Wstęp / 9
Rozdział 1
Uzależnienia chemiczne i młodzież – dylematy i wyzwania / 19
1.1. Wprowadzenie / 19
1.2. Rozumienie fenomenu uzależnienia – w poszukiwaniu użytecznego paradygmatu / 20
1.2.1. Medyczny model uzależnienia / 21
1.2.1.1. Implikacje dla praktyki wynikające z modelu medycznego/ 24
1.2.1.2. Potwierdzająca moc diagnozy / 27
1.2.2. Niemedyczne modele uzależnienia / 33
1.2.3. Uzależnienia chemiczne z perspektywy podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach / 34
1.2.3.1. Poziom świadomości / 37
1.2.3.2. Poziom nieświadomości / 38
1.2.3.3. Poziom interakcyjny / 39
1.3. Uzależnienia chemiczne młodzieży – ujęcie normatywne / 42
1.4. Tradycyjne metody resocjalizacji młodzieży uzależnionej – uwag polemiczne / 46
1.5. Podsumowanie / 54
Rozdział 2
Teoretyczne, aksjologiczne i metodyczne aspekty podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach / 57
2.1. Wprowadzenie / 57
2.2. Źródła podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach – inspiracje i implikacje / 59
2.2.1. O d prawdy i pewności do wielości perspektyw i wątpliwości / 60
2.2.2. Problemy klienta jako funkcje definicji rzeczywistości / 64
2.2.3. Magia słów i narracyjno-relacyjna tożsamość / 68
2.2.4. Konwersacyjny wymiar relacji pomocowej / 76
2.3. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach – główne założenia / 80
2.3.1. Klient jako ekspert – warunek skuteczności / 81
2.3.2. Osoba versus problem / 84
2.3.3. Wiara czyniąca cuda / 85
2.3.4. Cudowne uwolnienie – wizja lepszej przyszłości / 89
2.4. Rozmowa jako użyteczne narzędzie pracy z klientem / 92
2.4.1. Rozmowa o problemie / 92
2.4.2. Rozmowa o rozwiązaniach / 95
2.4.3. Rozmowa o możliwościach / 97
2.4.4. Rozmowa o wyjątkach / 100
2.4.5. Rozmowa o aktualnym miejscu klienta i zmianie / 102
2.5. O potrzebie prawdziwej (współ)pracy z klientami / 105
2.6. Podsumowanie / 109
Rozdział 3
Perspektywa metodologiczna badań własnych / 111
3.1. Wprowadzenie / 111
3.2. Idea projektu i jego uwarunkowania / 112
3.3. Inspiracje metodologiczne / 116
3.4. Projekt badań własnych – cele, problemy i formuła metodologiczna/ 122
3.5. Charakterystyka badanej młodzieży / 142
3.5.1. Rezydenci ośrodka – wybrane cechy socjodemograficzne / 146
3.5.2. D oświadczenia związane z odurzaniem się i korzystaniem z pomocy / 154
3.5.3. Funkcjonowanie młodzieży w okresie poprzedzającym pobyt w ośrodku / 159
Rozdział 4
Założenia i praktyka instytucjonalnej resocjalizacji młodzieży uzależnionej – badania w działaniu / 165
4.1. Wprowadzenie / 165
4.2. Reifikacja, sygnifikacja i ekstrapolacja jako aspekty resocjalizacji / 166
4.3. Resocjalizacja skoncentrowana na rozwiązaniach w warunkach instytucjonalnych – kluczowe analizatory w ujęciu procesualnym / 177
4.3.1. Szacowanie i wzmacnianie potencjałów / 178
4.3.1.1. Diagnoza nozologiczna i diagnoza problemów / 178
4.3.1.2. Odkrywanie, wzmacnianie i rozszerzanie zasobów / 184
4.3.1.3. Praca na potencjałach w praktyce / 189
4.3.2. Zasady i dyscyplina / 208
4.3.2.1. Regulamin i dociążenia – pozory porządku / 208
4.3.2.2. Sposób działania – funkcja celu / 214
4.3.2.3. Praktykowane rozwiązania / 218
4.3.3. Współpraca z rodzicami i osobami bliskimi / 233
4.3.3.1. O d ograniczeń po możliwości / 233
4.3.3.2. Warunki (współ)pracy – wyzwania / 237
4.3.3.3. Aktualne formy współpracy z siecią wsparcia klientów/ 242
4.3.4. Struktura programu i organizacja procesu resocjalizacji / 248
4.3.4.1. Koncepcyjny eklektyzm / 248
4.3.4.2. Inspiracje podejściem skoncentrowanym na rozwiązaniach jako formą pracy na potencjałach / 254
4.3.4.3. Elementy programu – stan obecny / 259
Rozdział 5
Wnioski z dotychczasowej praktyki i wizje przyszłości / 283
5.1. Wprowadzenie / 283
5.2. O cena funkcjonowania rezydentów w momencie opuszczenia ośrodka / 283
5.3. Refleksje z praktyki / 288
5.4. Wyzwania i potencjalne kierunki dalszych zmian / 295
Bibliografia / 301
Aneks / 315