Krypty grobowe kościoła pw. Św. Franciszka z Asyżu w Krakowie w świetle badań interdyscyplinarnych. Tom 2: Antropologia – Archeobotanika – Mikrobiologia – Konserwacja

Dwa tomy prezentowanej publikacji  są relacją z fascynującej naukowej przygody, którą wraz z członkami mojego zespołu wspólnie przeżyliśmy, realizując założenia projektu zatytułowanego „Krypty grobowe kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu w Krakowie w świetle analizy interdyscyplinarnej”, sfinansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Oba tomy powstały przy współpracy z wieloma naukowcami reprezentującymi różne dyscypliny nauki. Tworzą one spójną całość, ale jednocześnie zostały tak przygotowane, aby mogły funkcjonować jako oddzielne książki, w których wyraźnie zaznaczono zakres poruszanych tematów. Takie rozwiązanie ma ułatwić czytelnikom dotarcie do interesujących ich zagadnień.

W tomie I przedstawiono między innymi najnowsze techniki przeszukiwania krypt. Ukazano całe spektrum badań inwazyjnych i nieinwazyjnych, którym poddano puste przestrzenie, zlokalizowane pod posadzką świątyni i klasztornych krużganków. Omówiono architekturę krypt i znajdujące się w nich pochówki, a także przedmioty znalezione przy zmarłych, ich odzież, tkaniny, z jakich ją uszyto i barwniki użyte do ich pofarbowania. Zaprezentowano również historie: grobu Bolesława Wstydliwego, relikwii Błogosławionej Salomei i Arcybractwa Męki Pańskiej.

W tomie II przedstawiono badania antropologów, genetyków, palinologów, mikrobiologów, botaników i metalograficzne wybranych obiektów oraz prace konserwatorów zabytków. Opisano występujące na szczątkach ludzkich zmiany patologiczne i wyniki badania szkieletów znajdujących się w sarkofagu Bolesława Wstydliwego. Scharakteryzowano też diety wybranych osób pochowanych w kryptach. Ponadto zaprezentowano dwie metody rekonstrukcji twarzy na podstawie czaszek. Na koniec omówiono materiał roślinny znaleziony w poduszkach, materacach, bukietach, wiankach oraz wewnątrz zabalsamowanych ciał oraz wyniki analiz mikrobiologicznych krypt, szczątków ludzkich i elementów wyposażenia grobowego.

Mamy nadzieję, że przygotowane publikacje będą stanowiły kompendium wiedzy, wyznaczające dla przyszłych badaczy krypt kierunki, w jakich będą mogli podejmować swoje badań.

Zagadnienia wstępne / 10
Wprowadzenie / 11

Antropologia / 16
Analiza anatomoantropologiczna szczątkow ludzkich (Henryk Głąb) / 17
Badania koncentracji wybranych pierwiastków u pochowanych osób (Marta Kurek, Anna Spinek) / 37
Analiza genetyczna markerów haploidalnych z próbek materiału kostnego (Marta Gorzkiewicz, Tomasz Grzybowski) / 42
Izotopy węgla i azotu w badaniu diety elit XVII–XVIII wieku na podstawie wydobytych szczątków (Laurie J. Reitsema, Anna Drążkowska, Marcin Nowak) / 49
Rekonstrukcja wyglądu przyżyciowego trzech osób pochowanych w kryptach (Barbara Kwiatkowska, Agata Bisiecka, Dobrochna Fryc, Dominika Mirko, Katarzyna Martewicz, Renata Bonter-Jędrzejewska, Jakub Biewald, Michał Wasiak, Marcin Michalak) / 59
Rekonstrukcja prawdopodobnego przyżyciowego wyglądu głów (Dariusz Zajdel) / 72

Archeobotanika / 80
Szczątki roślin odnalezione w kryptach (Katarzyna Pińska, Anna Drążkowska) / 81
Badania archeobotaniczne ziół użytych do balsamacji ciał zmarłych (Katarzyna Pińska, Anna Drążkowska) / 113
Badania palinologiczne na przykładzie czterech wybranych pochówków (Agnieszka M. Noryśkiewicz) / 131

Mikrobiologia / 146
Analiza mikrobiologiczna szczątków ludzkich i elementów trumien z krypt grobowych (Maciej Walczak, Anna Drążkowska, Aleksandra Burkowska-But, Maria Swiontek Brzezinska) / 147
Charakterystyka zniszczeń mikrobiologicznych tkanin jedwabnych (Joanna Karbowska-Berent, Justyna Szulc, Tomasz Ruman, Anna Drążkowska, Beata Gutarowska, Joanna Jarmiłko) / 159

Konserwacja zabytków / 172
Prace konserwatorskie i restauratorskie przeprowadzone na zabytkach tekstylnych (Anna Drążkowska, Marcin Nowak) / 173
Konserwacja zabytków metalowych i drewnianych oraz przedmiotów o złożonych strukturach surowcowych (Marcin Nowak, Anna Drążkowska) / 180
Studia archeometryczne wybranych tasiemek i koronek (Beata Miazga) / 186
Analiza składu pierwiastkowego zabytków (Artur Ginter) / 205

Spis ilustracji / 221
Spis tabel / 227
Bibliografia / 229
Noty o autorach / 247
Summary / 251

Anna Drążkowska