Socjologia w szkołach wyższych w Polsce

Zainicjowane z końcem lat osiemdziesiątych głębokie przemiany ustrojowe w Polsce przyniosły m.in. znaczące przekształcenia w szkolnictwie wyższym, w tym w zakresie kształcenia socjologów oraz w nauczaniu socjologii na innych kierunkach studiów. Są to zarówno zmiany ilościowe - wzrosła niewspółmiernie liczba szkół kształcących socjologów oraz liczba kształcącej się młodzieży, jak i jakościowe - prawie we wszystkich szkołach zmienione zostały plany, programy i organizacja studiów. Centralne sterowanie organizacją i narzucanie jednolitych programów oraz planów studiów zastąpiono własnymi rozwiązaniami w poszczególnych uczelniach korzystających obecnie z dużej autonomii. Spowodowało to, iż nie są znane do końca zakres oraz treści dokonujących się zmian. Nie wiemy, jak w sytuacji własnych, arbitralnych rozwiązań szkół wyższych, przy tym w sytuacji szybkiego wzrostu liczby ośrodków, przedstawia się jakość tego kształcenia. Nie wiemy także, w jakim zakresie wprowadzono przedmioty socjologiczne do planów kształcenia na innych kierunkach studiów. Nie ulega wątpliwości, że - przy ogólnym wzroście, wręcz prawdziwej erupcji liczby kształcących się w Polsce w latach dziewięćdziesiątych - socjologia, obok innych kierunków studiów o charakterze społecznym, cieszy się szczególnym zainteresowaniem. Jest to bez wątpienia zjawisko społeczne, któremu warto poświęcić nieco uwagi.

Wstęp

Włodzimierz Wincławski, Studia socjologiczne w polskim szkolnictwie wyższym dawniej i dziś
Władysław Kwaśniewicz, Współczesne realia uniwersyteckiego kształcenia socjologów
Krystyna Szafraniec, Kształcenie socjologów w latach dziewięćdziesiątych : oferta dydaktyczna - kadra - studenci
Jolanta Kulpińska, Konferencja Instytutów Socjologii - w poszukiwaniu standardów
Marian Niezgoda, Proces akredytacji kierunku socjologia - i co dalej?
Krzysztof Frysztacki, Akredytacja studiów socjologicznych 1999-2000: doświadczenia i sugestie
Krzysztof Olechnicki, Tomasz Szlendak, Polska socjologia akademicka w świetle rankingów prasowych
Henryk Galus, Wartościowanie wiedzy socjologicznej w dydaktyce i w życiu publicznym
Krzysztof Wasielewski, Studia socjologiczne na tle sporów o współczesny model wyższej uczelni
Mada Zielińska, Elżbieta Papiór, Studia zaoczne - szansą czy zagrożeniem dla edukacji? Przykład zielonogórskiej socjologii
Halina Sekuła-Kwaśniewicz, Reforma edukacji a socjologiczne aspekty kształcenia nauczycieli
Adam Rosół, Socjologia w kształceniu nauczycieli pedagogów
Marek Latoszek, Zmiana społeczna i problemy tożsamości człowieka w programach nauczania socjologii w akademiach medycznych
Krystyna Leśniak-Moczuk, Rola socjologii w kształceniu ekonomistów w wyższych szkołach państwowych i niepaństwowych
Ewa Jurczyńska-McCluskey, Pożytki z upowszechniania socjologii jako kierunku poza dużymi ośrodkami akademickimi
Monika Kwiecińska-Zdrenka, Nauczanie socjologii w Europie Wschodniej z perspektywy socjologów zachodnich
Michał Głuszkowski, Nietradycyjne metody nauczania socjologii na Ukrainie

Włodzimierz Wincławski

(ur. w 1942). Historyk socjologii (wcześniej socjolog wychowania i socjolog wsi), profesor w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (1969-1974 adiunkt w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN w Warszawie). Autor kilku monografii, m. in.: Przemiany środowiska wychowawczego wsi peryferyjnej (1970); Typowe środowiska wychowawcze współczesnej Polski (1976); Lud. Naród. Socjologia. Studium o genezie socjologii słowackiej (1991). Redagował bądź współredagował książki: Tożsamość uniwersytetu. Antologia tekstów profesorów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (1994); Mirrors and Windows. Essays in the History of Sociołogy (2001); Socjologia w szkołach wyższych w Polsce. Kształcenie socjologów i nauczanie socjologii po 1989 roku (2003); Klasyczna socjologia polska i jej współczesna recepcja (2006). Był członkiem redakcji Encyklopedii Socjologii (4+2 tomy, Warszawa 1998-2007), komitetów redakcyjnych czasopism: „Studia Socjologiczne" (1992-2000), „Przegląd Socjologiczny" (1993-nadal).

Krystyna Szafraniec