresie rozkwitu szkoły matematycznej, nie stworzył - wbrew poglądom niektórych historyków polskiej ekonomii - żadnej sformalizowanej koncepcji ekonomicznej, a jedynie propagował zalety metody matematycznej.

Wstęp

Rozdział 1. Józef Maria Hoene-Wroński - pionier ekonomii matematycznej w Polsce
1.1. Józef Maria Hoene-Wroński w nauce polskiej
1.2. Biografia J.M. Hoene-Wrońskiego
1.3. Dzieła ekonomiczne J.M. Hoene-Wrońskiego - ogólna charakterystyka
1.4. Odkrycie J.M. Hoene-Wrońskiego jako ekonomisty
1.5. Przedmiot ekonomii społecznej i teoria wartości J.M. Hoene-Wrońskiego
1.6. Analiza systemów ekonomicznych
1.6.1. System merkantylny
1.6.2. Fizjokratyzm
1.6.3. System naukowy ekonomii politycznej Adama Smitha
1.7. System dynamiczny J.M. Hoene-Wrońskiego
1.7.1. Warunki gospodarowania, czyli elementy gospodarki społecznej
1.7.2. Prawa ekonomii dynamicznej
1.7.3. Wydajność ekonomiczna
1.7.4. Zysk społeczny i potęga społeczna
1.7.5. Wzrost gospodarczy
1.7.6. Podział ekonomiczny i konkurencja ekonomiczna
1.7.7. Powrót ekonomiczny
1.7.8. Dyskonto społeczne, procent społeczny i mienie społeczne
1.7.9. Prawa podziału zysku społecznego
1.7.10. Pomyślność społeczna
1.7.11. Wpływ systemów prawno-politycznych na podział zysku społecznego
1.7.11.1. Ekonomiczne skutki istnienia zasady zwierzchności ludzkiej
1.7.11.2. Ekonomiczne skutki prawodawczej zwierzchności moralnej
1.7.11.3. Skutki utożsamiania prawodawczej zwierzchności ludzkiej ze zwierzchnością moralną przy pomocy zwierzchności rozumowej
1.8. Krytyka idei socjalistycznych
1.9. Rola państwa w gospodarce
1.10. Podsumowanie

Rozdział 2. Zygmunt Rewkowski - pionier optymalizacji procesów gospodarczych
2.1. Droga życia Zygmunta Rewkowskiego
2.2. Dojrzewanie koncepcji i modyfikacja prac ekonomicznych
2.3. Historia nauki o Z. Rewkowskim
2.4. Zagadnienia teorii statystyki
2.4.1. Sposoby wyznaczania i rodzaje przeciętnych
2.4.2. Eliminacja błędów obserwacji
2.5. Ogólna teoria robót oraz teoria ceny
2.5.1. Pojęcia ogólne dotyczące przedsięwzięć gospodarczych
2.5.2. Rodzaje wydatków i ich rozbiór
2.5.3. Analiza prac zwyczajnych oraz prac fabrycznych
2.5.4. Wyznaczanie minimum ceny oraz optimum czasu pracy
2.5.5. Twierdzenia ekonomii politycznej o cenie towaru
2.5.6. Analiza współczynników ogólnego równania ceny
2.5.7. Uwagi krytyczne do koncepcji i odpowiedź Z. Rewkowskiego
2.6. Zastosowanie ogólnej teorii przedsięwzięć gospodarczych w bankowości
2.6.1. Specyfika działalności bankowej
2.6.2. Minimalizacja wydatków bankowych
2.6.3. Optymalne rozmiary udzielanych pożyczek
2.7. Podsumowanie

