Ukończył studia na Wydziale Ekonomiki Obrotu Akademii Ekonomicznej (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny) w Krakowie w 1988 r. Tego samego roku został zatrudniony w Katedrze Ekonomii Akademii Rolniczej (obecnie Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny) w Szczecinie. W latach 1990−1996 odbył miesięczny staż w Landwirtschaftskammer Schleswig-Holstein, sześciomiesięczny pobyt naukowy w Universität Wien oraz dziewięciomiesięczne studia na Universität Zürich. W 1998 r. na Wydziale Ekonomii Akademii Ekonomicznej w Krakowie obronił z wyróżnieniem pracę doktorską. W 1999 r. rozpoczął pracę w Katedrze Ekonomii na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2009 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego na WNEiZ UMK w Toruniu. W 2012 r. awansował na stanowisko profesora nadzwyczajnego UMK, a w 2022 r. otrzymał nominację profesorską z rąk prezydenta RP. Obszarami jego zainteresowań naukowych są: teoria ekonomii, historia myśli ekonomicznej oraz ekonomia nierynkowa. Wyniki prowadzonych badań prezentował podczas 65 konferencji naukowych oraz zamieścił w swoich publikacjach. Bibliografia jego prac obejmuje 134 pozycje, w tym 13 książek własnych, tj. Problem racjonalności w polskiej myśli ekonomicznej (1999), Szkice o ekonomii i ekonomistach (2004), Prekursorzy ekonomii matematycznej w Polsce (2008), Władysław Marian Zawadzki i jego dzieło (2009), Studia varia o ekonomii i ekonomistach (2010), Historia rozwoju ekonomii (6 tomów, 2016) oraz Istota i miejsce kategorii wartości w teorii ekonomii – ewolucja poglądów (2021). Jest aktywnym członkiem krajowych towarzystw naukowych. Od 1988 r. należy do Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego (od 2021 r. pełni funkcję wiceprzewodniczącego Rady Naukowej), a od 2001 r. – do Towarzystwa Naukowego w Toruniu (od 2018 r. wiceprezes). Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Srebrnym za Długoletnią Służbę i Złotą Odznakę Honorową PTE oraz nagrodzony kilkoma nagrodami indywidualnymi i wyróżnieniami Rektora UMK.
Istota i miejsce kategorii wartości w teorii ekonomii – ewolucja poglądów
Wprowadzenie / 9
Rozdział 1. Rozwój kategorii wartości przed powstaniem nauki ekonomii / 19
1. Kategorie wartości wykoncypowane przez Herodota i Arystotelesa / 20
2. Ustalenia rzymskich prawników na temat wartości / 23
3. Wkład św. Tomasza z Akwinu do rozwoju koncepcji wartości / 28
4. Wartość według reprezentantów merkantylizmu oraz krytyków tej doktryny: Jeana Bodina, Williama Petty’ego, Johna Locke’a, Johna Lawa, Richarda Cantillona i Jamesa Steuarta-Denhama / 30
5. Zagadnienie wartości w rozważaniach fizjokratów – François Quesnay, Anne Robert Jacques de Turgot i Guillaume-François Le Trosne / 38
Rozdział 2. Zobiektywizowane teorie wartości jako fundament ekonomii w szkole klasycznej / 45
1. Dwie wersje teorii wartości Adama Smitha: zależnej od pracy oraz zależnej od kosztów produkcji / 48
2. Uwagi Jeremy’ego Benthama oraz Christiana von Schlözera o wartości / 60
3. System teoretyczny ekonomii Davida Ricardo oparty na udoskonalonej teorii wartości uzależnionej od pracy / 65
4. Użyteczność i koszty produkcji jako przyczyny wartości według Jeana Baptiste’a Saya / 75
5. Pogląd Frédérica Claude’a Bastiata o wartości wypływającej z usług stanowiących zaoszczędzoną pracę / 86
6. Zsyntetyzowanie nauki o wartości szkoły klasycznej przez Johna Stuarta Milla / 93
7. Rozważania Fryderyka Floriana Skarbka o przyczynach wartości / 102
Rozdział 3. Teoria wartości według twórców ekonomii heterodoksyjnej / 111
1. Pożyteczność i wartość u Adama Heinricha Müllera / 114
2. Powiązanie wartości z pracą zaoszczędzoną przez Henry’ego Charlesa Careya / 115
3. Koncepcja wartości Wilhelma Georga Friedricha Roschera jako reprezentatywne ujęcie nurtu historycznego / 117
4. Kategoria wartości oparta na teorii energii społecznej – propozycja Zygmunta Herynga / 120
5. Rozważania Stanisława Grabskiego o wartości jako zjawisku społeczno-gospodarczym/ 126
