ks. dr hab. Jarosław Michalski jest profesorem nadzwyczajnym pedagogiki i filozofii wychowania na Wydziale Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Studiował w Wyższym Seminarium Duchownym „Hosianum” w Olsztynie, na Wydziale Nauk Społecznych i Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim w Rzymie. Był stypendystą Uniwersytetu w Augsburgu i Wiedniu. Jest kierownikiem Pracowni Pedagogiki Filozoficznej i Chrześcijańskiej Wydziału Nauk Pedagogicznych UMK. Współpracuje z Wydziałem Nauk o Wychowaniu Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego (UPS) w Rzymie oraz Wydziałem Teologii Katolickiej w Augsburgu. Jest zastępcą redaktora naczelnego półrocznika naukowego „Paedagogia Christiana” wydawanego w UMK w Toruniu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół antropologicznych uwarunkowań edukacji religijnej, filozofii wychowania, zwłaszcza w tradycji hermeneutycznej, pedagogiki religii oraz humanistycznych i teologicznych podstaw pedagogiki chrześcijańskiej. Autor licznych publikacji i opracowań z tego zakresu
Paedagogia Christiana 1(29)/2012: Antynomie współczesnej edukacji i pedagogiki
„Paedagogia Christiana” jest czasopismem (półrocznikiem), wydawanym od 1997 roku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (zeszyty 1-4 ukazały się w Wydawnictwie Adam Marszałek), poświęconym problematyce pedagogiki chrześcijańskiej oraz pedagogiki religii. Każdy zeszyt zawiera cztery działy: 1 — Artykuły i rozprawy; 2 — Z pedagogiki rodziny; 3 — Sprawozdania; 4 — Recenzje. Zadaniem pisma jest przede wszystkim ukazywanie chrześcijańskich inspiracji i tradycji w wychowaniu i refleksji o nim. Do takich zagadnień należą m.in. filozoficzno-antropologiczne i biblijno-teologiczne podstawy wychowania człowieka oraz problematyka wychowania obecna w nauczaniu Kościoła katolickiego. Wiele miejsca poświęca się współczesnym uwarunkowaniom wychowania człowieka, dyskusjom nad najtrudniejszymi problemami i aktualnymi pytaniami, stawianymi w obrębie szeroko podjętej edukacji religijnej. Innym zagadnieniem, podejmowanym na łamach pisma, jest problematyka wychowania człowieka w społeczeństwie pluralistycznym i wielokulturowym. Pismo prezentuje pedagogikę religii jako atrakcyjną ofertę dla współczesnego wychowania oraz aktualność chrześcijańskiego ideału wychowawczego. Jest otwarte na problematykę szeroko pojętej edukacji religijnej całego chrześcijaństwa, a także zagadnienia dialogu międzyreligijnego i międzywyznaniowego. Wskazuje na szczególne wyzwania, stające w tym zakresie przed pedagogiką religii, a zwłaszcza wychowania do dialogu i tolerancji, troski o własną tożsamość z jednoczesnym otwarciem na innych.
Fragment „Od redakcji”
Proponujemy w prezentowanym tomie zbiór artykułów, które „spina” wspólne hasło antynomii współczesnej edukacji i pedagogiki, będących, jak się wydaje, jednym z czynników determinujących dysonans moralny w polskiej szkole oraz brak skuteczności rozwiązań instytucjonalnych polskiego systemu oświaty. Autorzy konstruują swoje wypowiedzi w formie pytań pedagogicznych, a postulowana na nie odpowiedź może stać się jedną z przesłanek procesów naprawczych w różnych obszarach działalności wy równość i dominację jednej z prezentowanych antynomii, sama ona będzie się powielać i reprodukować, przesuwając jedynie swoje granice. Nie chodzi tu o rozstrzyganie antynomii w sensie akademickim, podręcznikowym (wolność – przymus, indywidualizm – uspołecznienie, świadomość – nieświadomość, intencjonalność – przypadkowość). Antynomia zyskała bowiem różne ujęcia w historii myśli pedagogicznej. W procesach pedagogicznych mamy z nią do czynienia na przykład w metodologii podejść: empiryczno-pozytywistycznym i hermeneutycznym. Jedno nie może być drugim. Podstawową antynomią wychowania, jak wiadomo, jest konieczność uwzględnienia dwóch procesów, które są przeciwstawne. Są to: gwarancja swobody a także konieczność prowadzenia w kierunku tego co pożądane. Zamysłem redakcyjnym było jednak zgromadzenie tekstów, które rozpoznają antynomie w szerszym, holistycznym ujęciu, to jest w obszarze błędów antropologicznych (W. Starnawski), aksjologii (K. Olbrycht, J. Horowski), wyznaczania granic podmiotowości (L. Dziaczkowska), teleologii w wychowaniu (M. Nowak, T. Hejnicka-Bezwińska), tradycji i miejsca wychowania, także religijnego (H. Gajdamowicz, R. Chałupniak), czy wreszcie kształcenia ogólnego vs. specjalistycznego (J. Michalski). Wyłaniania się tu podstawowa teza, iż współczesna wiedza pedagogiczna jest dialektyczną wizją rozwoju, ustawiczną korespondencją dialektyczną między sprzecznymi ujęciami, interpretacją istotnie korygującą poszczególne sposoby ujmowania i rozumienia zjawisk pedagogicznych w ich kontekście społeczno-kulturowym. Zmiana w sposobie widzenia rzeczywistości edukacyjnej związana jest z przyjęciem odmiennej „postawy myślowej” – nie jest uogólnionym zbiorem doświadczeń praktyki pedagogicznej, ale czymś bardziej wyrafinowanym, wymagającym większej subtelności zarówno w sferze języka, jak i rzeczywistości edukacyjnej.
