Granice wolności religijnej. Problemy polityczno-wyznaniowe w Stanach Zjednoczonych Ameryki

Czy w szkołach publicznych dopuszczalne są praktyki religijne? Czy państwo powinno subsydiować wyznaniowe szkoły i organizacje pożytku publicznego? Czy związki wyznaniowe powinny płacić podatki? Czy państwo ma obowiązek uwzględniać wolność religijną pewnych grup obywateli, ustanawiając prawa obowiązujące powszechnie? Analizując rozstrzygnięcia tych i wielu innych dylematów, autor przedstawia amerykański model relacji między państwem a Kościołem i, szerzej, religią. Tytułowa granica wolności religijnej to linia demarkacyjna, która musi oddzielać zakres swobodnego praktykowania przez każdego człowieka własnej religii od uzasadnionych roszczeń innych do respektowania ich fundamentalnych praw, bezpieczeństwa, zdrowia itd. W swych rozważaniach autor uwzględnia zarówno aktualny stan prawnym wynikający z ustawodawstwa Kongresu i przede wszystkim orzecznictwa Sądu Najwyższego, jak i faktyczną obecność religii w amerykańskim życiu publicznym ora szerokie spektrum poglądów i postaw różnych środowisk społecznych i religijnych w tej dziedzinie. 

Wstęp / 9

Rozdział 1. Religia w demaokracji amerykańskiej. Zagadnienia wprowadzające / 21
Amerykańska doktryna demokracji liberalnej / 21
Okoliczności powstania klauzul wyznaniowych I poprawki / 43
Rozumienie wolności religijnej i miejsca religii w życiu publicznym / 52
Podsumowanie / 66

Rozdział 2. Wolność sumienia i wyznania w prawie amerykańskim / 69
Inkorporacja klauzuli wolności religijnej / 70
Prawna definicja religii / 71
Ewolucja sądowej doktryny wolności religijnej do końca lat pięćdziesiątych XX w. / 78
Od Sherbert do Smith. Zmienny status wolności religijnej od początku lat sześćdziesiątych do końca XX stulecia / 88
Podsumowanie / 109

Rozdział 3. Stosunek państwa do religii w prawie amerykańskim / 111
Państwo a religia w amerykańskim systemie oświaty / 111
Zwolnienia podatkowe dla związków wyznaniowych / 135
Państwo i religia w prawie amerykańskim – próba syntezy / 145
Podsumowanie / 167

Rozdział 4. Religia w społeczeństwie obywatelskim / 169
Religious Right / 169
Grupy liberalne / 208
Religia obywatelska / 215
Podsumowanie / 230

Rozdział 5. Wolność religijna i stosunki państwo–religia w działalności administracji federalnej / 233
Współdziałanie państwa ze związkami wyznaniowymi w dziedzinie pomocy społecznej / 234
Spór o zakres wolności religijnej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku / 250
Podsumowanie / 263

Zakończenie / 265
Kalendarium / 271
Wykaz skrótów / 273
Bibliografia / 275
Summary. Limits of religious liberty / 289
Indeks osobowy / 291

Maciej Potz