Przedmiotem niniejszego studium jest niewielki wycinek "produkcji epigraficznej" z okresu cesarstwa, a mianowicie rzymskie tituli sacri poświęcone Herkulesowi. Analiza struktury społecznej wystawców tych inskrypcji pozwoli zweryfikować niektóre z tradycyjnych opinii na temat społecznego zaplecza tego kultu, a w każdym razie podjąć naukową - odwołującą się do materiału źródłowego, nie zaś do intuicji - dyskusję nad tym problemem. Poza aspektem kwantytatywnym (udział poszczególnych grup społecznych w badanym fenomenie), ważne jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o motywy kierujące fundatorem przy wyborze "adresata" dedykacji i sposobu jej realizacji (typ zabytku, jego lokalizacja itp.). W wielu przypadkach istotny wpływ na podejmowane decyzje miał społeczno-propagandowy aspekt fundacji (pomnik epigraficzny jako element samookreślenia społecznego jednostki).
O tym, że za przedmiot badań wybrałem wystawców inskrypcji dedykowanych Herkulesowi, zdecydowało kilka czynników. Po pierwsze, duża popularność tego bóstwa, a co za tym idzie relatywnie bogaty materiał źródłowy. Po drugie, uniwersalny charakter kultu, co otwiera drogę do badań porównawczych, zarówno w odniesieniu do innych "wielkich bogów" imperium, jak i w ujęciu geograficznym. Po trzecie, przypisywany temu kultowi przez nowożytną historiografię silny ładunek ideologiczny (Herkules interpretowany jest z jednej strony jako opiekun domu cesarskiego, z drugiej zaś jako patron "warstw niższych").
Pracuje na stanowisku profesora w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK. Jego zainteresowania naukowe obejmują różne aspekty historii społecznej starożytnego Rzymu, szczególnie dzieje życia religijnego w rzymskich miastach w pierwszych stuleciach po Chrystusie. Tej problematyce poświęcone są najważniejsze publikacje w jego dotychczasowym dorobku: Untersuchungen zu den Lokalkulten im römischen Aquileia. Herkunft, Funktion und Anhängerschaft (Toruń 2001) oraz Czciciele Herkulesa w Rzymie. Studium epigraficzno-antroponomastyczne (I–IV w. n.e.), Toruń 2005.
Przemysław Wojciechowski is a professor at the Chair of Ancient History and Byzantium in the Faculty of History, Nicolaus Copernicus University in Toruń. His work focuses on the history of ancient Rome. His research interests primarily include the period of the early Roman Empire, in particular social history and the history of religion. He is the author of numerous academic articles and books published in Poland and abroad.
Zobacz publikacje autora
- Untersuchungen zu den Lokalkulturen im römischen Aquileia. Herkunft, Funktion und Anhängerschaft
- Czciciele Herkulesa w Rzymie. Studium epigraficzno-antropomastyczne (I-IV wiek n.e.)
- Społeczeństwo i religia w świecie antycznym. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej (Toruń, 20-22 września 2007 r.)
- Society and religions. Studies in Greek and Roman history, vol. 4: The Roman Empire in the Light of Epigraphical and Normative Sources
- Cultores Deorum. Stowarzyszenia religijne w Italii w okresie wczesnego cesarstwa I-III w. n.e.
- Roman Religious Associations in Italy (1st–3rd century)