• Strona główna
  • Literaturoznawstwo
  • Formy ekspresji podmiotowości nowoczesnej. Tożsamość indywidualna i zbiorowa w poezji polskiej schyłku XVIII i początku XIX wieku

Patrycja Bąkowska

Formy ekspresji podmiotowości nowoczesnej. Tożsamość indywidualna i zbiorowa w poezji polskiej schyłku XVIII i początku XIX wieku

Wysyłamy w ciągu 5 dni roboczych
Przekierowanie do ibuk.pl
ISBN:
978-83-231-4692-6
Rok wydania:
2021
Liczba stron:
452
Nr wydania:
pierwsze
Typ okładki:
twarda z obwolutą
Format:
148 x 210 mm
Seria:
Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
eISBN:
978-83-231-4693-3
DOI:
https://doi.org/10.12775/978-83-231-4693-3

38,00 zł

twarda z obwolutą

Patrycja Bąkowska

Formy ekspresji podmiotowości nowoczesnej. Tożsamość indywidualna i zbiorowa w poezji polskiej schyłku XVIII i początku XIX wieku

Kategoria produktu:

W powszechnej świadomości polska poezja ostatnich dekad XVIII i początku XIX wieku jest zjawiskiem nieciekawym i nieatrakcyjnym, najczęściej dyskutowanym z perspektywy nadchodzącego romantyzmu, na tle którego wypada zawsze niekorzystnie. Książka ta wyrasta z przekonania, że twórczość takich poetów, jak m.in. Franciszek Karpiński, Adam Jerzy Czartoryski, Józef Morelowski, Jan Paweł Woronicz, Hugo Kołłątaj czy Cyprian Godebski, przynosi wiele pytań dotyczących kwestii fundamentalnych, związanych z problematyką tożsamości zarówno w jej wymiarze indywidualnym, jak i zbiorowym. Specyfika tego okresu, kształtowanego przez zjawiska ogólnoeuropejskie, które sprzyjały krystalizowaniu się nowoczesności, oraz tendencje typowe dla rodzimego wariantu oświecenia, sprawia, że powstała wówczas literatura jest wartym badawczej refleksji terenem śledzenia ścieżek wyłaniania się wczesnonowoczesnej podmiotowości z charakterystycznymi dla niej napięciami między samookreślaniem a autokreacją. W książce szczególną uwagę zwrócono więc na różnorodne mechanizmy uobecniania się „ja” możliwe do uchwycenia w wybranych do analizy utworach. Stanowią one ważne ogniwo w długotrwałym procesie przemian polskiej tożsamości, której swoistość trudno zrozumieć bez odwołania się do jej korzeni.

Samookreślanie się podmiotu w poezji polskiej późnego oświecenia. Wprowadzenie / 7
Uwagi wstępne / 7
Horyzont oświeceniowych przemian / 14
Między samostwarzaniem a samorealizacją / 15
Wobec prowidencji i wyzwań dziejowości / 23
Prywatne i publiczne / 28
Konstrukcja książki / 33

Rozdział 1. „Ja” wobec siebie samego / 43
Mechanizmy autokreacyjne w poezji oświecenia. Generalia / 43
Franciszek Karpiński i tożsamościowy projekt „człowieka czułego” / 56
Podmiot proteuszowy w liryce Franciszka Dionizego Kniaźnina / 76
Polifonia „ja” w Bardzie polskim Adama Jerzego Czartoryskiego / 114

Rozdział 2. „Ja” wobec Boga i historii / 141
Człowiek oświecenia i ciśnienie dziejowości / 141
Bóg jako gwarant „ja” w poezji Franciszka Dionizego Kniaźnina / 153
Rozpacz prowidencjalisty, czyli Treny Józefa Morelowskiego / 166
Poeta jako tłumacz i interpretator dziejów. Jan Paweł Woronicz / 186

Rozdział 3. „Ja” wobec wspólnoty i jednostki / 211
Prywatne i publiczne w kulturze oświecenia. Uwarunkowania rodzime / 211
Więzień i zesłaniec jako figury tożsamościowe w poezji późnego oświecenia / 216
Kondycja więźnia w twórczości Hugona Kołłątaja / 221
Więzień i wygnaniec. Smutki i Treny wygnańca Juliana Ursyna Niemcewicza / 243
W stronę prywatności / 257
„Życie dla siebie” w poezji Stanisława Kostki Potockiego / 261
Poeta-legionista. Ideał przyjaźni w wierszach Cypriana Godebskiego / 274

Rozdział 4. „Ja” wobec natury / 289
Podmiotowe doświadczanie natury / 289
Polak, poeta, „pan od przyrody” – wokół Rolnictwa Dyzmy Bończy Tomaszewskiego / 298
Czy istnieje możliwość powrotu? Poematy Adama Jerzego Czartoryskiego / 329
Franciszek Morawski „między niebem i ziemią” / 352

Zakończenie / 371
Nota bibliograficzna / 377
Bibliografia / 379
Summary / 415
Indeks osób / 419

  • Maria Janoszka

    [...] Niezwykle bogata i rzetelna, przywołująca sieć bardzo rozbudowanych kontekstów rozprawa Bąkowskiej wnosi niezaprzeczalnie wiele w badania nad oświeceniem, w szczególności późnym – literaturą w dużej mierze zapomnianą, niewystarczająco obecną również w dyskursie historycznoliterackim. Wyeksponowana tu problematyka sposobów ekspresji podmiotowości pozwala pogłębić i rozszerzyć refleksję nad przebiegiem i dynamiką kształtowaniem się form nowoczesnego podmiotu, którego wczesnych realizacji upatrywać należy właśnie w oświeceniu. [...] Fragment recenzji: Scribo ergo sum, http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=444&artykul=9012&kat=15.

Napisz recenzję

Napisz własną recenzję

Captcha
  • Patrycja Bąkowska

    Absolwentka poznańskiej polonistyki oraz Interdyscyplinarnych studiów doktoranckich w zakresie translatologii i komparatystyki literatur i języków słowiańskich na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się literaturą i kulturą oświecenia ze szczególnym uwzględnieniem dokonujących się w jego obrębie przemian antropologicznych, tożsamościowych i estetycznych. W badaniach naukowych stara się korzystać z metodologii oferowanych przez współczesną humanistykę. W 2019 roku obroniła doktorat poświęcony polskiej poezji końca XVIII i początku XIX wieku; praca otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Autorka artykułów w czasopismach (m.in. „Wiek Osiemnasty”, „Pamiętnik Literacki”, „Przestrzenie Teorii”) i tomach zbiorowych.

Newsletter

Jeśli są Państwo zainteresowani otrzymywaniem aktualnych informacji z Wydawnictwa Naukowego UMK, prosimy o zapisanie się do listy odbiorców naszego newslettera.

Dodano do koszyka:

Lorem ipsum