Ukończył polonistykę (1978) i historię sztuki (1981) na Uniwersytecie Warszawskim. W 1995 roku obronił rozprawę doktorską, napisaną pod kierunkiem profesora Andrzeja Rottermunda. W roku 2004 uzyskał habilitację na podstawie dorobku badawczego i książki: Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej. Od roku 2007 piastuje stanowisko profesora UMK. W latach 1982−1999 był zatrudniony w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (Pracownia Inwentaryzacji Zabytków). Pełnił też funkcję sekretarza redakcji „Rocznika Historii Sztuki” (1984−1998) oraz redaktora działu kroniki w „Biuletynie Historii Sztuki” (1985−1987). Od 1999 roku jest pracownikiem dydaktyczno-naukowym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a od 2006 – kierownikiem Katedry Historii Sztuki i Kultury. Jest autorem kilku książek, współautorem tomów z serii „Katalog zabytków sztuki w Polsce” (poświęconych Warszawie). Opublikował blisko 150 artykułów naukowych i popularnonaukowych nie tylko z zakresu historii sztuk plastycznych (przede wszystkim XVII i XVIII stulecia), lecz także historii literatury, teatru, muzyki oraz dziejów polskiego przemysłu.
Kościół w Krzyżanowicach. Fundacja Hugona Kołłątaja
Niniejsza książka jest monografią kościoła parafialnego w Krzyżanowicach pod Pińczowem, stanowiącego jedno z najwybitniejszych osiągnięć klasycystycznej architektury sakralnej z okresu panowania Stanisława Augusta. Napisana została na podstawie kwerendy źródeł archiwalnych i analizy stylowej obiektu. Odnaleziona dokumentacja umożliwiła wnikliwe przedstawienie dziejów budowy świątyni, powstałej w latach 1786-1789 jako twórcza adaptacja murów istniejącego na tym miejscu kościoła zakonu norbertanów (z drugiej połowy XIII wieku). Pozwoliła również ujawnić osoby zaangażowane w to przedsięwzięcie, począwszy od fundatora - zarazem krzyżanowickiego plebana - Hugona Kołłątaja, sprawującego zaszczytny urząd rektora Akademii Krakowskiej, poprzez nadzorującego budowę wikarego Ludwika Machacewicza, po głównych fachowców określonych specjalności: murarza Stanisława Bagińskiego, rzeźbiarza Ignacego Baranowskiego, a na zwykłych robotnikach skończywszy.
Wprowadzenie/ 7
Stan badań/ 10
Abrys, anszlag, kontrakt/16
Fabrica ecclesiae/ 22
Ekipa budowlana/ 27
Fundator i prowizor/ 33
Architektura świątyni/ 42
Innowacje i relikty/ 49
Autor projektu/ 57
Narastanie zmian/ 68
Nawrót ku tradycji/ 74
Obrazy ołtarzowe/ 82
Malarz i jego mecenas/ 89
Program ideowy/ 95
Decorum inauguracji/ 101
Podsumowanie/ 110
Aneksy źródłowe/ 113
I. Dokumentacja „fabryki"/ 114
II. Listy do Kołłątaja/ 137
III. Deskrypcje kościoła/ 147
Bibliografia/ 158
Archiwalia/ 158
Druki/ 160
Ilustracje/ 169
Spis ilustracji/ 219
Summary/ 224
Zusammenfassung/ 227
Indeks osób/ 230
Ryszard Mączyński
- Kościół św. Benona w Warszawie. Nieznane karty z dziejów Bractwa Niemieckiego, Zakonu Redemptorystów i początków stołecznego...
- Blaski złotniczego kunsztu. Studia z dziejów rzemiosła artystycznego XVII i XVIII wieku
- Kościół w Krzyżanowicach. Fundacja Hugona Kołłątaja
- Konterfekty zwielokrotnione. Rozważania nad wizerunkami pijara Stanisława Konarskiego
- Cech mosiężników warszawskich w czasach Oświecenia
- Muzyka i teatr. W kręgu kultury zakonnej Warszawy XVII–XIX wieku
- Sztuka i Kultura, tom 1, 2013
- Sztuka i Kultura, tom 2, 2014
- Sztuka i Kultura, tom 3, 2015
- Sztuka i Kultura, tom 4, 2016
- Twórczość malarska Szymona Czechowicza i jej znaczenie dla kultury Rzeczypospolitej Obojga Narodów
- Wokół zagadnień warsztatu artysty: malarza, rzeźbiarza, architekta… Tom 1
- Wokół zagadnień warsztatu artysty: malarza, rzeźbiarza, architekta… Tom 2
- Sztuka i Kultura, tom 5, 2017/2018
- Sztuka i Kultura, tom 6, 2019/2022