Rachunkowość instrumentów finansowych wobec potrzeb informacyjnych inwestorów

Przygotowana publikacja jest rezultatem prowadzonych przez Autora badań naukowych i rozważań związanych z rachunkowością instrumentów finansowych oraz informacjami sprawozdawczymi wykorzystywanymi przez inwestorów oraz analityków w ich procesach decyzyjnych dotyczących inwestycji finansowych. Intensywny rozwój instrumentów finansowych, skutkujący coraz większym stopniem ich skomplikowania, powoduje, że rachunkowość instrumentów finansowych stanowi szczególnie problematyczny obszar rachunkowości. Niejednolitość, obszerność oraz złożoność obowiązujących regulacji prawnych poświęconych temu zagadnieniu jest powodem licznych trudności dla odbiorców informacji sprawozdawczych. Dlatego ocena wykorzystania i przydatności sprawozdawczości finansowej w zakresie instrumentów finansowych przez inwestorów i analityków, a także identyfikacja ich potrzeb informacyjnych oraz uwag odnoszących się do oczekiwanych zmian w tym względzie stanowi ważny i potrzebny, zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym, obszar badawczy.

Wstęp / 9

Rozdział 1. Instrumenty finansowe na współczesnym rynku finansowym / 15
1.1. Rozwój instrumentów finansowych w kontekście przeobrażeń rynków finansowych / 15
1.2. Instrumenty finansowe a papiery wartościowe / 28
1.3. Obligacje jako przykład dłużnego instrumentu finansowego / 37
1.3.1. Istota obligacji / 37
1.3.2. Wybrane rodzaje obligacji / 42
1.3.3. Analiza międzynarodowego rynku obligacji w latach 2000–2016 / 53
1.4. Akcje jako przykład własnościowego instrumentu finansowego / 60
1.4.1. Istota akcji / 60
1.4.2. Wybrane rodzaje akcji i powiązanych instrumentów finansowych / 66
1.4.3. Analiza międzynarodowego rynku akcji w latach 2000–2016 / 74
1.5. Instrumenty pochodne jako przykład instrumentu transferu ryzyka / 79
1.5.1. Istota instrumentów pochodnych / 79
1.5.2. Wybrane rodzaje instrumentów pochodnych / 84
1.5.3. Analiza międzynarodowego rynku instrumentów pochodnych w latach 2000–2016 / 98

Rozdział 2. Wybrane krajowe oraz międzynarodowe zasady rachunkowości instrumentów finansowych / 105
2.1. Uregulowania prawne z zakresu rachunkowości instrumentów finansowych / 105
2.1.1. Regulacje międzynarodowe / 106
2.1.2. Regulacje w Stanach Zjednoczonych / 124
2.1.3. Regulacje w Polsce / 131
2.2. Pojęcie oraz istota instrumentu finansowego / 137
2.2.1. Złożone instrumenty finansowe / 149
2.2.2. Instrumenty pochodne / 152
2.3. Klasyfikacja i reklasyfikacja instrumentów finansowych / 158
2.4. Wycena początkowa i bilansowa instrumentów finansowych / 177
2.5. Istota oraz zasady rachunkowości zabezpieczeń / 196

Rozdział 3. Sprawozdawczość finansowa jako źródło informacji o instrumentach finansowych dla inwestorów / 205
3.1. Istota sprawozdawczości finansowej / 205
3.2. Użyteczność informacji sprawozdawczej dla inwestorów / 214
3.3. Potrzeby informacyjne inwestorów w odniesieniu do sprawozdawczości finansowej / 223
3.4. Ujawnianie informacji dotyczących instrumentów finansowych / 232
3.5. Prezentacja informacji na temat rachunkowości zabezpieczeń / 248
3.6. Ujawnianie informacji dotyczących ryzyka związanego z instrumentami finansowymi zgodnie z MSSF 7 / 252
3.7. Wybrane problemy rachunkowości instrumentów finansowych wpływające na prezentację informacji / 262

Rozdział 4. Oczekiwania informacyjne inwestorów wobec sprawozdawczości finansowej w zakresie instrumentów finansowych – wyniki badań / 273
4.1. Wprowadzenie do badań / 273
4.2. Prezentacja wyników badań obcych / 278
4.3. Prezentacja wyników badania opinii inwestorów indywidualnych / 287
4.3.1. Charakterystyka próby badawczej / 288
4.3.2. Wykorzystanie sprawozdawczości finansowej w procesach decyzyjnych / 292
4.3.3. Znaczenie informacji sprawozdawczej na temat instrumentów finansowych w opinii inwestorów indywidualnych / 296
4.4. Prezentacja wyników badania opinii inwestorów instytucjonalnych / 310
4.4.1. Charakterystyka próby badawczej / 312
4.4.2. Wykorzystanie sprawozdawczości finansowej w procesach decyzyjnych / 315
4.4.3. Znaczenie informacji sprawozdawczej na temat instrumentów finansowych w opinii inwestorów instytucjonalnych / 317
4.5. Prezentacja wyników badania opinii analityków giełdowych / 331
4.5.1. Charakterystyka próby badawczej / 332
4.5.2. Wykorzystanie sprawozdawczości finansowej w analizach inwestycyjnych / 334
4.5.3. Znaczenie informacji sprawozdawczej na temat instrumentów finansowych w opinii analityków giełdowych / 337
4.6. Wnioski z badań własnych / 351

Zakończenie / 365
Literatura / 373
Spis schematów / 415
Spis tabel / 417
Spis wykresów / 419
Spis załączników / 429
Załączniki / 431

Jarosław Pawłowski