Rozdział 3. Leon Winiarski - propagator metody matematycznej w ekonomii
3.1. Socjologia i literaturoznawstwo Leona Winiarskiego w ocenie historyków nauki
3.2. Życie i dzieło L. Winiarskiego
3.3. Zainteresowanie twórczością ekonomiczną L. Winiarskiego
3.4. Chroniczna nadprodukcja w krajach przemysłowych
3.5. Rozwój kapitalizmu w Anglii
3.6. Ekonomiczne poglądy Johanna Karola Rodbertusa
3.6.1. Teoria renty
3.6.2. Kryzysy gospodarcze
3.6.3. Postulaty reform społeczno-gospodarczych
3.6.4. Znaczenie teorii J.K. Rodbertusa
3.7. Szkoła matematyczna w ekonomii i jej komponenty
3.7.1. Twórcy „nowej" ekonomii
3.7.2. Metoda matematyczna
3.7.3. Użyteczność i teoria wartości
3.7.4. Teoria wymiany
3.7.5. Teoria produkcji
3.7.6. Teoria kapitalizacji
3.7.7. Teoria równowagi ogólnej
3.7.8. Znaczenie systemu L. Walrasa
3.8. Rewizja marksizmu
3.8.1. Teorie wartości i wartości dodatkowej
3.8.2. Prawo zniżkowej tendencji stopy zysku
3.8.3. Kapitał handlowy
3.8.4. Dochody czynników produkcji
3.9. Przegląd literatury ekonomicznej
3.9.1. Literatura angielska
3.9.2. Teoria renty A. Marshalla
3.9.3. Tworzenie kapitału i jego dochód
3.9.4. Literatura francuska
3.9.5. Zastosowanie psychologii w ekonomii
3.9.6. Nowe prace ekonomistów amerykańskich
3.10. Podsumowanie

Rozdział 4. Władysław Marian Zawadzki - przedstawiciel i pierwszy historyk ekonomii matematycznej
4.1. Biografia Władysława Mariana Zawadzkiego
4.2. Dorobek naukowy W.M. Zawadzkiego w ocenie polskich ekonomistów
4.3. Ekonomia matematyczna i jej wpływ na rozwój nauki ekonomii
4.3.1. Ekonomia teoretyczna i ekonomia opisowa
4.3.2. Argumenty na rzecz ekonomii matematycznej
4.3.3. Początki matematyzacji ekonomii
4.3.4. Antoine Augustin Cournot i narodziny ekonomii matematycznej
4.3.5. Teoria użyteczności krańcowej oraz teorie pochodne
4.3.6. Teoria ogólnej równowagi ekonomicznej L. Walrasa
4.3.7. Teoria wyborów i równowaga konsumenta
4.3.8. Równowaga ogólna przy stałej ilości dóbr konsumpcyjnych
4.3.9. Równowaga produkcji
4.3.9.1. Równowaga produkcji towarów według L. Walrasa
4.3.9.2. Równowaga produkcji w ujęciu V. Pareto
4.3.9.3. Analiza współczynników produkcji
4.3.10. Zagadnienie kapitalizacji
4.3.11. Teoria pieniądza
4.3.12. Twierdzenie o maksimum użyteczności V. Pareto
4.3.13. Wyznaczanie równowagi przy pomocy krzywych podaży i popytu
4.3.14. Korzyści ze stosowania matematyki w ekonomii
4.3.15. Rozwój ekonomii matematycznej do 1937 r.
4.3.16. Poziom cen równowagi
4.4. Teorie wartości - krytyka i postulat ich odrzucenia
4.5. Teoria produkcji W.M. Zawadzkiego
4.5.1. Podstawowe warunki produkcji
4.5.2. Warunki prawidłowości w poszczególnych typach produkcji
4.6. Marnotrawstwo zasobów i kryzys gospodarczy w Polsce
4.7. Niedorozwój polskiej ekonomii
4.8. Równowaga ekonomiczna
4.9. Problemy pomiaru bogactwa społecznego
4.10. Polityka socjalna, jej cele i rodzaje
4.11. Uzasadnienie prowadzonej polityki budżetowej w latach 1931-1935
4.12. Zagadnienia pieniężne
4.12.1. Teorie pieniądza
4.12.2. Polityka monetarna
4.12.3. Deflacja
4.12.4. Znaczenie banków w gospodarce narodowej
4.13. Przedmowy i recenzje
4.14. Podsumowanie

Uwagi końcowe
Bibliografia
Summary

Mirosław Bochenek