Septem sidera. Poemat religijny Mikołajowi Kopernikowi przypisywany
„Nowy to rodzaj malarstwa. Tu nie drzewo, nie miedź, nie płótno przedstawia te obrazy, ale niebo barwy, nawet podczas najciemniejszej nocy widziane". Tymi właśnie słowami prof. Jan Brożek, doktor medycyny i bakałarz teologii Akademii Jagiellońskiej, opisał w swojej dedykacji odnaleziony we Fromborku poemat religijny Septem sidera, który w 1629 roku wydał jako autentyczne dzieło Mikołaja Kopernika i przesłał Jego Świątobliwości papieżowi Urbanowi VIII. To dla nas zaszczyt, że dzięki życzliwości Biblioteki Jagiellońskiej możemy w niniejszej publikacji umieścić faksymile całości pierwszego wydania, znajdującego się w zbiorach krakowskiej wszechnicy pod sygnaturą nr 1474 I.
Nawet jeżeli już dzisiaj wiadomo, że dzieło to nie wyszło sp od ręki toruńskiego Astronoma, to jednak możemy sądzić, że poezja nie była mu obca. Jego zaś wielkość naukowa i wiekopomne dzieło będą inspirowały zapewne jeszcze niejedno pokolenie. Niechaj więc poszukiwania w obszarze działalności Kopernika i jego spuścizny nie gasną, dając nam wszystkim poczucie obcowania z wielkością ludzkiego ducha i możliwościami jego rozwoju.
Redaktorzy niniejszej publikacji pragną w tym miejscu serdecznie podziękować wielu osobom, dzięki których życzliwości i pomocy mógł być zrealizowany pomysł wydania poematu
Septem sidera z tak licznymi przekładami na języki nowożytne. Jest to efekt wspólnej pracy i zrozumienia, że w społeczności uniwersyteckiej umysły poszczególnych badaczy mogą nie tylko być obok siebie, ale działać razem w imię tego, co przyczynia się do dobra nas wszystkich.
[...] Na koniec pragniemy wspomnieć, iż toruńskie zainteresowanie dziełem Septem sidera sięga czasu wizyty papieża Jana Pawła II w naszym grodzie 7 czerwca 1999 roku. To wtedy bowiem radosna i z entuzjazmem podjęta praca alumnów Wyższego Seminarium Duchownego w Toruniu nad wydaniem tego poematu została zwieńczona okolicznościową publikacją i wręczeniem jej Jego Świątobliwości. Obecne wydanie powstało z okazji obchodów 65-lecia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i kończącego się 19 lutego 2010 roku - w dniu urodzin patrona naszej Uczelni - Międzynarodowego Roku Astronomicznego i stąd jego szczególna oprawa edytorska.
Oddając do rąk czytelnika to specjalne wydanie Septem sidera, mamy nadzieję, że jego forma i treść pobudzą go do własnych refleksji. Aby wniknąć w atmosferę utworu, pragniemy przytoczyć słowa, które lekarz toruński dr Melchior Pirnesius, wybrawszy je z Carmina autorstwa Eneasza Sylwiusza Piccolominiego (biskupa warmińskiego,późniejszego papieża Piusa II), umieścił na portrecie Mikołaja Kopernika, pochodzącym z epitafium (ok. 1580 r.) z katedry śś. Janów w Toruniu. Są one wyrazem naszej wdzięczności wobec wielkości dzieła, które Septem sidera odkrywa, a brzmią następująco:
Non parem Paulo gratiam
Requiro veniam Petri neque posco,
Set quam in crucis ligno dederas latroni
Sedulus oro.
[Nie proszę o łaskę równą Pawłowi,
Ani o przebaczenie, jakie otrzymał Piotr,
Tylko o taką, jaką na drzewie krzyża udzieliłeś łotrowi,
Ustawicznie błagam].
Niech prezentowany tutaj utwór, przypisywany przez wiele wieków Mikołajowi Kopernikowi, kierujący nasz wzrok ku gwiazdom, sprawi, że także w życiu każdego z nas prawda rozbłyśnie wśród błędów, dobro zwycięży zło, a piękno st anie się chwałą każdego człowieka.
Ireneusz Mikołajczyk
ks. Mirosław Mróz
Powiązane
Inne z tej kategorii
Filologia polska
Wiek osiemnasty od kuchni. IV Kongres Badaczy Osiemnastego Wieku
Filologia polska
Melchior Wańkowicz – przypominany
Filologia polska
Słownik polskiej krytyki literackiej 1764-1918, t. 1-3
Filologia polska
