Rzymska literatura agronomiczna

Spis treści
Wstęp; Rolnictwo rzymskie i źródła do jego poznania: Źródła do poznania rolnictwa. Traktat De agri cultura Marka Porcjusza Katona: Szkic biograficzny * Traktat De agri cultura; przegląd treści * Kompozycja dzieła * Typy posiadłości * Organizacja pracy w gospodarstwie rolnym * Wartości poznawcze traktatu * Styl i język utworu. Magon: Świadectwa * Zachowane fragmenty: ager - pole; arbores - drzewa; herbae - rośliny; animalia (pecus) - zwierzęta (bydło); villatica pastio - hodowla podwórzowa; varia - różne. Traktat De agri cultura Sasernów: Świadectwa * Zachowane fragmenty. Traktat De agri cultura Gnejusza Tremeliusza: Świadectwa * Zachowane fragmenty. Traktat Rerum rusticarum libri tres Marka Terencjusza Warrona: Szkic biograficzny Warrona * Czas powstania traktatu * Źródła Warrona (Własne doświadczenie rolnicze; Lektura pism agronomicznych: Magon, Autorzy greccy, Autorzy łacińscy; Rozmowy z ludźmi doświadczonymi: Gnejusz Tremeliusz Skrofa, Gajusz Licyniusz Stolon * Kompozycja traktatu: Wstępy do poszczególnych ksiąg, Miejsce i czas dialogów, Powody odbycia dyskusji, Postacie w dialogach, Akcja dialogów, Forma rozmowy i wykładu, Epilogi ksiąg * Walory literackie dzieła * Wartości ideowe utworu. Traktaty De apibus i De agricultura Gajusza Juliusza Hygina: Zachowane fragmenty: De apibus - O pszczołach; De agricultura - O rolnictwie. Poemat dydaktyczny Georgiki Publiusza Wergiliusza Marona: Szkic biograficzny poety * Przegląd treści poematu * Źródła Georgik * Czas powstania i wydania poematu * Charakter i znaczenie Georgik * Wartości poznawcze i ideowe poematu. Dzieło De agricultura Aulusa Korneliusza Celsusa: Życie * Dzieło * Zachowane fragmenty: ager - pole; arbores - drzewa; pecora - bydło; aves - ptaki; apes - pszczoły.Księga De viticultura Juliusza Attyka: Zachowane fragmenty. Traktat De vineis Juliusza Grecyna: Zachowane fragmenty. Traktat De re rustica Lucjusza Juniusza Moderatusa Kolumelli: Szkic biograficzny Kolumelli * Działalność pisarska * Traktat De re rustica * Źródła Kolumelli * Czas powstania traktatu * Styl i język Kolumelli * Problematyka traktatu * Księga De arboribus. Rolnictwo w encyklopedii Naturalis historia Gajusza Pliniusza Starszego: Szkic biograficzny i przegląd twórczości * Encyklopedia Naturalis historia * Rolnictwo w Naturalis historia. Dzieła De hortis, De arboribus pomiferis, De pomis seu medicina ex pomis, Curae boum Kwintusa Gargiliusza Marcjalisa: Zachowane fragmenty: De hortis - O ogrodach; De arboribus pomiferis - O drzewach owocowych; De pomis seu medicina ex pomis - O owocach, czyli leki z owoców; Curae boum - Troska o woły. Traktat Opus agriculturae Rutyliusza Taurusa Emilianusa Palladiusza: Szkic biograficzny Palladiusza * Traktat Opus agriculturae * Księga De veterinaria medicina * Księga De insitione * Źródła Palladiusza * Wartości poznawcze traktatu * Styl i język Palladiusza. Zakończenie; Bibliografia

Ze wstępu
Badając rzymską literaturą agronomiczną znajdujemy się w bardzo dobrej sytuacji, ponieważ posiadamy bogatą bazę źródłową. Stanowią ją zachowane traktaty wspomnianych powyżej autorów poświęcone problematyce rolnej oraz liczne fragmenty pochodzące z tych dzieł, które nie ocalały. Jednak literatura ta do tej pory nie doczekała się pełnego i całościowego opracowania polskojęzycznego, chociaż pojawiły się już odrębne prace monograficzne poświęcone twórczości Katona, traktatowi Sasernów, a także poematowi dydaktycznemu Wergiliusza oraz traktatowi Rerum rusticarum libri tres Warrona. Również w najnowszej historii literatury rzymskiej znajdujemy tylko krótkie informacje biograficzne dotyczące poszczególnych autorów. Prezentowana monografia ma ukazać rozwój rzymskiej literatury poświęconej rolnictwu i tym samym wypełnić w polskim piśmiennictwie filologicznym istotną w tym względzie lukę.

Ireneusz Mikołajczyk