Język procesu we współczesnej grafice polskiej

Książka Język procesu we współczesnej grafice polskiej jest monograficznym ujęciem rodzimej twórczości widzianej przez pryzmat warsztatu graficznego. W spojrzeniu tym nie chodzi jednak o samą prezentację technicznych oraz technologicznych arkanów czy specyfiki procesu twórczego. Ma ono raczej na celu stworzenie nieco odmiennej, poszerzonej narracji o polskiej grafice ostatnich dekad. Tytułowy język procesu jest tu odniesieniem do fascynujących relacji, jakie zachodzą między poszczególnymi etapami tworzenia oraz przynależnymi im atrybutami (narzędziami, materiałami) a przekazem zawartym w dziełach graficznych. Uwolnienie potencjału narracyjnego i symbolicznego tych pierwszych wzbogaca ów język i znacząco wpływa na zwiększenie sugestywności przekazu. Widziany z tej perspektywy obraz współczesnej grafiki polskiej nie może być oczywiście kompletny, daje jednak możliwość głębokiego wejścia w specyfikę medium, rozpoznania jego potencjału i najbardziej prawdopodobnych linii rozwojowych w najbliższych latach. Jak pokazują przywołane w książce realizacje, świadome sprzężenie procesu z przekazem nie jest procederem marginalnym i w dużej mierze stanowi o sile i potencjale rozwojowym matrycowej sztuki.

Publikacja jest podsumowaniem prowadzonych przez autora od blisko dwóch dekad badań nad medium graficznym i jego przemianami w kontekście zmian technologicznych oraz kulturowych współczesnego świata. Jest zarazem pokłosiem wieloletnich kontaktów z artystami najważniejszych ośrodków graficznych w naszym kraju, pracy kuratorskiej, a także działalności w różnych gremiach organizacyjnych oraz jurorskich konkursów i przeglądów graficznych.

Wprowadzenie / 7
Proces i świadomość warsztatu / 11
Próba nowego spojrzenia na język procesu / 16
Obecność procesu graficznego w rodzimej refleksji teoretycznej i badawczej / 19

I. Matryca w procesie. Zmiany statusu i różne poziomy obecności / 27
Drewno i metal. Archeologia przywoływania matrycy i jej współczesne reperkusje / 29
Między naturą a twórczym gestem. Nieśmiałe świadectwa matrycowej materii w odbitkach / 34
Ślepe tłoczenie i dotyk matrycy / 53
Ślady procesu i gestu z metalowych płyt / 68
Ujawnianie matrycy. Materialność i wizualność matrycowych obiektów w kontekście procesu i pierwotnych funkcji / 80
Dematerializacja matrycy – konceptualne i technologiczne odsłony / 97

II. Druk i ślad. Drukowanie, matrycowanie
oraz projekcja jako różne drogi ujawniania obrazu / 115
Multiplikacja jako narzędzie obrazowe. Rożne strategie „zewnętrznego” i „wewnętrznego” powielenia / 118
Zmienna natura projekcji i język matrycowego obrazu / 137
Drukująca moc światła. Dosłowność i metaforyczność graficznego odbicia/projekcji / 163
Druk, matrycowanie i performatywność w sztuce graficznej / 180

III. Farba i podkład drukowy. Naskórek i ciało grafiki / 211
Tkankowość farby i rożne wizje obrazu / 214
Od papieru do słodkości. Podkład drukowy jako element obrazowej gry / 227
Na tropie papierowego genotypu / 228
Echo matrycowego ciała / 234
Materia przemawia / 240
Transparentne ciała versus obrazy. Wzajemne formowanie / 248

IV. Druk jako przystanek przed dalszą drogą. Tkankowe i komponentowe funkcje odbitki / 275
Dekonstrukcje odbitki – śmierć i odrodzenie grafiki / 279
Przypadek pierwszy – twórczy up-cycling grafiki / 280
Przypadek drugi – obrazowe reperkusje „niszczących” działań na odbitce / 295
Graficzne puzzle i potencjał powtórzenia – narracje rozgrywane między drugim i trzecim wymiarem / 310
Graficzny komponent w grze sztuki / 358

Zakończenie / 387
Summary / 391
Bibliografia / 399
Spis ilustracji / 419
Indeks nazwisk / 433

Sebastian Dudzik