Współczesne wyzwania bioetyki i etyki

Problemy etyczne wynikające z tempa, charakteru i burzliwego rozwoju nauki stały się na przełomie II i III tysiąclecia największym wyzwaniem dla nauk medycznych i nauki w ogóle, ale nie tylko, mają bowiem znacznie szerszy zasięg, gdyż dotyczą szeroko pojmowanej cywilizacji.

Nowa sytuacja cywilizacyjna w XXI wieku, widoczna w medycynie, nauce, kulturze i przestrzeni publicznej, postawiła człowieka współczesnego nie tylko przed nowymi, nieznanymi dotąd zadaniami, lecz także koniecznością właściwego pojmowania pojęć związanych z etyką, takich jak: sumienie, obyczaj czy prawo, zgodnie z zasadą, że dobre obyczaje etyczne i dojrzałość moralna powinny obowiązywać również w polityce, działaniach gospodarczych i różnych sferach życia społecznego. Zawód naukowca jest w znaczeniu etycznym o tyle wyjątkowy, że stanowi w dużej mierze wzorzec dla innych profesji, zwłaszcza dla tych, które uczciwość, szacunek dla prawdy i wzgląd na dobro innych traktują jako swoje elementarne zobowiązania moralne.

Autorzy przedstawiają problemy etyczne niezwykle ważne w badaniach i ingerencjach genetycznych, badaniach naukowych realizowanych na ludzkim materiale biologicznym oraz w badaniach nad sztuczną inteligencją i transhumanizmem.Jest to warte uwagi dlatego, że istnieje dzisiaj ogromne ryzyko pogłębiania procesu dehumanizacji, gdyż szybki rozwój nauk technicznych i nowych technologii pozwala na coraz większą ingerencję w ludzkie życie. Monografia omawia również rolę etyki w szeroko pojętej edukacji, przekazie historycznym i medialnym oraz w polityce żywieniowej, porusza także aktualny temat zadań etyki lekarskiej w czasie pandemii.

Omawiana w monografii tematyka wydaje się tym bardziej cenna, że problemy z zakresu bioetyki i etyki zajmują wciąż marginalnie miejsce w programach edukacji studentów na uczelniach wyższych lub studiach podyplomowych.

Wprowadzenie / 7

Po co człowiekowi moralność i etyka? / 9
Krzysztof Stachewicz

Czy nauka potrzebuje etyki? / 31
Sylwia Galij-Skarbińska

Etyka badań naukowych na ludzkim materiale biologicznym / 59
Marek Czarkowski

Etyczne aspekty badań i ingerencji genetycznych / 87
Andrzej Kochański

Sztuczna inteligencja i transhumanizm jako etyczne problemy współczesnej nauki / 103
Robert Poczobut

Etyczne aspekty polityki żywnościowej w XXI w. / 141
Małgorzata Chudzińska

Problemy etyczne w czasach zarazy / 157
Tadeusz M. Zielonka

Nieetyczne wcielenie edukacji / 179
Aleksander Nalaskowski

Zasady etyczne w pracy naukowej historyka / 195
Wojciech Polak

Etyka w przestrzeni medialnej / 209
Małgorzata Łosiewicz

Noty o redaktorach monografii / 241
Noty o autorach rozdziałów / 243

Małgorzata Chudzińska

Grzegorz Grześk

Władysław Sinkiewicz