Historyk, kierownik Katedry Konfliktów Politycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, pracownik Działu Badań Historycznych Europejskiego Centrum Solidarności, wykładowca Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Autor wielu książek poświęconych historii Polski XVI i XVII w., dziejom opozycji demokratycznej, „Solidarności” i stanu wojennego w Polsce.Redaktor licznych prac zbiorowych i wydawnictw źródłowych. Konsultant wystawy stałej Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku. Redaktor naczelny pisma naukowego „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”. Publicysta i konsultant naukowy filmów historycznych. W latach osiemdziesiątych minionego wieku działacz Niezależnego Zrzeszenia Studentów (również w podziemiu), a także „Solidarności” podziemnej regionów toruńskiego i olsztyńskiego.Od roku 1987 współwydawca podziemnego pisma publicystycznego „Chrześcijański Ruch Społeczny”. Po 1989 r. współorganizator toruńskich obchodów rocznic związanych z „Solidarnością”, zwłaszcza Święta Solidarności w dniu 31 sierpnia i rocznicy wprowadzenia stanu wojennego – 13 grudnia. Jeden z organizatorów Marszu Rotmistrza Pileckiego w Toruniu i gry terenowej „O szablę Rotmistrza Pileckiego” dla młodzieży szkolnej. Przewodniczący Kapituły Wojewódzkiego Konkursu im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej „Oni Tworzyli naszą Historię” dla młodzieży gimnazjów i szkół średnich. Przewodniczący Klubu „Nowa Szewska Pasja”. Członek Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej i Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP Andrzeju Dudzie.
Solidarity. The Martial Law in Poland. First days
The introduction of martial law on December 12th 1981 was one of the turning points in Polish history. It was on that night when all hope for changing the economically insufficient, ideologically foreign communist political system – which disregarded Polish culture and history – was lost. After nearly sixteen months of slow liberalisation of communism in the country, the repressions towards dissidents (far more severe than during Edward Gierek’s rule), intensified censorship, party-controlled culture and science, and the omnipotence of the communist leaders made a comeback. Underground structures of Solidarity emerged as an answer to the violence spreading all around, making it impossible for the government’s Security Service to handle the situation.
This book is meant to portray the social and political moods which accompanied the introduction of martial law in Poland, as well as describe in detail the preparation procedures and analyse the course of events during this coup d’etat in December 1981. The demonstrations, protests, conspiracy and forming of Solidarity’s structures are described in a separate chapter. Finally, we touch upon the Catholic Church’s attitude towards the national situation and the legal aspects of the martial law introduction. The book’s chronology range is focused mostly on December 1981, although in some cases there was a need to present the
earlier and later events as well.
Index of Abbreviations / 9
Introduction / 13
Chapter 1
CRITICAL SITUATIONS DURING THE MONTHS LEADING TO THE INTRODUCTION OF MARTIAL LAW IN POLAND (AUGUST 1980–DECEMBER 1981) / 25
Chapter 2
DIRECT PREPARATIONS FOR THE INTRODUCTION
OF MARTIAL LAW / 59
Chapter 3
CODENAME: “SYNCHRONISATION” / 73
Chapter 4
BIG POLITICS, SMALL POLITICS / 83
Chapter 5
THE BEGINNING OF THE OPERATION / 93
Chapter 6
INTERNMENTS / 103
Chapter 7
TAKING OVER SOLIDARITY’S HEADQUARTERS AND OPERATION
“RHODODENDRON” / 141
Chapter 8
THE MIDDLE-OF-THE-NIGHT COUNCIL OF STATE MEETING / 145
Chapter 9
THE MARTIAL LAW LEGISLATION AND ITS REALISATION / 149
Chapter 10
THE LEGAL ISSUES CONCERNING THE MARTIAL LAW / 155
Chapter 11
13TH OF DECEMBER 1981, MORNING / 161
Chapter 12
PROTESTS AND DEMONSTRATIONS / 167
Chapter 13
THE CHURCH’S ATTITUDE TOWARDS THE MARTIAL LAW ▪ 215
Chapter 14
FOREIGN REACTIONS / 235
Chapter 15
THE BEGINNINGS OF THE UNDERGROUND SOLIDARITY / 247
Chapter 16
REPRESSION / 293
Chapter 17
THE GOVERNMENT’S PROPAGANDA / 315
CONCLUSION / 325
Bibliography / 329
Photos / 349
Index of persons / 373
Wojciech Polak
- Swetry, sutanny i mundury
- Solidarity. The Martial Law in Poland. First days
- Stan wojenny. Fakty, hipotezy, interpretacje
- Ludmiła Roszko (1913-2000). Wybitny geograf i współzałożycielka Instytutu Miłosierdzia Bożego w setną rocznicę urodzin
- Najtrudniejsze egzaminy. Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na tle wydarzeń w kraju i regionie (198
- O Kreml i Smoleńszczyznę. Polityka Rzeczypospolitej wobec Moskwy w latach 1607-1612