Innowacyjne modele wspierania uczniów i bezrobotnych absolwentów szkół kształcenia zawodowego w przechodzeniu z systemu edukacji na rynek pracy

Inspiracją do napisania niniejszej książki były badania prowadzone przez autorów w ramach trwającego od początku 2019 do końca 2021 roku projektu badawczego pod nazwą „Wspieranie przechodzenia ze szkoły na rynek pracy. Innowacyjne modele współpracy publicznych służb zatrudnienia ze szkołami zawodowymi” (POWR.04.03.00-IP.07-00-001/18). Projekt ten realizowany był przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK) wraz z niemieckim partnerem ponadnarodowym – Regionalną Dyrekcją Federalnej Agencji Pracy Berlin-Brandenburg (Bundesagentur fur Arbeit Regionaldirektion Berlin-Brandenburg, BA), partnerem reprezentującym publiczne służby zatrudnienia – Powiatowym Urzędem Pracy dla Miasta Torunia (PUP Miasto Toruń), partnerem reprezentującym ponadpodstawowe instytucje kształcenia zawodowego – Zespołem Szkół Mechanicznych Elektrycznych i Elektronicznych w Toruniu (ZSMEiE Toruń), a także Fundacją Gospodarczą Pro Europa, która odpowiadała za organizację i realizację innowacyjnych form wsparcia uczniów i bezrobotnych absolwentów szkół kształcenia zawodowego.

CZĘŚĆ I
INNOWACYJNE MODELE WSPARCIA UCZNIÓW I BEZROBOTNYCH ABSOLWENTÓW SZKÓŁ KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

ROZDZIAŁ 1
Innowacyjny model doradztwa zawodowego w szkole kształcenia zawodowego / 17
1.1. Podstawy koncepcji doradztwa zawodowego w szkole kształcenia zawodowego / 17
1.2. Badanie potencjału / 20
1.3. Diagnoza obecnej i przyszłej sytuacji zatrudnieniowej / 24
1.4. Ustalenie celu (aspiracji lub kierunku) rozwoju zawodowego / 27
1.5. Wyznaczenie potencjalnych ścieżek rozwoju kariery zawodowej / 29
1.6. Opracowanie i dokumentacja indywidualnej ścieżki rozwoju zawodowego / 30
1.7. Nowe formy wsparcia uczniów / 31
1.7.1. Dedykowany nauczyciel-opiekun / 31
1.7.2. Działania informacyjne / 33
1.7.3. Zajęcia edukacyjne i rozwojowe / 34
1.7.4. Płatne praktyki i mentoring / 35
1.7.5. Szerokoprofilowe doradztwo / 37
1.8. Podsumowanie / 38

ROZDZIAŁ 2
Innowacyjny model wspierania bezrobotnych absolwentów szkół kształcenia zawodowego w wejściu na rynek pracy / 41
2.1. Elementy i założenia modelu / 41
2.2. Potencjał kompetencyjny absolwentów / 46
2.3. Metody badania potencjału kompetencyjnego absolwentów / 48
2.3.1. Analiza portfolio kariery / 48
2.3.2. Wywiad indywidualny tradycyjny / 49
2.3.3. Wywiad kompetencyjny wykorzystujący metodę STAR / 50
2.3.4. Samoocena kompetencji przez klienta / 52
2.3.5. Testy kompetencyjne / 53
2.4. Źródła informacji o rynku pracy / 54
2.5. Określenie celu zawodowego / 56
2.6. Identyfikacja obszarów doskonalenia / 58
2.7. Opracowanie indywidualnego planu rozwoju zawodowego / 59
2.7.1. Działania własne absolwentów i instrumenty wsparcia / 59
2.7.2. Formularz indywidualnego planu rozwoju zawodowego / 62
2.8. Podsumowanie / 64

ROZDZIAŁ 3
Innowacyjny model współpracy publicznych służ̇b zatrudnienia ze szkołami kształcenia zawodowego / 65
3.1. Filary modelu / 65
3.2. Kluczowe zasoby współpracy / 68
3.3. Case management / 69
3.4. Model wymiany informacji o sytuacji na lokalnym rynku pracy, kształceniu zawodowym i losach absolwentów / 70
3.5. Poszerzanie sieci kontaktów z lokalnymi pracodawcami / 72
3.6. Współpraca PUP i szkoły kształcenia zawodowego w edukacji młodzieży angażująca interesariuszy / 74
3.7. Podsumowanie / 75

CZĘŚĆ II
TESTOWANIE INNOWACYJNYCH MODELI WSPARCIA UCZNIÓW I BEZROBOTNYCH ABSOLWENTÓW SZKÓŁ KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

ROZDZIAŁ 4
Organizacja i przebieg procesu testowania / 79
4.1. Procedura rekrutacji jednostek do badania / 79
4.1.1. Wyłonienie powiatów i powiatowych urzędów pracy / 79
4.1.2. Dobór szkół kształcenia zawodowego, nauczycieli i uczniów / 80
4.1.3. Rekrutacja bezrobotnych absolwentów / 82
4.2. Charakterystyka uczestników / 87
4.2.1. Uczniowie / 87
4.2.2. Bezrobotni absolwenci / 90
4.3. Realizacja procesu testowania / 93
4.4. Spotkania monitorują̨ce i konsultacyjne / 100
4.5. Badania sondaż̇owe / 103
4.5.1. Uwagi metodologiczne / 103
4.5.2. Innowacyjny model doradztwa zawodowego w szkole kształcenia zawodowego / 104
4.5.3. Innowacyjny model wspierania bezrobotnych absolwentów szkół kształcenia zawodowego w wejściu na rynek pracy / 106
4.5.4. Innowacyjny model współpracy publicznych służb zatrudnienia ze szkołami kształcenia zawodowego / 110

ROZDZIAŁ 5
Wyniki procesu testowania / 113
5.1. Innowacyjny model doradztwa zawodowego w szkole kształcenia zawodowego / 113
5.1.1. ZSMEiE Toruń / 113
5.1.2. ZS CKU Gronowo / 122
5.1.3. ZSCh Włocławek / 129
5.1.4. Podsumowanie wyników testowania modelu / 136
5.2. Innowacyjny model wspierania bezrobotnych absolwentów szkół kształcenia zawodowego w wejściu na rynek pracy / 137
5.2.1. Perspektywa bezrobotnych absolwentów szkół / 137
5.2.2. Perspektywa doradców zawodowych z powiatowych urzędów pracy / 147
5.2.3. Podsumowanie wyników testowania modelu / 150
5.3. Innowacyjny model współpracy publicznych służb zatrudnienia ze szkołami kształcenia zawodowego / 151
5.3.1. Perspektywa nauczycieli szkół kształcenia zawodowego / 151
5.3.2. Perspektywa doradców zawodowych z powiatowych urzędów pracy / 158
5.3.3. Podsumowanie wyników testowania modelu / 161

Wnioski i rekomendacje / 163
Literatura / 171
Spis schematów / 177
Spis tabel / 179
Spis wykresów / 181
Spis załączników / 185
Aneks / 187

Monika Maksim

Monika Wojdyło

Kamil Zawadzki