Aluzja literacka Teoria - interpretacje - konteksty

Spis treści

Andrzej Stoff: Przypomnieć aluzję literacką; Andrzej Stoff: Tezy o aluzji literackiej; Andrzej Stoff: Aluzja literacka: kształtowanie się pojęcia; Anna Skubaczewska-Pniewska: Intertekstualność czy aluzja literacka?; Dariusz Brzostek: Od absolutnej oryginalności do kryptocytatu. O " aluzyjności " dziel awangardowych; Marzenna Cyzman: O nazwach własnych przejętych z porządku innego dzieła literackiego. Od języka do ontologii; Violetta Wróblewska: Aluzyjność tytułu dzieła literackiego; Andrzej Stoff: Aksjologia aluzji literackiej; Andrzej Stoff: "Latarnik" jako arcydzieło aluzji literackiej; Bogdan Burdziej: "Apokryf" (1895) Marii Konopnickiej - wiersz jako po(Słowie); Andrzej Stoff: Aluzja literacka jako reinterpretacja tradycji; Aleksander Główczewski: " Wesele" Wyspiańskiego w "Piłsudskim" Jana Lechonia; Anna Skubaczewska-Pniewska: Poetyckie powroty do cudownego świata teatru. "Ostatnia scena z Dziadów" Jana Lechonia.; Rafał Rutkowski: Dialog Herberta z Mickiewiczem "nad wodą wielką i czystą"; Andrzej Stoff: Dokąd płynie "czarna piana gazet", czyli Wencel i Herbert; Andrzej Stoff: Dwa "Sztandary": Czerwieński - Gomulicki. Aluzja literacka na służbie idei; Andrzej Stoff: Aluzja literacka jako argument kulturowy (i kulturalny) w debacie politycznej; Dariusz Brzostek: James Joyce, autor "Gilgamesza". O pewnej aluzji literackiej Stanisława Lema; Anna Skubaczewska-Pniewska: Jak skutecznie wykorzystać drugą stronę lustra? Aluzje "komercjalne" w dramatach Janusza Głowackiego; Hanna Ratuszna:Podobieństwo nie jest aluzją. Młodopolskie rozmowy o śmierci: "Ztamtego brzegu" Bronisławy Ostrowskiej wobec "O Przyjdź" StanisławaKorab Brzozowskiego; Artur Duda: O aluzji w teatrze i aluzji teatralnej; Piotr Skrzypczak: Aluzja filmowa z perspektywy widza; Anna Skubaczewska-Pniewska: Aluzja literacka - perspektywy badawcze; Indeks osób

Przypomnieć aluzję literacką (fragment)

Takujęty tytuł wstępu oddaje dokładnie sens niniejszego tomu i intencjęjego autorów i redaktorów. Przypomnieć wypracowane niegdyś pojęcie,stosowane później w analizie literackiej tylko dorywczo i nie zawszezgodnie z właściwym jego sensem. Ale przypomnieć nie z lokalnegopatriotyzmu naukowego, bo to żaden powód, lecz dla racji zasadniczej,jaką jest jego zgodność z personalistycznym pojmowaniem literatury.Pojęcie aluzji literackiej ma sens jedynie wtedy, gdy dzieło literackierozumiemy jako skutek osobowego aktu twórczego - wraz ze wszystkimitego konsekwencjami; aluzyjnego odwołania nie sposób przecież przypisaćjakiemuś "podmiotowi" w sensie jednej z tych kategorii, do jakichprzyzwyczajał nas strukturalizm; dokonuje jej autor, człowiek,uczestnik kultury, który zapoznał się z wcześniej napisanym utworem i,uznając jego wartość i ważność, nawiązał do niego w swoim dziele. Ktowie, czy to właśnie nie oczywistość owego personalistycznegonacechowania aluzji literackiej nie zadecydowała o niechętnym do niejstosunku strukturalizmu; być może mamy prawo widzieć w tym ostatni śladintuicji ontologicznej, która ostrzegała przed śmiesznością sytuacji,w jakiej to byty tekstowe, owe różne "podmioty" dzieła, miałybyzapoznawać się z rzeczywistością, podczas gdy droga w tym zakresie jesttylko jedna: to w świecie rzeczywistym powstają i są czytane utwory, towyłącznie z jego "tworzywa", którym są także utrwalone dokonaniapoprzedników, mogą powstać z woli i pracą autorów nowe dziełaliterackie.

Anna Skubaczewska-Pniewska

Andrzej Stoff