Edukacja i religia jako źródło rozwoju egzystencjalno-kognitywnego

Książka jest naukowym dyskursem o charakterze pedagogiczno-filozoficznym, ukazującym poszukiwanie sensu przez interpretację złożonych kontekstów między edukacją, religią i wiarą. Motywy podjęcia tematu tkwią głęboko w historycznych i kulturowych uwarunkowaniach funkcjonowania społeczeństw, od czasów starożytnych poczynając, a na współczesnych kończąc. Za punkt kulminacyjny, w perspektywie czasowej, przyjęto epokę Oświecenia, gdyż miała ona nie tylko ogromny wpływ na główny problem omawiany w książce, ale przede wszystkim dlatego, że w sposób zasadniczy przeorientowała dotychczasowy tok myślenia o człowieku i jego egzystencji, zwłaszcza w aspekcie jego wolności. W tym czasie załamał się bowiem ustalony na bazie teleologicznej porządek rzeczy i wszelkiego poznania, zmieniła się struktura społeczeństwa, a Kościół w sensie instytucjonalnym stracił siłę swego oddziaływania. Prymat nauki i empirii upoważniał jednostkę do osiągania wszystkiego na drodze racjonalności i naukowego poznania. Doprowadziło to do przyjęcia założenia, że człowiekowi dozwolone jest wszystko, do czego uzdalniają go wyniki osiągnięte przez naukę.

Z Wprowadzenia

Wprowadzenie; O KONIECZNOŚCI KRYTYCZNEJ REFLEKSJI NAD RELACJĄ MIĘDZY EDUKACJĄ I RELIGIĄ. POLE PROBLEMOWE: Przyczyny * Cele * Metoda * Kategorie * Struktura. EDUKACJA: Konstytutywne elementy procesu edukacji * Podatność edukacyjna osoby * Podejmowanie zadań * Samodzielność * Regulacyjne zasady procesu edukacji * Wiedza i umiejętności * Wychowanie i nauczanie * Orientacja naukowa * Otwarcie na wartości i obiektywną rzeczywistość * Wartościowanie - zdolność wydawania sądu wartościującego * Tożsamość - zdolność budowania jedności * Dialog w procesie edukacji * Dialog międzyosobowy * Dialog wewnątrz osobowy * Społeczny kontekst edukacji * Samookreślenie i zobowiązanie społeczne. RELIGIA: Rozumienie religii * Struktura i dynamika religijności osobowej * Niektóre źródła religijności * Elementy strukturalne - wielowymiarowość religijności * Typologia religijności * Kryzysy religijne i ich specyfika * Dojrzałość religijna * Warunki realizacji religijności jako procesu * Transcendencja * Wolność * Samookreślenie * Doświadczenie sensu * Umiejętność tworzenia więzi * Sumienie * Regulacyjne zasady procesu religijności * Kształcenie sumienia * Budowanie więzi w wolności * Przeżywanie i rozpoznanie sensu * Confessio - wyznanie wiary. WZAJEMNE ZWIĄZKI MIĘDZY EDUKACJĄ, RELIGIĄ I WIARĄ: Edukacja i religia * Religijny aspekt edukacji oraz edukacyjny aspekt religii* Ważność związku między edukacją i religią * Edukacja i wiara * Warunki istnienia wiary * Wiara jako proces * Wiara i relacje międzyosobowe (uczeń-nauczyciel) * Wiara i tożsamość * Wiara i objawienie. RELIGIA I WIARA W KONTEKŚCIE ZADAŃ EDUKACYJNYCH SZKOŁY: Pytanie o sens jako pytanie zasadnicze i wykraczające poza zakres przedmiotu nauczania * Pytanie o sens jako pytanie rzeczowe w nauczaniu religii * Kompetencje realizujące się w działaniu; Zakończenie; Bibliografia; Bildung und religion als Quellen der existential-kognitiven Entwicklung. Hermeneutisch-kritisches Studium (Zusammenfassung)

Jarosław Tomasz Michalski