25-lecie wejścia w życie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce

W monografii podjęto próbę krytycznej oceny standardu ochrony praw człowieka, określonego w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Rozważania koncentrują się na analizie literalnej treści Konwencji i praktyk jej stosowania. Autorzy ustalają, czy rozbieżności w interpretacji praw i wolności, o których mowa w Konwencji i w traktatach przyjętych pod egidą ONZ: 1) pozwalają na poszukiwanie ochrony przed Komitetami ONZ po uzyskaniu niekorzystnej dla skarżącego decyzji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, 2) mogą być ograniczone dzięki wyznaczaniu przez organy Rady Europy standardów zalecanych lub przez częstsze włączanie dorobku organów ONZ do orzecznictwa Trybunału. Interpretacja Konwencji musi być dostosowana do współczesnych realiów technicznych, społecznych i kulturowych. Problemem jest jednak wyznaczenie ścisłych ram dopuszczalnej ingerencji państwa związanej z tak aktualnymi wyzwaniami, jak np. z 1) ograniczeniem korzystania z wolności słowa w przypadku kolizji tej swobody z dopuszczalnością wykonywaniu praktyk religijnych, 2) ochroną absolutnego charakteru prawa do życia, w kontekście dopuszczalności legalnej aborcji, 3) reformowaniem wymiaru sądownictwa w kierunku zapewniania jego niezależności, 4) zasadnością uznania za uchodźców osób opuszczających swoje kraje z powodu łamania praw II generacji, a nawet praw środowiskowych, 5) rozwijaniem przez podmioty prywatne nowoczesnych technologii (tzw. Internet Rzeczy) oraz kilku innych podobnych dylematów.

Wykaz skrótów / 7

Ireneusz Cezary Kamiński
Czy istnieje życie po Strasburgu, czyli kilka myśli o możliwości podniesienia tożsamych zarzutów prawnych po niekorzystnym rozstrzygnięciu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka / 9

Bożena Gronowska
Standardy zalecane (soft law) organów statutowych Rady Europy i ich znaczenie dla systemu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka / 39

Aleksandra Gliszczyńska-Grabias, Anna Hernandez-Połczyńska
Między Genewą a Strasburgiem. Uwagi o recepcji standardu uniwersalnego przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w obszarze przeciwdziałania dyskryminacji rasowej oraz ochrony praw dziecka / 59

Jacek Skrzydło
Wolność słowa na kursie kolizyjnym z religią. Refleksje na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka / 89

Bogna Wach
Między prawem do życia a prawem do prywatności. Dylematy związane z prawami prokreacyjnymi w orzecznictwie ETPC oraz decyzjach organów uniwersalnej ochrony praw człowieka / 103

Jarosław Greser
Wybrane problemy funkcjonowania Internetu Rzeczy w relacji do praw człowieka / 133

Przemysław Osóbka
Europejski Trybunał Praw Człowieka i Trybunał Sprawiedliwości UE wobec Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. / 149

Przemysław Tacik
Naruszenia praworządności w Polsce w latach 2015–2019 a Europejska Konwencja Praw Człowieka / 163

Łukasz Dawid Dąbrowski
Orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka a wznowienie postępowań sądowych w sprawach dotyczących przedsiębiorców / 191

Joanna Rezmer
Pomiędzy interesem pracodawcy a prawem pracownika do poszanowania życia prywatnego – orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczące monitorowania pracowników w kontekście nowych przepisów Kodeksu pracy / 219

Bibliografia / 243

25th anniversary of the entry into force of the European Convention on Human Rights in Poland (Abstract) / 257

Bożena Gronowska

Piotr Sadowski