Od Redakcji
- Jarosław Michalski - Od redakcji
Artykuły / Articles
- Witold Starnawski - Źródła i pedagogiczne konsekwencje redukcjonizmu antropologicznego
- Lucyna Dziaczkowska - Z dyskusji o istocie, potrzebie i granicach podmiotowości uczestników rzeczywistości wychowawczej
- Marian Nowak - Czy wychowanie bez celu?
- Teresa Hejnicka-Bezwińska - Ideologiczne uwikłanie celów formułowanych w obszarze edukacji
- Katarzyna Olbrycht - Wychowanie do wartości – w centrum aksjologicznych dylematów współczesnej edukacji
- Marian Nowak - Czy szkoła ma przekazywać wiedzę, czy też wychowywać?
- Halina Gajdamowicz - Tradycje nauczania wychowującego w polskiej pedagogice
- Stanisław Cierkowski - Wychowanie w rodzinie czy przez państwo? Rozważania teoretyczno-prawne
- Radosław Chałupniak - Katecheza w szkole czy poza szkołą?
- Jarosław Michalski - Kształcenie ogólne czy specjalistyczne? A może jedno i drugie…
- Jarosław Horowski - Sprawności czy kompetencje moralne?
Sprawozdania
- Stanisława Konefał - Pedagogiczna wielowymiarowość rozwoju. Jednostka – przestrzeń społeczna – instytucja, Lublin, 4–6 kwietnia 2011 roku
- Dorota Grabowska - Religie i religijność w świecie współczesnym, sekcja IX: Pedagogika religii, Toruń, 12–15 września 2011 roku
- Magdalena Lewicka - Dialog chrześcijańsko-muzułmański. Klucz do wspólnej przyszłości, Toruń, 19–20 października 2011 roku
- Piotr Chrzczonowicz - Idea końca świata w doktrynach i praktykach tzw. sekt i nowych ruchów religijnych, Toruń, 7 grudnia 2011 roku
Recenzje / Reviews
- Zbigniew Marek - Bogusław Milerski, Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2011, ss. 335.
- Jerzy Bagrowicz - Jarosław Michalski, Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2011, ss. 300
- Tomasz Leś - Agnieszka Sojka, Człowiek i Bóg w pieśni. Studium antropologicznopedagogiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, ss. 112
- Joanna Falkowska - Mirosław Wierzbicki, Nauczyciel w szkole salezjańskiej, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 2011, ss. 260
- Stanisław Jankowski - Jerzy Bagrowicz, Czy wiemy, co sprawujemy? Wtajemniczenie w liturgię Mszy świętej, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2012, ss. 239
Od Redakcji
- Jarosław Michalski - Od redakcji
Artykuły i rozprawy
- Witold Starnawski - Źródła i pedagogiczne konsekwencje redukcjonizmu antropologicznego
- Lucyna Dziaczkowska - Z dyskusji o istocie, potrzebie i granicach podmiotowości uczestników rzeczywistości wychowawczej
- Marian Nowak - Czy wychowanie bez celu?
- Teresa Hejnicka-Bezwińska - Ideologiczne uwikłanie celów formułowanych w obszarze edukacji
- Katarzyna Olbrycht - Wychowanie do wartości – w centrum aksjologicznych dylematów współczesnej edukacji
- Marian Nowak - Czy szkoła ma przekazywać wiedzę, czy też wychowywać?
- Halina Gajdamowicz - Tradycje nauczania wychowującego w polskiej pedagogice
- Stanisław Cierkowski - Wychowanie w rodzinie czy przez państwo? Rozważania teoretyczno-prawne
- Radosław Chałupniak - Katecheza w szkole czy poza szkołą?
- Jarosław Michalski - Kształcenie ogólne czy specjalistyczne? A może jedno i drugie…
- Jarosław Horowski - Sprawności czy kompetencje moralne?
Sprawozdania
- Stanisława Konefał - Pedagogiczna wielowymiarowość rozwoju. Jednostka – przestrzeń społeczna – instytucja, Lublin, 4–6 kwietnia 2011 roku
- Dorota Grabowska - Religie i religijność w świecie współczesnym, sekcja IX: Pedagogika religii, Toruń, 12–15 września 2011 roku
- Magdalena Lewicka - Dialog chrześcijańsko-muzułmański. Klucz do wspólnej przyszłości, Toruń, 19–20 października 2011 roku
- Piotr Chrzczonowicz - Idea końca świata w doktrynach i praktykach tzw. sekt i nowych ruchów religijnych, Toruń, 7 grudnia 2011 roku
Recenzje
- Zbigniew Marek - Bogusław Milerski, Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii, Wydawnictwo Naukowe ChAT, Warszawa 2011, ss. 335.
- Jerzy Bagrowicz - Jarosław Michalski, Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2011, ss. 300
- Tomasz Leś - Agnieszka Sojka, Człowiek i Bóg w pieśni. Studium antropologicznopedagogiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, ss. 112
- Joanna Falkowska - Mirosław Wierzbicki, Nauczyciel w szkole salezjańskiej, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 2011, ss. 260
- Stanisław Jankowski - Jerzy Bagrowicz, Czy wiemy, co sprawujemy? Wtajemniczenie w liturgię Mszy świętej, Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2012, ss. 239
Jarosław Tomasz Michalski
- Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla
- Paedagogia Christiana 2(30)/2012
- Paedagogia Christiana 1(21)/2008. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Jerzego Bagrowicza
- Zapoznane wymiary edukacji / Verkannte Dimensionen der Bildung. Polsko-niemieckie ekumeniczne kolokwium pedagogiczno-religijne
- Edukacja i religia jako źródło rozwoju egzystencjalno-kognitywnego