Nowa opiekuńczość? Zmieniająca się tożsamość polityki społecznej

Zasadniczym celem książki jest próba poszukiwania odpowiedzi na pytanie: Czy możemy mówić o kształtowaniu się we współczesnym świecie tzw. nowej opiekuńczości?
W pierwszych dwóch rozdziałach przedstawione zostały amerykańskie i skandynawskie przykłady uprawiania polityki społecznej, jako dwa różne (liberalne, czyli konserwatywne w amerykańskiej nomenklaturze oraz socjaldemokratyczne) podejścia do rozwiązywania kwestii socjalnych. Przywołano historyczne oraz aktualne tendencje w zakresie poziomu zaangażowania i form aktywności państwa w kontekście globalizacji, kryzysu gospodarczego, komplikującej się sytuacji społeczno-politycznej oraz tendencji do uspołecznienia i urynkowienia polityki społecznej na początku XXI wieku.
W rozdziale trzecim i czwartym przywołane zostały problemy z praktycznymi sposobami realizacji funkcji opiekuńczych w Polsce. Z tej perspektywy, w ramach lokalnej polityki społecznej w naszym kraju, ukazano zagrożenie wykluczeniem osób sprawujących opiekę nad bliskimi osobami niesamodzielnymi oraz poszukiwanie nowych sposobów rozwiązywania problemu przestępczości,w drodze wykorzystania sprawiedliwości naprawczej.

The main objective of the book is an attempt to find an answer to the following question: is so-called “new welfare” being shaped in the modern world?
The first two chapters present the American and Scandinavian examples of the social policy practice, with two different (liberal, therefore considered conservative in the American nomenclature, and social-democratic) approaches to solve social issues. They bring the historical, as well as the current trends in terms of the level of involvement and forms of participation of the state, in the contexts of: globalization, economic crisis, complexity of the socio-political situation, and the tendency of socialization and marketization of social policy at the beginning of the twenty-first century.
The problems concerning practical ways of implementation of social care in Poland are shown in chapters three and four, by highlighting the danger of exclusion of caregivers to their close dependents, as well as finding new ways to solve crime problems, through the usage of restorative justice within the frameworks of local social policy in our country.

Wstęp / 7

Rozdział I
Amerykańskie społeczeństwo i jego państwo socjalne w wachlarzu cech, sprzeczności oraz kierunkow zmian / 11
1. Uwagi konceptualne raz jeszcze: (social) welfare – welfare state – welfare society / 11
2. Szkic historycznego rozwoju / 16
3. Konteksty aksjologiczne (w szczegolności ideologiczne) / 25
4. Wspołczesny American welfare state: podstawowa struktura i sposoby funkcjonowania / 31
5. W odpowiedzi na problemy społeczne / 46
6. Praca socjalna jako jedno z (najważniejszych) narzędzi działania / 50
7. Amerykańska filantropia / 54
8. W zakończeniu, ale bez podsumowania / 63
Literatura / 66

Rozdział II
Państwo pod rękę z rynkiem i obywatelami. Welfare mix po skandynawsku / 69
1. Wprowadzenie / 69
2. Tradycyjna rola państwa, rynku i społeczeństwa obywatelskiego w Skandynawii / 71
3. Tendencje do urynkowienia usług społecznych / 78
4. Tendencje do uspołecznienia i decentralizacji polityki publicznej / 88
5. W stronę synergicznego współdziałania trzech sektorów / 97
Literatura / 102

Rozdział III
Opiekunowie poza państwem opiekuńczym – o wykluczeniu osób opiekujących się niesamodzielnymi bliskimi i polityce społecznej, która mogłaby temu przeciwdziałać / 107
1. Wprowadzenie / 107
2. Opieka długoterminowa jako wyzwanie stojące przed wspołczesnym państwem dobrobytu / 108
3. Definiowanie opieki długoterminowej / 112
4. Ryzyko niesamodzielności i potrzeby opiekuńcze w Polsce / 115
5. Rola opiekuna nieformalnego i zagrożenia dla jego dobrostanu / 119
6. Między domem a instytucją: cztery scenariusze opiekuńcze / 121
7. Sektor nieformalny w wielosektorowej polityce na rzecz długoterminowej opieki / 127
8. Opiekunowie nieformalni i ich (ograniczone) wsparcie / 129
9. Wymiary wykluczenia / 133
10. Wnioski i rekomendacje / 143
Literatura / 149

Rozdział IV
Sprawiedliwość naprawcza jako przestrzeń dla nowej opiekuńczości w ramach lokalnej polityki społecznej / 153
1. Wprowadzenie / 153
2. Problem społeczny – przestępczość – polityka społeczna / 155
3. Sprawiedliwość jako reakcja na przestępczość / 162
4. Uspołecznienie procesu karnego – Community Court (CC) / 172
5. System Dozoru Elektronicznego (SDE) skazanych / 176
6. Zatrudnienie socjalne / 181
7. Lokalna polityka społeczna jako miejsce realizacji nowej opiekuńczości w duchu sprawiedliwości naprawczej / 188
8. Zakończenie / 192
Literatura / 193

Włodzimierz Anioł

Rafał Bakalarczyk

Krzysztof Frysztacki

Krzysztof Piątek