Historia obuwia na ziemiach polskich od IX do końca XVIII wieku

2024-03-13 10:33:37

(...) Wiedza o fizycznej formie ubiorów i akcesoriów mody – materiałach, ich pochodzeniu, sposobach preparowania i właściwościach, a także konstrukcji i dekoracji – ma w kostiumologii znaczenie podstawowe w podwójnym sensie: jest fundamentem i może stać się wstępem do głębszych dociekań. Docenią tę książkę kostiumolodzy, historycy sztuki  (dzięki szczegółowości i jasności wykładu stanowi użyteczną pomoc w datowaniu dzieł sztuki), jak również czytelnicy zainteresowani odtwarzaniem strojów historycznych. (...) Fragment recenzji opublikowanej w czasopiśmie "Nowe Książki 10-2011"

2024-03-13 10:33:38

Z dr hab. Anną Drążkowską o jej najnowszej książce, nagrodzie i innych sprawach rozmawia Marcin Lutomierski W kwietniu br. otrzymała Pani od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Proszę powiedzieć: za co przyznawana jest ta nagroda?  Medal ten przyznawany jest osobom wyróżniającym się w twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. Ja otrzymałam go za działalność na rzecz ochrony zabytków i za dokonania w dziedzinie konserwacji zabytków archeologicznych. Na czym koncentrują się prowadzone przez Panią badania? Moje zainteresowania badawcze rozwijają się w kilku kierunkach. Od lat zajmuję się staropolską kulturą funeralną; interesują mnie zwyczaje pogrzebowe. Dlatego razem z dr Małgorzatą Grupą w miesiącach letnich prowadzimy wykopaliska w kościele św. Mikołaja w Gniewie i na byłym przykościelnym cmentarzu. Wspólnie podejmujemy również badania nad nowymi metodami konserwacji zabytków wykonanych z surowców organicznych. Oprócz tego zawsze interesowały mnie zagadnienia związane z historią ubioru i mody, co starałam się zaprezentować w moich książkach. W moich pracach podstawę źródłowa stanowią zabytki archeologiczne, ale wykorzystuję również źródła ikonograficzne i pisane. Jest Pani autorką m.in. monografii Odzież grobowa w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku. Skąd wzięło się zainteresowanie tym osobliwym tematem? Zanim zaczęłam pisać tę książkę, wiele lat zajmowałam się konserwacją tkanin pozyskiwanych z krypt grobowych i grobów podposadzkowych zlokalizowanych w kościołach. Na początku poddawałam konserwacji ubiory dzieci.Opisałam je w jednym z rozdziałów mojej pierwszej książki zatytułowanej Odzież dziecięca w Polsce XVII i XVIII wieku.Drugą książkę już w całości poświęciłam odzieży grobowej. W pracach konserwatorskich interesowało mnie zwłaszcza rekonstruowanie odzieży, w której składano do grobów zmarłych. Bardzo często z małych fragmentów udawało  nam się odtworzyć całe XVI-I i XVIII-wieczne suknie, żupany, nakrycia głowy czy maleńkie dziecięce sukienki, a nawet powijaki. Nie mogłabym napisać książki o odzieży grobowej bez wiedzy i  doświadczenia konserwatorskiego, ponieważ zanim przystąpiłam do przeprowadzenia analiz kostiumologicznych, musiałam zachowane we fragmentach ubiory wstępnie zabezpieczyć. Zajmowanie się zabytkami pochodzącymi z krypt grobowych uczy pokory i człowiek nabiera dystansu do otaczającego świata, a to wbrew pozorom dodaje sił. Z kolei najnowsza książka dotyczy historii obuwia na ziemiach polskich. Czego można dowiedzieć się, badając obuwie?         Obuwie jest i było bardzo ważnych elementem stroju. Jego forma zmieniała się wraz ze zmianami kroju odzieży, dlatego można na tej podstawie między innymi analizować zmiany zachodzące w modzie. Można również obserwować,na czym polegał rozwój rzemiosła szewskiego, a także możemy dowiedzieć się,jaka była pozycja społeczna właściciela danego obuwia. Oprócz tego, że w książce analizowałam zmiany zachodzące w modzie obuwniczej na przestrzeni kilku stuleci, to również chciałam pokazać, jak bardzo obuwie wrosło w tradycję kulturową, co między innymi wyrażało się w bogatej symbolice, zwrotach i przysłowiach. Czy istniał jakiś oryginalny polski styl obuwia? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, chociaż nasuwa mi się jedna odpowiedź. Do narodowego stroju polskiego, czyli do żupana i kontusza, przewiązanego  jedwabnym pasem, mężczyźni zakładali na stopy obuwie z wysokimi cholewami, osadzone na metalowych podkówkach. Czyli skoro zakładano je do stroju polskiego, to można byłoby powiedzieć, że jest to obuwie polskie. Jednak forma tego obuwia została ukształtowana pod wpływem trendów napływających ze Wschodu. Na zakończenie chciałbym zapytać o Pani najbliższe plany naukowo-wydawnicze. Mam wiele pomysłów na kolejne książki i mam nadzieję, że udami się te plany zrealizować. Jeśli pyta Pan jednak o moje najbliższe plany, to właśnie kończę książkę o ozdobach i nakryciach głowy na ziemiach polskich od X do XVIII wieku. Mam nadzieję, że uda mi się ją opublikować w naszym Wydawnictwie Naukowym, z którym od kilku lat współpracuję. Dziś, korzystając z okazji, chciałabym wszystkim pracownikom Wydawnictwa podziękować za życzliwość i pomoc w pracach związanych z przygotowywaniem moich książek do druku. Dziękuję za rozmowę. "Głos Uczelni" 5/2011 (wkładka)