Rozdział 4. Kategoria wartości w nurcie myśli socjalistycznej / 141
1. Połączenie wartości z bogactwem przez Jeana Charles’a Léonarda Simonde’a de Sismondiego / 143
2. Koncepcja wartości dodatkowej Williama Thompsona i Thomasa Hodgskina / 147
3. Teoria proporcjonalności wartości produktu Pierre’a Josepha Proudhona / 148
4. Teorie wartości i wartości dodatkowej Karola Henryka Marksa / 158
5. Leona Winiarskiego krytyczna analiza Marksowskiej teorii wartości oraz wartości dodatkowej / 161
Rozdział 5. Zaczątki teorii wartości rozumianej subiektywnie / 169
1. Uzależnienie wartości dóbr od użyteczności krańcowej – propozycje Bernarda Davanzatiego, Daniela Bernoullego i Ferdinanda Galianiego / 170
2. Pierwsza całościowa subiektywna teoria wartości Étienne’a Bonnota de Condillaca / 174
3. Niezależne odkrycia koncepcji użyteczności krańcowej Williama Forstera Lloyda, Samuela Mountiforda Longfielda, Antoine’a Augustina Cournota, Jules’a Arséne’a Juvénala Étienne’a Dupuita oraz Richarda Jenningsa / 179
4. Systematyczna teoria użyteczności krańcowej Hermanna Heinricha Gossena / 182
5. Subiektywne ujęcie wartości Józefa Marii Hoene-Wrońskiego / 184
Rozdział 6. Subiektywna teoria wartości / 195
1. Teoria wartości Williama Stanleya Jevonsa z końcowym stopniem użyteczności / 197
2. Rozwinięcie neoklasycznej teorii wartości przez Philipa Henry’ego Wicksteeda i Francisa Ysidra Edgewortha / 203
3. Wzbogacenie teorii ekonomii o teorie użyteczności efektywnej oraz produkcyjności krańcowej przez Johna Batesa Clarka / 207
4. Zagadnienie wartości w pracach Ferdynanda Zweiga i Janusza Wojciecha Libickiego / 212
5. Teoria wartości Carla Mengera jako filar systemu teoretycznego szkoły austriackiej / 216
6. Rozwinięcie Mengerowskiej teorii wartości przez Eugena von Böhm-Bawerka / 220
7. Uogólnienie teorii wartości szkoły psychologicznej przez Friedricha von Wiesera / 226
8. Teoria wartości Léona Mariego Esprita Walrasa / 230
9. Leona Winiarskiego apologia Walrasowskiej teorii wartości / 241
Rozdział 7. Postulat usunięcia teorii wartości z ekonomii i jego krytyka / 251
1. Wyeliminowanie kategorii wartości z ekonomii – propozycja Vilfreda Federica Damasa Pareta / 251
2. Uwagi Enrica Baronego na temat przydatności pojęcia wartości dla ekonomii / 258
3. Gustava Karla Cassela postulat zastąpienia teorii wartości teorią cen . 260
4. Stosunek Władysława Mariana Zawadzkiego do teorii wartości oraz teorii użyteczności krańcowej / 262
5. Konstantego Bronisława Krzeczkowskiego krytyka postulatów wykluczenia teorii wartości z ekonomii / 271
Rozdział 8. Propozycje połączenia opozycyjnych teorii wartości / 279
1. Uzależnienie wartości dóbr od popytu i podaży przez Alfreda Marshalla / 280
2. Charles’a Gide’a kompilacja obiektywnej i subiektywnej teorii wartości / 289
3. Romana Franciszka Rybarskiego propozycja syntezy przeciwstawnych teorii wartości / 297
Rozdział 9. Kategoria wartości w ujęciu twórców syntezy neoklasycznej / 319
1. Rozwinięcie teorii wyboru jako podstawy teorii wartości – koncepcja Johna Richarda Hicksa / 321
2. Uwagi Paula Anthony’ego Samuelsona do miejsca kategorii wartości w ekonomii / 327
3. Wartość w holistycznym badaniu sfery ekonomicznej Kennetha Ewarta Bouldinga / 330
Podsumowanie / 337
Bibliografia / 357
Indeks nazwisk / 373
Mirosław Bochenek
- Prekursorzy ekonomii matematycznej w Polsce
- Historia rozwoju ekonomii, t. 1: Od starożytności do szkoły klasycznej
- Historia rozwoju ekonomii, t. 2: Od idei socjalistycznych do historyzmu
- Historia rozwoju ekonomii, t. 3: Kierunek subiektywno-marginalny i jego szkoły
- Historia rozwoju ekonomii, t. 4: Od neomarksizmu do początków ekonometrii
- Historia rozwoju ekonomii, t. 5: Od keynesizmu do syntezy neoklasycznej
- Historia rozwoju ekonomii, t. 6: Współczesne szkoły ekonomiczne
- Historia rozwoju ekonomii, komplet tomów 1–6
- Istota i miejsce kategorii wartości w teorii ekonomii – ewolucja poglądów
- Mikołaj Kopernik czy Thomas Gresham? O historii i dyspucie wokół prawa gorszego pieniądza