Teoretyczne podstawy badania stabilności politycznej

Książka Teoretyczne podstawy badania stabilności politycznej powstała z potrzeby odsłonięcia znaczeń kryjących się za twierdzeniami dotyczącymi stabilności politycznej. Co dokładnie mamy na myśli, gdy mówimy o stabilnym systemie politycznym? Czy stabilność to wartość uniwersalna? Czy stabilny rząd z konieczności prowadzi do stabilności systemu politycznego? Czy bardziej stabilny jest ustrój, który nie podlega żadnym zmianom, czy może taki, który odznacza się wyraźną dynamiką zmian? Czy brak zakłóceń działania systemu politycznego jest zawsze wynikiem stabilności politycznej, czy może występować pomimo niestabilności i słabości systemu? Podstawowym celem książki jest pomoc w zrozumieniu skomplikowanej tematyki stabilności politycznej i w osiągnięciu precyzji w posługiwaniu się poszczególnymi kategoriami. Dla Czytelnika szczególnie wartościowe mogą okazać się partie dotyczące metodologii analizowania stabilności pod kątem konfiguracji podmiotowych i przedmiotowych elementów systemu. Oprócz wątku formalno-metodologicznego w książce uwzględniono również wniosek substancjalny, związany z obserwacją tzw. paradoksu stabilności, który należy uznać za najważniejsze osiągnięcie badania naukowego, najmocniej wychodzące naprzeciw powszechnym intuicjom.

Teoretyczne podstawy badania stabilności politycznej  [Theoretical Foundations for the Study of Political Stability] was written out of the need to reveal the meanings behind claims about political stability. What exactly do we mean when we talk about a stable political system? Is stability a universal value? Does a stable government necessarily lead to a stable political system? Is a system that is not subject to any changes more stable, or perhaps one that is characterized by a clear dynamics of change? Is the lack of disruption in the functioning of the political system always the result of political stability, or can it occur despite the instability and weakness of the system? The primary goal of the book is to help understand the complex topic of political stability and achieve precision in using individual categories. The sections on the methodology of analyzing stability in terms of the configuration of subjective and objective elements of the system may be particularly valuable to the reader. In addition to the formal and methodological thread, the book also includes a substantive conclusion related to the observation of the so-called paradox of stability, which should be considered the most important achievement of scientific research, as it responds to common intuitions.

Wstęp / 9

ROZDZIAŁ I
Podstawy myślenia o stabilności politycznej / 15
Stabilność reżimów w ujęciu starożytnej filozofii politycznej / 22
Stabilność w ujęciu klasycznego republikanizmu / 29
Stabilność w ujęciu nowożytnego republikanizmu / 31
Nowożytna odsłona problemu stabilności politycznej / 33
Stabilność polityczna w świetle teorii podziału władz / 44
Technologia stabilności politycznej / 47
W stronę współczesności / 56
Podsumowanie / 57

ROZDZIAŁ II
Stabilność polityczna w ujęciu systemowym / 63
Antykruchość i sieciowość / 63
Idea systemowości / 66
Konceptualizacja stabilności politycznej / 72
Stabilność systemu politycznego / 75
Główne założenia analizy systemowej / 78
Problemy stabilności w perspektywie analizy systemowej / 86
Podsumowanie / 89

ROZDZIAŁ III
Ontologia stabilności politycznej / 91
Stabilność polityczna jako zjawisko i jako potencjał / 93
Prawdopodobieństwo a przyczynowość w perspektywie metafizycznej / 96
Stabilność polityczna w perspektywie naukowej / 100
Stabilność polityczna w perspektywie metody scenariuszowej / 102
Podsumowanie / 107

ROZDZIAŁ IV
Stabilizacyjne procesy decydowania politycznego / 109
Perspektywa teoretyczna i kontekst problemu / 110
Decyzjonizm – próba ustalenia treści koncepcji / 112
(Nie)polityczny charakter decyzjonizmu C. Schmitta / 114
Podejście systemowe i autorytatywna alokacja wartości / 118
Modelowe przypadki stabilizowania w decydowaniu politycznym / 123
Stabilizowanie – między funkcją a władzą / 128
Podsumowanie / 130

ROZDZIAŁ V
Konfiguracje stabilności politycznej / 133
Przedmioty stabilności / 134
Podmioty stabilności / 138
Podmiotowo-przedmiotowe konfiguracje stabilności politycznej / 144
Podsumowanie / 148

ROZDZIAŁ VI
Paradoks stabilności politycznej / 151
Logika funkcjonowania państwa w ujęciu nowożytnym / 152
Sformułowanie paradoksu stabilności / 155
Mechanizmy stabilności politycznej / 159
Definicja interesu politycznego / 167
Próby rozwiązania paradoksu stabilności politycznej / 168
Podsumowanie / 171

Wnioski / 173
Bibliografia / 181
Indeks osobowy / 191

Łukasz Perlikowski